PRL-owskie osiedle miało być perełką Warszawy. Zamiast utopijnej dzielnicy powstały "szafy do mieszkania"

Spis treści

1. Osiedle Za Żelazną Bramą w Warszawie
2. PRL-owski plan nie zgrał się z projektem architektów

Osiedle Za Żelazną Bramą w Warszawie

O tym osiedlu słyszał niemalże każdy mieszkaniec Warszawy, lecz mało kto wie, jaką skrywa historię. Mowa oczywiście o Osiedlu Za Żelazną Bramą, czyli o wyjątkowym miejscu na mapie stolicy, które miało być iście unikatowe, a wszystko zaczęło się w 1961 roku, kiedy to SARP rozpisał konkurs na "zagospodarowanie Osi Saskiej w Warszawie". Choć wygrała koncepcja Jerzego Czyża, Jana Furmana, Andrzeja Skopińskiego we współpracy z Markiem Bieniewskim, inż. Stanisławem Furmanem i Jerzym Józefowiczem, to do chęci realizacji zgłosiło się aż 75 zespołów konkursowych, którym polecono zaplanowanie m.in. przestrzeni na usługi handlowe i rzemieślnicze, ogrodów, parkingów czy nawet przedszkola na dachu. Z czasem jednak okazało się, że plany architektów nie do końca podobają się PRL-owskiej władzy, która postanowiła nanieść kilka zmian.

PRL-owski plan nie zgrał się z projektem architektów

Zgodnie z informacjami podanymi na portalu architektura.muratorplus.pl, na początku zakładano, że na osiedlu powstaną nowe mieszkania dla około 10 tys. osób, lecz podczas trwającej aż cztery lata adaptacji projektu władza postanowiła nanieść sporo zmian. PRL-owski rząd stwierdził, że należy dogęścić osiedle i ostatecznie miało tam zamieszkać nawet 27 tys. osób. Zrezygnowano z planowanych na początku obiektów na rzecz kolejnych mieszkań, więc widać tu ewidentnie typowy dla PRL-owskiej władzy schemat. Cała budowa trwała od 1965 do 1972 roku i koniec końców powstało 19 piętnastopiętrowych bloków i 5 jedenastopiętrowych.

Osiedle Za Żelazną Bramą, które miało w zamyśle architektów łączyć cechy wielkomiejskiego konglomeratu mieszkaniowego z funkcjami budującymi więzi społeczne i ułatwiające życie, zostało w końcu zredukowane do zespołu ogromnych bloków - "szaf do mieszkania", ukrytych za jednolitymi fasadami o powtarzalnym w każdym bloku układzie. Utopijna wizja nowoczesnego sposobu mieszkania w wielkim mieście, widoczna w pierwotnym projekcie konkursowym, przegrała z polityczną i gospodarczą rzeczywistością - podsumowuje Anna Cymer w książce Architektura w Polsce 1945–1989, cytuje portal architektura.muratorplus.pl.

Poniżej zamieszczamy fotografie osiedla, zachęcamy do sprawdzenia.