Grób "Ślepego Maksa", który był postrachem Łodzi . Na Dołach leży ofiara mordercy gejów. Niezapomniani

2023-08-23 15:26

Druga część o cmentarzach Łodzi. Tym razem z kamerami programu "Niezapomniani. Cmentarne historie" byliśmy na Cmentarzu Komunalnym Doły, gdzie pochowanych jest wielu zasłużonych Polaków, głownie aktorów. Jeden z nich został zabity przez mordercę homoseksualistów. Maciej Gąsiorowski przedstawił także kilka sylwetek znanych przemysłowców pochowanych na Nowym Cmentarzu Żydowskim oraz pewnego gangstera

Nowy Cmentarz Żydowski (1892, 42 ha)

Nekropolia zlokalizowana jest przy ul. Brackiej 40. Znajduje się tam przede wszystkim mauzoleum Izraela Poznańskiego oraz groby przemysłowców i fabrykantów związanych z przemysłem włókienniczym. Oto znane osoby tam pochowane:

Menachem Bornsztajn (1890-1960) "Ślepy Maks", żydowski gangster. Zajmował się żebractwem przed kościołem, tam też wypatrzył go legendarny Natan Ksiądz, znany paser, który zwerbował go do swojej szajki trudniącej się drobnymi kradzieżami. Wkrótce potem Maks spotkał stójkowego odpowiedzialnego za śmierć jego ojca. W wyniku tego spotkania stójkowy stracił życie, a Maks oko. Założył Biuro Próśb i Podań „Obrona”, gdzie pomagał załatwiać trudne sprawy. Po I WŚ działał w Bratniej Pomocy tzw. dintojri, sądzie rabiniackim, wymierzając kary na Żydach. Zabił swojego kompana Srula Kalmaa Balbermana w czasie kłótni 19 września 1929 r. przed piwiarnią Icka Lajbcygiera „Kokolewole” przy ul. Pomorskiej 11 (róg Wschodniej). Sąd uniewinnił zabójcę, uznając, że ten działał w obronie koniecznej. Za szantaże, groźby i pobicia został skazany w 1935 roku na 3,5 roku więzienia. Po wojnie wrócił do Łodzi. W 1958 roku wziął ślub z młodszą od siebie o czterdzieści dwa lata kobietą – Alicją. Oficjalnie pracował jako portier w odzieżowej Spółdzielni Pracy w Łodzi im. J. Lewartowskiego.

Markus Silberstein (1833-1899) – jeden z najbogatszych łódzkich żydowskich fabrykantów w XIX wieku.

Herman Konstadt (1835-1895) - przedsiębiorca, jeden z założycieli i członek Towarzystwa Kredytowego Miejskiego w Łodzi oraz Banku Handlowego w Łodzi.

Zygmunt Jarociński (1924-1909) - przemysłowiec, filantrop, fabryka wyrobów bawełnianych i wełnianych

Izrael Kalmanowicz Poznański (1933-1990) - zaliczany razem z Ludwikiem Geyerem i Karolem Scheiblerem do trzech łódzkich "królów bawełny".Jego mauzoleum zbudowane zostało z szarego granitu i marmuru w latach 1901–1903, według projektu Adolfa Zeligsona (1867-1919) - cmentarz żydowski w Warszawie.

Stary cmentarz żydowski (1811-1892, likwidacja 1949)

Jankiel Gutsztadt (1817-1890) - kupiec, właściciel pierwszej księgarni w Łodzi,

Kalman Poznański (1785-1856) - kupiec, ojciec Izraela Poznańskiego.

Cmentarz Doły (1896) przy. ul. Telefonicznej 10 i ul. Smutnej - komunalny (17 ha), rzymsko-katolicki (35 ha, pw. św. Wincentego à Paulo) oraz protestancki i prawosławny (Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Łodzi)

Aldona Kojałłowicz z Dzierżyńskich (1870-1966), siostra Feliksa Dzierżyńskiego (1877-1926) - część katolicka Część Komunalna

Pochowani są tu m.in. aktorzy Jadwiga Andrzejewska (1915-1977), Michał Szewczyk (1934-2021), Tadeusz Schmidt (1920-1976), Bogusław Sochnacki (1930-2004), Barbara Wałkówna (1933-2018) i Józef Zbiróg (1930-2009), Ludwik Benoit (1920-1992), ojciec Mariusza Benoita, czy Wirgiliusz Gryń (1928-1986). Spoczywają tu także reżyserzy Henryk Kluba (1931-2005), Wojciech Jerzy Has (1925-2000) - jego drugą żoną była Jadwiga Krawczyk-Has (1945-2017), poetka, autorka tekstów i aktorka - Cmentarz prawosławny, czy też Kazimierz Dejmek (1924-2002), ojciec aktora Piotra Dejmka (1953-2010) - Stare Powązki, dziadek Marii Dejmek ("Barwy szczęścia").

Znajduje się tu także grób Ewy Adamskiej-Morycińskiej (1949-1980), młodej aktorki ("Kariera Nikodema Dyzmy" jako Służąca hrabiny Przełęckiej, czy "Niespotykanie spokojny człowiek"), czy skromna mogiła aktorskiego małżeństwa - Zbigniewa Józefowicza (1925-2016), znanego z "Trędowatej" (ojciec Stefci) oraz "Czterej pancerni i pies", "Stawka większa niż życie", czy Jak rozpętałem II wojnę światową oraz jego żony Urszuli Modrzyńskiej (1928-2010) - Jagienka z Krzyżaków. Urszula Modrzyńska wycofała się z aktorstwa z powodu choroby. Jej siostrą była aktorka Helena Makowska-Fijewska (1918-1993), żona Tadeusza Fijewskiego (1911-1978), z którym grała małżeństwo m.in. w Kapeluszu Pana Anatola - Stare Powązki. Pierwszym jej mężem był malarz i rzeźbiarz, Józef Makowski (1914-1997) - cmentarz św. Trójcy w Bydgoszczy.

Alicja Zommer-Kubicka (1931-2016) znana takich produkcji jak: "Stawka większa niż życie", "Seksmisja", żona Janusza Kubickiego (1931-2014) 

Stanisław Łapiński (1895-1972), aktor - "Zakazane piosenki", "Król Maciuś I", "Niewiarygodne przygody Marka Piegusa". Ojciec aktorki Krystyny Łapińskiej (1920-1967, samobójstwo) i dziadek aktora Jerzego Łapińskiego (1940-2020) - Cmentarz Bródnowski w Warszawie.

Aleksander Bednarz (1941-2013), aktor - Ostatni dzwonek, Psy, Matki żony i kochanki. Jego żoną była o 20 lat młodsza Agnieszka Kowalska-Bednarz (Ostatni dzwonek)

Aleksander Fogiel (1910-1996) z rodziną, m.in. syn Waldemar (1943–1976),  tancerz i choreograf, który popełnił samobójstwo.

Bogdan Juszczyk (1939-1989) -  aktor znany z "Rodziny Połanieckich", konferansjer. Został zamordowany 22 listopada 1989 we własnym mieszkaniu na łódzkim osiedlu Teofilów. Zabójcą aktora był niezidentyfikowany morderca gejów z Łodzi, działający w latach 1988-1993.Mógł on umrzeć na AIDS, po tym jak został zarażony wirusem HIV i mścił się na kochankach.

Grzegorz Palka (1950-1996) i Dominik Palka. Prezydent Łodzi i jego syn zginęli w wypadku samochodowym. Andrzej Niemczyk (1944-2016) trener siatkarski, trenował m.in. Złotka doprowadzając do 2 tytułów ME, jego córką jest siatkarka Małgorzata Niemczyk, była poseł PO.

Maria Olszewska-Lelonkiewicz (1939-2007), trenerka łyżwiarstwa figurowego.

Bogusław Mec (1947-2012) - piosenkarz znany z hitu "Jej portret".

Piotr Różycki (1946-2004) - dziennikarz, twórca "Angory". Bohdan Gadomski (1949-2020) - dziennikarz, wokalista, krytyk muzyczny. Przyczyną zgonu dziennikarza było uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, będącego konsekwencją zaaplikowania zbyt dużej dawki insuliny. Prokuratura Łódź-Górna skierowała w styczniu 2022 do sądu akt oskarżenia przeciwko Borysowi Ł. i jego żonie, którzy opiekowali się Bohdanem Gadomskim w ostatnich tygodniach przed śmiercią.

Andrzej Kern (1937-2007) - polityk Porozumienia Centrum, wicemarszałek Sejmu I kadencji, poseł na Sejm X i I kadencji, adwokat, działacz opozycji w okresie PRL. W 1992 upubliczniona została sprawa związku jego 16-letniej wówczas córki Moniki Kern z 21-letnim Maciejem Malisiewiczem. Ucieczka córki z partnerem została nagłośniona przez media. Reżyser Marek Piwowski w ciągu kilkudziesięciu dni nakręcił film "Uprowadzenie Agaty", nawiązujący do tej sprawy.

Sylwia Kurzela (1970-2022) - dziennikarka i prezenterka radiowa związana z Radio Eska. W 2019 zdiagnozowano u niej nowotwór jajnika.

Jacek Żuk-Żukowski (1951-1981) - operator filmowy, syn reżyserów filmów dokumentalnych Jadwigi Żukowskiej (1926-2008) i Witolda Żukowskiego (1927-1985).

Jacek Bierezin (1947-1993) - poeta, taternik, działacz opozycyjny. Po internowaniu w stanie wojennym wyjechał do Francji. Zginął potrącony przez samochód na moście Pont de l’Alma w Paryżu.

Krzysztof Ptak (1954-2016) - operator filmowy. Ma bardzo skromny grób Siedmiokrotny laureat Polskiej Nagrody Filmowej oraz dwukrotny laureat Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych za najlepsze zdjęcia. Zdjęcia: Historia kina w Popielawach, Weiser, Pornografia, Mój Nikifor, Jasminum, 300 mil do nieba, Dom zły i Papusza. Ponadto nominowany do tej nagrody za film Edi.

Janusz Tryzno (1948-2021) - grafik, malarz, rysownik. Twórca Muzeum Książki Artystycznej w Łodzi. Jego grób jest wizualny. Gdy się podejdzie widać zmianę zdjęcia oraz napisów umieszczonych na specjalnej szybie. Nie ma za to imienia i nazwiska.

Doły i cmentarz żydowski. Grób gangstera i ofiary mordercy homoseksualistów. Niezapomniani

Player otwiera się w nowej karcie przeglądarki