Długi Polaków i firm wobec samorządów. Alarmujący raport KRD

Wśród głównych przyczyn zadłużenia wymienia się:

• niezapłacone alimenty,
• zaległe podatki,
• czynsze za mieszkania komunalne,
• opłaty za wodę i wywóz śmieci,
• mandaty.

Łącznie długi wobec samorządów ma 588 tys. dłużników (osób i firm), a średnia zaległość wynosi 29,7 tys. zł. Prezes KRD, Adam Łącki, w komentarzu do raportu podkreśla, że wzrost zadłużenia ma charakter systemowy.

- Każda złotówka, która nie trafia do budżetu samorządu, to mniej środków na inwestycje i usługi publiczne, a w dłuższej perspektywie - obniżenie jakości życia mieszkańców – zaznacza prezes Adam Łącki.

KRD wskazuje, że kwota zaległości mogłaby pokryć budowę 700 szkół (przy średnim koszcie 25 mln zł każda) lub zakup 7000 nowoczesnych autobusów elektrycznych (przy cenie 2,5 mln zł za sztukę).

Alarmujący raport KRD. Jak wygląda struktura zadłużenia?

Zdecydowana większość długu (99 proc., czyli 17,4 mld zł) przypada na konsumentów. Zobowiązania firm to około 100 mln zł. Wśród konsumentów największą pozycję stanowią nieopłacone alimenty, których łączna kwota wynosi 16,1 mld zł i dotyczy 357,2 tys. osób. Gminy są zobowiązane do wypłaty alimentów dzieciom, w sytuacji gdy rodzice nie wywiązują się z obowiązku alimentacyjnego. Kolejne znaczące pozycje to nieopłacone kary za jazdę bez biletu w komunikacji miejskiej (370 mln zł) oraz zaległe czynsze za mieszkania i lokale usługowe (253,1 mln zł).

Ciąg dalszy artykułu pod galerią: W tych województwach mieszkańcy najczęściej nie płacą mandatów za jazdę bez biletu

Gdzie największa skala problemu? Czy kobiety są mniej zadłużone od mężczyzn?

Największe problemy z terminowym regulowaniem płatności mają mieszkańcy województwa mazowieckiego (2,2 mld zł zaległości). Niewiele mniej dłużni są mieszkańcy Śląska (2,1 mld zł) i Dolnego Śląska (1,6 mld zł). Te trzy regiony odpowiadają za jedną trzecią łącznego zadłużenia konsumentów wobec samorządów.

Zadłużenie mężczyzn jest znacznie wyższe i wynosi 16,2 mld zł (średnio 35 tys. zł na osobę). Kobiety mają do spłaty 1,2 mld zł, co daje średnio 8,9 tys. zł na osobę. Najbardziej zadłużona grupa wiekowa to osoby w wieku 46-55 lat (7,2 mld zł zaległości).

Raport KRD dotyczący samorządów-wierzycieli. Dłużnicy wśród firm

Wśród firm największe zaległości mają przedsiębiorstwa z sektora budowlanego (18,9 mln zł), zarządcy nieruchomości (17,7 mln zł) oraz podmioty doradcze, naukowe i techniczne (15,7 mln zł). Wysokie zadłużenie mają również firmy handlowe (11,3 mln zł) i przemysłowe (10,6 mln zł). Podobnie jak w przypadku konsumentów, najwięcej dłużników-firm znajduje się na Mazowszu (37 mln zł).

KRD zwraca uwagę, że dominują zaległości spółek prawa handlowego (82,1 mln zł). Rekordzistą jest spółka z Warszawy, która zgromadziła 13,6 mln zł nieuregulowanych zobowiązań.

Problemem jest też zadłużenie samych samorządów. Ile wynosi na mieszkańca?

Raport KRD zwraca uwagę na fakt, że zadłużone są również same samorządy. Według danych Regionalnych Izb Obrachunkowych (RIO) w 2023 roku ich łączne zadłużenie wyniosło blisko 103 mld zł, co daje średnio 1,5 tys. zł zaległości na każdego mieszkańca. Koszty obsługi tego zadłużenia wzrosły o blisko 42 proc.