Mieszkania gwiazd w PRL. Połomski, Jasiukiewicz, Barszczewska. Wspomnień czar

Ile kosztowało mieszkanie w PRL-u? Gospodarka spółdzielcza za Gomułki, Gierka i Jaruzelskiego

Pod koniec lat 80. mieszkanie na warszawskim Ursynowie kosztowało średnio ok. 7,8 mln złotych za metr kwadratowych. Na taki luksus mogły pozwolić sobie jednak tylko osoby posiadające bony towarowe. Wówczas była to kwota 280 dolarów. Średnia pensja wynosiła wówczas 200 tys. złotych, co oznaczało, że na metr kwadratowy trzeba byłoby pracować 3 lata! Dużo tańsze było mieszkanie spółdzielcze, bo cena wynosiła 235 tys. złotych. Na początku lat 80 było to ok. 6 tysięcy złotych za metr kwadratowy. Podobna była także wysokość pensji miesięcznej. Starając się o spółdzielcze prawo własności trzeba było wpłacić 20 procent jego wartości. Wkład za mieszkanie do 50 metrów kwadratowych wynosił wówczas od 1,75 mln do 2,35 mln złotych. By dostać takie mieszkanie trzeba było być członkiem spółdzielni. W 1978 roku takich osób było 727 tysięcy (cena za metr kwadratowy - 3800 zł, średnia pensja - 4800). Przy wpłaceniu całego wkładu średni czas oczekiwania na mieszkanie wynosił siedem lat. W okresie od 1971 do 1980 roku wybudowano w sumie 2,6 miliona mieszkań i domów, w tym 1,3 mln lokali spółdzielczych. Trzeba jednak pamiętać, że w tym czasie przyrost demograficzny wyniósł aż 3 mln ludności. Dla porównania w latach 1956-1970 było to 2,9 mln lokali mieszkalnych (w 1965 - 2500 zł za metr kwadratowy, 1800 zł - średnia pensja) . W latach 80. czas oczekiwania na mieszkanie wydłużył się nawet do 10. Oczywiście krócej czekały grupy uprzywilejowane, takie jak wojskowi czy funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej. Popularne były zwłaszcza czteropiętrowe bloki z wielkiej płyty. Niestety nie budowano w nich wind, co powoduje, że obecni emeryci uziemieni są w czterech kątach. O własne mieszkanie trudniej było także kawalerom, niż rodzinom z dziećmi, co dobitnie pokazuje komedia z Bogumiłem Kobielą (+38 l.) "Człowiek z M-3" (1968). Polacy marzyli wówczas o lokalu z dwoma pokojami i widną kuchnią.

Gdy już udało się wprowadzić do własnego mieszkania, trzeba było go jakoś urządzić. Niemal w każdym lokum posiadającym salon musiała być meblościanka. Popularne były także stoliki kawowe i ławy. Zamiast wszechobecnych dziś kanap i sof, w pokoju znajdował się także zazwyczaj tapczan. Nie mogło zabraknąć także telewizora czy radioodbiornika. W PRL-u popularnymi markami były telewizory: radziecki Rubin i nasze rodzime Wisła, Belweder (w 1958 wyprodukowano 60 tys. sztuk, cena od 7 tys. złotych, czyli ok. 5 pensji), Agat, Jowisz (pierwszy kolorowy) i Neptun. Muzyki i słuchowisk słuchało się w radiach Szarotka, Śnieżka i Światowid. Na prywatkach z kolei puszczało się płyty gramofonowe z adapterów i gramofonów takich jak: Bambino (1963-1972), Narcyz, czy Unitra Fonica. Popularny był także magnetofon szpulowy Grundig. Później modne stały się magnetofony na kasety marki Kasprzak. To na nich słuchacze nagrywali m.in. Listę Przebojów Programu III Polskiego Radia. Ważny był także sprzęt AGD w łazience. Najpopularniejsza była pralka wirnikowa Frania. Od końca lat 50 do 1986 roku wyprodukowana ją w ilości 6 mln egzemplarzy. W latach 70 kosztowała ok. 1600 złotych. Potem Frania została wyparta przez pralkę automatyczną Polar. W kuchni niepodzielnie królowała lodówka Mińsk z ZSRR oraz polskie modele z filmy Silesia. W większości mieszkań można było także natrafić na takie sprzęty jak: sokowirówka Mesko Katarzyna, odkurzacz alfa k2 lub odkurzacz Predom Zelmer, suszarka do włosów Farel SRN, czy żelazko Predom Dezamet.

Mieszkania gwiazd w PRL

Jak mieszkali ulubieńcy Polaków w okresie Polski Ludowej? Możemy to zobaczyć na wielu archiwalnych zdjęciach. Do swoich mieszkań zapraszali m.in. Jerzy Połomski (88 l.), Sława Przybylska (89 l.), Stanisław Jasiukiewicz (+52 l.), czy też Elżbieta Barszczewska (+73 l.). U gwiazd polskiego kina i estrady, próżno było szukać mebli meblościanek. Królowały tam stylowe meble i biblioteczki pełne książek. Nie brakowało także modnych telewizorów i sprzętu grającego. Agnieszka Osiecka (+60 l.) mieszkała w kamienicy w dwupokojowym mieszkaniu przy ul. Dąbrowieckiej 25 na Saskiej Kąpie w Warszawie. Te urokliwe osiedle wybrał też aktor Zygmunta Hübnera (+58 l.), który zamieszkał na ul. Radziłowskiej 3. Wojciech Młynarski (+75 l.) długie lata mieszkał przy ul. Lwowskiej na warszawskim Śródmieściu. Andrzej Wajda (+90 l.) osiadł na Żoliborzu Oficerskim, a Gustaw Holoubek (84 l.) na ul. Narbutta na Mokotowie. W tej dzielnicy Warszawy do niedawna mieszkał także Jerzy Połomski, który obecnie przebywa w Domu Aktora Weterana w Skolimowie. W 15-piętrowym bloku na ul. Komorskiej na Pradze Południe mieszkał natomiast Zygmunt Kęstowicz (+86 l.). To zupełnie inaczej niż Tadeusz Łomnicki (+64 l.), który przez ponad ćwierć wieku mieszkał w urokliwej kamienicy na ul. Piwnej 21/23 na Starym Mieście.

Elżbieta Barszczewska urodziła się w mieszkaniu przy Wspólnej 51. Potem przez kilkanaście lat mieszkała w skromnej czynszówce kamienicy przy ul. Chocimskiej 15 na Mokotowie. Budynek został rozebrany w 1946 roku po tym jak został zniszczony w czasie Powstania Warszawskiego. Aktorka była córką Heleny Marii Szumskiej (+71 l.), stryjecznej siostry pisarki Marii Dąbrowskiej (+75 l.) i przemysłowca Witolda Barszczewskiego (+59 l.), którego siostrą była aktorka Wanda Barszczewska (+76 l.). Po wojnie Elżbieta zamieszkała razem z mężem, reżyserem Marianem Wyżykowskim (+65 l.) w odnowionej kamienicy przy al. Szucha 11, tzw. Domu Aktora. To tu wychowywał się ich syn Juliusz (+66 l.), były dziecięcy aktor znany z roli Króla Maciusia I. Barszczewska mieszkała tu aż do śmierci w 1987 roku. Nie wyprowadziła się nawet po zamachu na swojego kolegę po fachu Stefana Martykę (+42 l.), który został zastrzelony w sąsiednim mieszkaniu przez żołnierzy podziemia antykomunistycznego.

Kartka z kalendarza 1969

01.01 premiera serialu animowanego "Wilk i zając"

21.02 premiera filmu "Człowiek z M-3"

10.03 zabójca Martina Luthera Kinga

28.03 premiera "Pana Wołodyjowskiego"

20.07 pierwsze lądowanie ludzi na Księżycu podczas misji Apollo 11

15.08 start słynnego Festiwalu Woodstock

11.09 premiera serialu "Do przerwy 0:1"

Urodzili się:

14.01 Arkadiusz Jakubik

01.02 Robert Gonera

31.03 Jacek Rozenek

07.05 Radosław Pazura

17.07 Jarosław Jakimowicz

11.10 Jacek Łągwa

26.11 Marek Bukowski

29.12 Tomasz Bednarek

Zmarli:

17.01 Grażyna Bacewicz (+59 l.), kompozytorka

23.04 Krzysztof "Komeda" Trzciński (+37 l.), kompozytor

14.06 Marek Hłasko (+35 l.), pisarz

10.07 Bogumił Kobiela (+38 l.), aktor2

4.07 Witold Gombrowicz (+64 l.), pisarz

09.08 Sharon Tate (+26 l.), aktora, żona Romana Polańskiego (88 l.)