Człowiek, który zatrzymał polio

Hilary Koprowski, który urodził się 5 grudnia 1916 roku w Warszawie, a dla badaczy zajmujących się wakcynologią, czyli nauką o szczepieniach, pozostaje jedną z najważniejszych postaci w historii medycyny.

- Profesor Koprowski na zawsze wpisał się złotymi zgłoskami w poczet największych naukowców- wakcynologów na świecie – mówi profesor Iwona Paradowska-Stankiewicz, krajowy konsultant w dziedzinie epidemiologii z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny. Był jednym z ostatnich należących do tzw. „grupy pasteurowskiej", zajmującej się opracowywaniem szczepionek nowej generacji. Jego najważniejszym osiągnięciem jest opracowanie szczepionki przeciw chorobie Heinego-Medina z zastosowaniem żywego, osłabionego wirusa. Zmodyfikował też szczepionkę przeciw wściekliźnie.

W 1939 roku Koprowski ukończył zarówno Konserwatorium Muzyczne w klasie fortepianu, jak i Akademię Medyczną w Warszawie. Od wybuchu drugiej wojny światowej przebywał na emigracji- krótko we Włoszech, później w Brazylii, gdzie pracował dla Fundacji Rockefellera, a po zakończeniu wojny wyjechał do USA i zamieszkał w Pearl River, w stanie Nowy Jork. W USA Profesor Koprowski rozpoczął pracę w Laboratorium Lederle. To tam właśnie powstała pierwsza na świecie podawana doustnie szczepionka na polio.

Pionierską dawkę szczepionki, w styczniu 1948 roku, Koprowski wypróbował na sobie. W 1950 roku rozpoczął pilotażowe szczepienia niewielkiej grupy dzieci. Testy kliniczne były bardzo pozytywne, a szczepionka okazała się zarówno bezpieczna, jak i skuteczna. W 1959 roku Koprowski ofiarował Polsce 9 milionów szczepionek przeciwko polio, co pozwoliło na przeprowadzenie systematycznej akcji szczepień i zatrzymanie epidemii tej choroby również w naszym kraju. Opracowanie szczepionki na polio nie było, niestety, jednoznaczne z pokonaniem wirusa na całym świecie.

- Obecnie na kuli ziemskiej są obszary, gdzie udało się wykorzenić tę chorobę, ale niestety także obszary tzw. endemicznego występowania wirusa i zachorowań. To oznacza, że wirus wciąż krąży w środowisku i może zakażać. Tam gdzie obecnie nie są rejestrowane zachorowania, od dziesięcioleci stosowano szczepienia przeciw polio, a sukces wynika także z zaszczepienia prawie całej populacji – dodaje profesor Stankiewicz. W naszym kraju także nie występują zachorowania na poliomyelitis, co zawdzięczamy realizacji szczepień przeciw polio od lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia. Ponadto odsetek osób zaszczepionych w Polsce jest wysoki i wynosi 98%. Niestety w krajach, w których szczepienia są prowadzone niesystematycznie, albo niewielki odsetek osób poddaje się szczepieniom, wciąż istnieje ryzyko transmisji wirusa na osoby nieuodpornione" dodaje. Jak podaje portal www.zaszczepsiewiedza.pl na sąsiadującej z Polską Ukrainie w 2015 roku wykryto dwa przypadki zachorowania . Oznacza to, że dzieci w naszym kraju muszą nadal być szczepione na polio.

Medycyna zdominowała także życie prywatne profesora Koprowskiego. Jego żona-Irena Koprowska (1917-2012)- zapisała się w historii medycyny, jako pionierka badań cytologicznych. Obaj synowie Koprowskiego również zostali lekarzami. Claude Koprowski jest już na emeryturze, zaś młodszy od niego o 11 lat Christopher specjalizuje się w neurologii oraz radiologii i jest kierownikiem katedry radiologii szpitala w Delaware, w USA.

Mimo iż na emigracji spędził ponad siedemdziesiąt lat, Koprowski nie zerwał kontaktów z Polską. Dzięki wizytom w prowadzonym przez niego przez ponad trzydzieści lat Instytucie Wistara w Filadelfii, polscy naukowcy mieli okazję poznać bardziej zaawansowane technologie oraz metody pracy badawczej, a później przeszczepić je na nasz grunt. Po 1989 roku Koprowski otrzymał doktoraty honoris causa uczelni medycznych w Lublinie i Poznaniu . Hilary Koprowski zmarł w 2013 roku.