Pałac Saski. Wiemy jak będzie wyglądał po odbudowie
- Warszawa ogromnie wypiękniała przez ostatnie dziesięciolecia, ale w czasie odbudowy zrujnowanej przez hitlerowców stolicy nie udało się jej przywrócić przedwojennego piękna. Pl. Piłsudskiego to miejsce znaczące, ogromnie wpisane w historyczną pamięć Warszawy, dla warszawiaków to wręcz wręcz magiczne miejsce. Niech więc Warszawa to ma! - mówił prezydent Andrzej Duda na ogłoszeniu wyników międzynarodowego konkursu. Według zwycięskiej koncepcji pracowni WXCA (tej samej, która zaprojektowała Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego, odpowiadała za rewitalizację Pola Mokotowskiego i pl. Pięciu Rogów) Grób Nieznanego Żołnierza niemal znika w kolumnadzie Pałacu Saskiego. Ruiny odznaczają się tylko nieznacznie, kolorem.
To było przedmiotem zażartych dyskusji jurorów, którzy do porozumienia nie doszli. - Mamy trzy zdania odrębne, w tym moje. Proszę nie traktować tego jako uderzenie w pierwszą nagrodę, ale wziąć pod uwagę czy kolumnada według projektu Idźkowskiego jest większą wartością niż grób Nieznanego Żołnierza, który jest w sercach wszystkich – oświadczył przewodniczący jury konkursowego architekt Marek Dunikowski.
Inne pracownie wyodrębniały Grób - pomnik z kolumnady, proponując przerwę w zabudowie pałacu w tym miejscu czy ażurową kolumnadę nad pomnikiem.
Inne koncepcje bardziej eksponowały Grób Nieznanego Żołnierza. II Nagroda powędrowała do zespołu FS&P ARCUS & K. Ingarden, J. Ewy Architekci & Asman Pieniężny Architekci. III Nagroda do pracowni z Paryża LAN & P2PA. Wyróżnienia otrzymali Piotr Płaskowicki Architekt i AMC – Andrzej Chołdzyński.
Zapytany o ten spór o upamiętnienie Grobu Nieznanego Żołnierza minister kultury Piotr Gliński stwierdza: - Ja akceptuję werdykt sądu konkursowego. I bądźmy konsekwentni. Budujmy i idźmy do przodu.
Architekt Andrzej Bulanda wyjaśnia „Super Expressowi” założenie koncepcji WXCA: - Nie przewidujemy pozostawienia Grobu Nieznanego Żołnierza jako ruiny. Nie można mieć jednocześnie ruiny otoczonej pustką i odbudowanego pałacu. Staraliśmy się wchłonąć Grób, dystansując go od nowej części tylko detalem, w sposób subtelny. Wraz z decyzja o odbudowie pałacu musi się też zmienić sposób patrzenia na Grób Nieznanego Żołnierza i funkcję placu jako całości – wyjaśnia Andrzej Bulanda.
- Teraz rozpoczną się rozmowy z projektantami co do szczegółów technicznych koncepcji. Ale zmian w upamiętnieniu grobu już nie przewidujemy – przecina dyskusję stanowczo Jan Kowalski, szef spółki Pałac Saski.
W odbudowanych gmachach zachodniej pierzei Pl. Piłsudskiego mają być zlokalizowane oddziały Muzeum Historii Polski, Zachęty, Muzeum Narodowego, Instytutu Fryderyka Chopina i Biura Niepodległa. Przeniesie się tam też Senat i urząd wojewódzki.