Świadectwa zbrodni oczami dziecka. Rysunki z czasów wojny na liście UNESCO

Wojna widziana oczami dziecka to zupełnie inna opowieść niż ta, którą znamy ze szkolnych podręczników historii. To bowiem nie tylko daty, bitwy i traktaty, ale przede wszystkim codzienny strach, głód, rozłąka i utrata bezpieczeństwa oraz doświadczenia, które odciskają trwałe piętno na psychice młodego człowieka. Dla milionów polskich dzieci II wojna światowa oznaczała brutalne zakończenie beztroskiego dzieciństwa, zastępując je ukrywaniem się w piwnicach, przerażającym widokiem płonących domów, egzekucjami, tułaczką i obozami pracy.

Choć dzieci rzadko były bohaterami oficjalnych raportów wojennych, to właśnie ich milczące świadectwa często mówią najwięcej o tym, czym naprawdę była wojna. Gdy opadł kurz po ostatnich bombach, a Polska próbowała się podnieść z ruin, najmłodsi obywatele zaczęli opowiadać nie słowami, lecz rysunkami. Dziś te niezwykłe prace zostały wpisane na Międzynarodową Listę Programu UNESCO.

Dalsza część artykułu znajduje się pod galerią.

W galerii zdjęć poniżej zamieszczamy kilka z rysunków, zachęcamy do sprawdzenia

Przejmujące rysunki polskich dzieci z czasów wojny trafiły na listę UNESCO

Wyjątkowa kolekcja ponad 7000 rysunków i zeszytów stworzonych w 1946 roku przez polskie dzieci, dokumentujących okrucieństwa niemieckiej okupacji została wpisana na Międzynarodową Listę Programu UNESCO "Pamięć Świata". Bezcenna kolekcja przechowywana w Archiwum Akt Nowych, dołączyła do grona najważniejszych archiwaliów świata i stała się tym samym już 19. wpisem z Polski. 

17 kwietnia 2025 roku Rada Wykonawcza Komitetu UNESCO podjęła decyzję o wpisaniu na Międzynarodową Listę Pamięci Świata zbioru pt. Rysunki i zapiski dzieci z czasów wojny w Europie z lat 1914-1950. Wśród tych rysunków znalazły się również m.in. 7 tys. rysunków przechowywanych w Archiwum Akt Nowych, które powstały w okresie bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej [...] Dla nas jest to szczególnie miła informacja, dlatego że jest to już dziewiętnasty wpis na Międzynarodową Listę Pamięci Świata i dzięki temu jako kraj jesteśmy jednym z tych bardziej aktywnych - mówił dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych.

Dziecięce rysunki ukazują przejmujące sceny, w tym egzekucje, bombardowania, utratę domów, ewakuacje, przesiedlenia, głód, śmierć bliskich, działania wojenne, panikę i chaos. Prace są zróżnicowane pod względem wielkości, formatu i techniki, a w dominującej kolorystyce przeważają ciemne barwy, oddające ponury nastrój wojennej rzeczywistości.

Zdjęcia rysunków znajdują się powyżej