Groby polskich reżyserów. Skromna mogiła małżeństwa filmowców. Niezapomniani WIDEO

Ryszard Bugajski (1943–2019) - polski reżyser filmowy i telewizyjny, pisarz i scenarzysta, odpowiedzialny za takie filmy, jak Przesłuchanie (1982), Generał Nil (2009), Układ zamknięty (2013) i Zaćma (2016). Studiował filozofię na Uniwersytecie Warszawskim i reżyserię w PWSFTviT w Łodzi. Był synem Edwarda Bugajskiego (1903-1956), działacza przedwojennej PPS, powstańca warszawskiego (Grupa AK Północ), który walczył w obronie Warszawy we wrześniu 1939 i był więźniem Pawiaka, skąd trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz, z którego został zwolniony po 9 miesiącach. Po wojnie członek PZPR. Był też prezesem Polskiego Związku Esperantystów. Żoną Ryszarda Bugajskiego była aktorka Maria Mamona. Film "Przesłuchanie" należał do tzw. półkowników i był zakazany przez cenzurę w PRL. Jego oficjalna premiera odbyła się 7 lat po zakończeniu zdjęć.

Tadeusz Chmielewski (1927–2016) - reżyser i scenarzysta znany z komedii filmowych Ewa chce spać, Gdzie jest generał, Jak rozpętałem drugą wojnę światową i Nie lubię poniedziałku. Podczas II wojny światowej chodził do szkoły zawodowej, dorabiając jako czeladnik ślusarski. W czasie okupacji niemieckiej był również żołnierzem AK i NSZ. Maturę zdał eksternistycznie w Szczecinie[4]. W 1954 ukończył Państwową Wyższą Szkołę Filmową, będąc w jednej grupie z Kazimierzem Kutzem i Januszem Morgensternem. W lutym 1947 roku został pozyskany do współpracy przez Urząd Bezpieczeństwa w charakterze Tajnego Współpracownika o pseudonimie „Śmiały”. Współpraca trwała do 1954. W czerwcu 1961 roku nastąpiło wznowienie współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa, tym razem przybrał pseudonim „Stefania”. Był także znany z ekranizacji "Wiernej rzeki" (1983) Stefana Żeromskiego, którą zrobił z żoną Haliną (1932-2018), która współpracowała przy większości produkcji męża. Film stał się półkownikiem i był zakazany przez cenzurę do 1987 roku. Był także scenarzystą U pana Boga za piecem. Używał pseudonimu Zofia Miller. Jego córka, Agata Chmielewska, jest grafikiem i malarką. Jerzy Gruza (1932–2020) ps. „Paweł Binke”, reżyser takich produkcji jak: Wojna domowa, Czterdziestolatek, Tygrysy Europy, Gulczas a jak myślisz?, Pierścień i róża. Realizował także spektakle teatralne i widowiska telewizyjne. Był trzykrotnie żonaty. Pierwszą żoną była Jadwiga, z którą miał syna. Drugą żoną była anglistka Natalia. Trzecią żoną była Grażyna Lisiewska, znana z roli laborantki Marioli w serialu Czterdziestolatek, z którą miał syna Pawła prawnika, podsekretarza stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa i Ministerstwie Finansów w rządzie Beaty Szydło i Mateusza Morawieckiego. Obecnie wiceprezes KGHM. Jerzy Gruza zmarł 16 lutego 2020 w domu seniora w Pruszkowie, do którego trafił po wypadku w domu. Jego grób na Powązkach Wojskowych jest bardzo oryginalny. Przedstawia ekran telewizora, jest także klaps filmowy i data urodzin i śmierci zapisana cyframi rzymskimi. Autorem nagrobka jest architekt Tomasz Skorupa ("Kontrastowo").

Rzeźbiarz o grobie Jerzego Gruzy. Czym się kierował?

Stanisław Jędryka (1933–2019) - reżyser filmów i seriali młodzieżowych, głównie według powieści Adama Bahdaja. Zekranizował "Do przerwy 0:1" oraz jego kinową wersję Paragon gola!, Wakacje z duchami, Podróż za jeden uśmiech, Stawiam na Tolka Banana, Szaleństwo Majki Skowron. Wyreżyserował także film wojenny "Umarłem, aby żyć", opowiadający o losach Stanisławy Miedzy-Tomaszewskiego, wujka Lecha i Jarosława Kaczyńskich. Jego żoną była aktorka Joanna Jędryka znana z "Stawki większej niż życie", "Jak rozpętałem II wojnę światową" i "M jak miłość", która później była żoną aktora Krzysztofa Chamca. Nagrobek reżysera sfinansowało Stowarzyszenie Filmowców Polskich.

Jerzy Kawalerowicz (1922-2007) - reżyser takich filmów jak: Celuloza, Pociąg, Faraon, Matka Joanna od Aniołów, Śmierć prezydenta, Quo Vadis. Miał trzy żony. Pierwszą była malarka Maria Güntner (1916-1996), z którą miał dwoje dzieci – syna Jacka (zmarłego w wieku 36 lat) i córkę Kingę. Potem na planie filmu Pod gwiazdą frygijską poznał aktorkę Lucynę Winnicką (1928-2013) o której opowiadałem w odcinku o zapomnianych gwiazdach. Mieli razem córkę Agatę i syna Piotra, który był asystentem ojca przy Quo Vadis. Co ciekawe Winnicka, pochowana jest w grobie na Starych Powązkach, w którym spoczywają także ojciec Kawalerowicza, Edward, jego syn Jacek i ojciec Winnickiej, Bronisław. Ostatnią żoną reżysera była scenograf Małgorzata Dipont, która była od niego młodsza niemal 20 lat.

Janusz (1943–2019) i Andrzej (1936–2016) Kondratiukowie

Andrzej był mężem aktorki Igi Cembrzyńskiej. Mieszkali we wsi Gzowo. Najpierw zdiagnozowano u niego nowotwór, a kwietniu 2005 doznał udaru mózgu. Wyreżyserował takie filmy jak: Hydrozagadka (1970), Wniebowzięci (1973), Jak to się robi (1973) - duet Himilsbach i Maklakiewicz, Gwiezdny pył (1982), Wrzeciono czasu (1995) i Słoneczny zegar (1997).

Janusz był żonaty z Ewą Szykulską (rozwód). Wyreżyserował takie filmy jak: Dziewczyny do wzięcia, Czy jest tu panna na wydaniu?, Złote runo, Faceci do wzięcia i Jak pies z kotem, który nawiązywał do jego trudnej relacji z bratem Andrzejem, która zmieniła się po tym, gdy tamten doznał udaru. Zmarł na nowotwór.

Tadeusz Konwicki (1926–2015) - polski prozaik, scenarzysta i reżyser, przedstawiciel polskiej szkoły filmowej. Wyreżyserował takie filmy jak: Dolina Issy, Salto, Ostatni dzień lata, Jak daleko stąd, jak blisko. Zagrał także m.in. w Kronice wypadków miłosnych. W filmie "Bo we mnie jest seks" w jego postać wcielił się Paweł Tomaszewski. Po wybuchu II wojny światowej dorabiał jako robotnik kolejowy i pomocnik elektryka w szpitalu w Nowej Wilejce. Był żołnierzem podziemia niepodległościowego, jako członek VIII Oszmiańskiej Brygady Armii Krajowej brał udział w akcji „Burza”. Studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim, później na Uniwersytecie Warszawskim; studiów nie ukończył Debiutował w 1946 jako reportażysta i rysownik artykułem zatytułowanym Szkice z Wybrzeża (dodatek literacki do „Dziennika Polskiego”). Stał się jednym z głównych literatów i publicystów socrealistycznych, określanych pejoratywnie „pryszczatymi”. W 1953 został formalnie przyjęty do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w miejsce Tadeusza Borowskiego, który popełnił samobójstwo. Znany z takich powieści jak Z oblężonego miasta (1956), Sennik współczesny, Kompleks polski (1977), Mała apokalipsa (1979). W 1966 został usunięty z PZPR za współudział w liście protestacyjnym do władz w związku z usunięciem z PZPR profesora Leszka Kołakowskiego. Na podstawie jego scenariusza powstały również filmy Matka Joanna od Aniołów (1960) i Faraon (1966) Jerzego Kawalerowicza. Żonaty z Danutą (1930–1999), artystką plastykiem, ilustratorką książek dla dzieci, córką malarza Alfreda Lenicy (1899-1977) i siostrą plastyka Jana Lenicy (1928-2001) - Powązki Wojskowe - B35-3-3, którego byłą żoną była plastyczka Teresa Sapetto z Byszewskich (1929-2018) - cm. Bródnowski. Mieli dwie córki: Marię Konwicką i młodszą Annę Wesołowską.

Piotr Łazarkiewicz (1954–2008) - reżyser, scenarzysta, producent i aktor, mąż scenarzystki i reżyser Magdaleny Łazarkiewicz, siostry Agnieszki Holland. Zmarł na zawał serca. Pochowany w grobie teścia socjologa i dziennikarza Henryka Hollanda (1920-1961). Był ojcem kompozytora Antoniego Łazarkiewicza i Gabrieli Łazarkiewicz. Żoną Antoniego jest Mary Komasa, córka aktora Wiesława Komasy, siostra reżysera Jana Komasy. Piotr Łazarkiewicz wyreżyserował takie filmy jak: Fala (1985), Kocham kino (1987) i Pora na czarownice (1993).

Janusz "Kuba" Morgenstern (1922–2011) - reżyser i producent filmowy. Jego rodzice i najbliższa rodzina zginęli podczas wojny. On sam, z uwagi na pochodzenie żydowskie ukrywał się u ukraińskiego dyrektora szkoły w Mikulińcach. Był asystentem Andrzeja Wajdy przy "Kanale". Jako samodzielny reżyser stworzył takie filmy i seriale jak: Mniejsze zło, Żółty szalik, Godzina "W", Polskie drogi, Trzeba zabić tę miłość, Kolumbowie, Stawka większa niż życie, Jowita, Do widzenia do jutra. Tuż przed śmiercią zagrał w filmie Uwikłanie. Dyrektor - Kierownik artystyczny Studia Filmowego "Perspektywa". Był producentem takich filmów jak: Komornik, Zemsta, Poranek Kojota, Chłopaki nie płaczą, czy Korczak. Żona Krystyna Cierniak-Morgernstern, aktorka i artystka zajmująca się gobelinami. W 1968 roku był inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa.

Ewa (1920–2013) i Czesław (1922–1996) Petelscy - rodzice reżysera Janusza Petelskiego. Stworzyli takie filmy jak: Kamienne tablice, Urodziny młodego warszawiaka, Kopernik, Kazimierz Wielki, Jarzębina czerwona. Petelska znana była także jako Ewa Poleska oraz Ewa Głowacka. W latach 1998–2002 zasiadała w sejmiku województwa mazowieckiego, reprezentując Sojusz Lewicy Demokratycznej. Potem bez powodzenia startowała z listy PO. Czesław Petelski był kierownikiem artystycznym Zespołu Filmowego „Iluzjon”.

Stanisław Różewicz (1924–2008) - reżyser, brat poety Tadeusza Różewicza (1921-2014). Wyreżyserował takie filmy jak: Westerplatte, Wolne miasto, Ryś czy Samotność we dwoje.

Leonard Buczkowski (1900-1967) - przedwojenny i powojenny polski reżyser. Pierwsze występy dawał w cukierni swojego ojca, Władysława przy ul. Moniuszki w Warszawie. W czasie służby wojskowej w 1919 roku odbył kurs pilotażu. Zaczynał jako aktor Kule, które nie trafiają i Awantury miłosne panny D. (1923). Potem wyreżyserował takie filmy jak: Rapsodia Bałtyku, Gwiaździsta eskadra (jeden z najdroższych przedwojennych filmów) w trakcie którego zginął pilot Jan Bilski oraz obserwator, ppor. Feliks Szczęsny Lipiński (1907-1929) - Poznań, Cytadela - Cmentarz Garnizonowy, którzy zderzyli się w powietrzu swoim samolotem Potez XV z maszyną pilotowaną przez por. pil. Eugeniusza Wyrwickiego (1901-1940) - pochowany na cmentarzu wojennym w d’Auberive nad Marną Wierna rzeka, Straszny dwór, Biały Murzyn, Testament profesora Wilczura, Zakazane piosenki, Skarb, Pierwszy start, Przygoda na Mariensztacie, Orzeł, Smarkula i Marysia i Napoleon Był związany z przedwojenną aktorką Barbarą Orwid (1909-1998), właśc. Przemysława Kordasiewiczówna, przyrodniej siostry aktora Jerzego Marra (1901-1962).

Barbara Sass-Zdort (1936–2015) - reżyser i scenarzystka i Wiesław Zdort (1931–2019) - operator filmowyBarbara była córką kuratora nauczycielskiego okręgu łódzkiego Leopolda Sassa. Z mężem Wiesławem Zdortem miała syna Dominika Zdorta, dziennikarza i prawnika Pawła Zdorta. Wyreżyserowała takie filmy jak: Krzyk (1982), Rajska jabłoń (1985), Dziewczęta z Nowolipek (1985), Pajęczarki (1993), Tylko strach (1993), Pokuszenie (1995). Wiesław Zdort wykonał zdjęcia do takich produkcji jak: Zawrócony, Śmierć jak kromka chleba, Dekalog I, Szaleństwo Majki Skowron, Faraon, Eroica, Popiół i diament, Pociąg, Sól ziemi czarnej, Doktor Ewa, Brunet wieczorową porą

Piotr Sobociński (1958–2001) i Witold Sobociński (1929–2018)

Witold Sobociński - operator filmowy i muzyk jazzowy występujący w zespole Melomani razem z kompozytorami filmowymi Jerzym Dudusiem Matuszkiewiczem i Andrzejem Trzaskowskim. Dyplom na Wydziale Operatorskim PWSTiF w Łodzi zrobił w 1984 roku, czyli niemal 30 lat po zakończeniu studiów. Filmy: Wszystko na sprzedaż, Trzecia część nocy, Ziemia obiecana, Był jazz, Piraci, Frantic, Wrota Europy.

Jego syn Piotr zmarł w Vancouver podczas realizowania filmu 24 godziny. Produkcje: Dekalog III i IX, Trzy kolory. Czerwony (nominacja do Oscara), Pokój Marvina, Okup. Z żoną Hanną Mikuć miał troje dzieci, synów Piotra jr i Michała, którzy także są operatorami oraz córkę Marię, która została aktorką. Obecnie Michał Sobociński jest w związku z Natalią Rybicką, z którą ma córkę Helenkę oraz dwójkę dzieci z poprzedniego związku. Teściami Piotra Sobocińskiego byli aktorzy Bohdan Mikuć (1930-2015) i żyjąca jeszcze Wanda Chwiałkowska. Wojciech Wójcik (1943–2018) - reżyser filmowy i telewizyjny, scenarzysta. Twórca filmów fabularnych Karate po polsku, Trójkąt bermudzki, Prywatne śledztwo i Tam i z powrotem oraz popularnych seriali Ekstradycja, Sfora, Na dobre i na złe i Czas honoru. Jego ojcem był Zygmunt Wójcik (1921-1989), kierownik produkcji wielu polskich filmów i seriali telewizyjnych. Żoną natomiast Joanna Kopczyńska, kierownik produkcji wielu filmów które reżyserował.

Bogusław Lambach (1925-1988) - operator filmowy. W młodości żołnierz 27 Wołyńskiej Dywizji AK. W 1944 roku był fotoreporterem w Czołówce Filmowej Wojska Polskiego. W latach 1946-1949 był operatorem Polskiej Kroniki Filmowej. Kapelusz pana Anatola (1957), Dziś w nocy umrze miasto, Kobiela na plaży, O dwóch takich, co ukradli księżyc. W pustyni i w puszczy, Con amore, serial Dom

Stanisław Wohl (1912-1985) – polski operator filmowy, scenarzysta i reżyser. Autor scenariusza do serialu Czterej pancerni i pies, twórca zdjęć do filmów Król Maciuś I, Nad Niemnem (1939), Strachy (1938).  W stopniu podpułkownika pełnił obowiązki zastępcy dowódcy Czołówki Filmowej I Dywizji WP. W latach 1961-68 był kierownikiem artystycznym Zespołu Filmowego Syrena.