Polscy lotnicy. Groby bohaterów Bitwy o Anglię. Ojciec dziennikarza TVP, aktora TVN (Nie)zapomniani WIDEO

Polscy piloci i lotnicy walczyli na niemal wszystkich frontach II wojny światowej. W czasie kampanii wrześniowej zginęło ich około 80.  Najwięcej ofiar poniosły walki w czasie walk o Anglię. W Wielkiej Brytanii pochowano ok. 900 polskich lotników. Na centarzach we Francji spoczywa ok. 160 polskich pilotów, w Holandii ok 150, Belgii ok. 60, w Niemczech 180. Najwięcej polskich grobów znajduje się na cmentarzu Newark-on-Trent - ok. 350. 

Na Cmentarz Northwood pochowano 54 polskich pilotów. Pierwszą ofiarą, a zarazem ostatnim grobem (symbolicznym) był Franciszek Gruszka, który zginął na terenie Francji 18 sierpnia 1940 roku. Dopiero w 1971 roku udało się natrafić na szczątki jego maszyny. Ostatnim pochowanym był chor. Jan Zych, który zmarł w szpitalu w październiku 1946 roku. 

Jan Zumbach ps. „Kaczor Donald”, „Johan” (1915-1986) – podpułkownik  pilot Wojska Polskiego, podpułkownik Królewskich Sił Powietrznych, as myśliwski Polskich Sił Powietrznych na obczyźnie, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari. Od strony ojca miał szwajcarskie korzenie, urodził się we wsi Ursynów, dzisiejszej dzielnicy Warszawy. Wychowywał się w majątku koło Brodnicy, gimnazjum ukończył w Płocku - słynna Małachówka, a potem w 1936 roku wstąpił na ochotnika do lotnictwa i służby wojskowej, dokonując oszustwa, gdyż do wojska wstąpić mogły jedynie osoby posiadające polskie obywatelstwo.  W 1938 roku ukończył Szkołę Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie w stopniu podporucznika. W maju 1939 roku miał wypadek przy lądowaniu, zderzył się w nocy z samochodem, który rozstawiał oświetlenie. Spowodowało to, że nie wział udziału w obronie Polski ww wrześniu. Przez Rumunię przedostał się do Bejrutu, a stamtąd do Francji, gdzie walczył w kampanii francuskiej. W czerwcu 1940 przedostał się statkiem "Kmicic" do Anglii. W czasie Bitwy o Anglię walczył w słynnym Dywizjonie 303. W czasie wojny zestrzelił przynajmniej 13 samolotów wroga, co daje mu 6 miejsce na liście Bajana. Od maja do listopada 1942 roku w stopniu kapitana był dowódcą Dywizjonu 303. Potem od 15 kwietnia 1943 roku został dowódcą 3. Polskiego Skrzydła Myśliwskiego, a od 4 sierpnia 1944 roku do 30 stycznia 1945 roku dowodził 133. Polskim Skrzydłem Myśliwskim. W pażdzierniuku 1946 roku wystąpił z służby i zamieszkał w Szwajcarii. Długo nie wytrzymał bez latania. Wiódł żywot awanturnika i został przemytnikiem. Był także najemnikiem w Afryce. Jako Johnny „Kamikaze” Brown przyjął ofertę utworzenia lotnictwa Katangi, nieistniejącego już afrykańskiego państwa. Pod jego dowództwem bombardowano siły ządowe Konga.  Po upadku Katangi Zumbach uciekł z polskimi pilotami do Angoli. W 1967 roku powrócił do Afryki dowodził lotnictwem Biafry i  brał osobiście udział w nalotach na rządowe pozycje nigeryjskie zabijając m.in. szefa sztabu armii nigeryjskiej. Po powrocie do Europy zamieszkał we Francji. Jan Zumbach zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach 3 stycznia 1986 roku w Paryżu. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Stanisław Skalski (1915-2004) - podporucznik pilot lotnictwa wojskowego II RP, major pilot Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie, podpułkownik Królewskich Sił Powietrznych, generał brygady pilot ludowego Wojska Polskiego, as myśliwski okresu II wojny światowej o najwyższej liczbie zestrzeleń wśród polskich pilotów - 19 maszyn. W czasie Bitwy o Anglię latał myśliwcem Hawker Hurricane w dywizjonie 501 RAF. Zestrzelony we wrześniu nad Angią, z trudem udało mu się wysostać z płonącego samolotu (był poparzony) i wyskoczyć na spadochronie. Potem dowodził eskadrą w dywizjonie 306 i 316. Walczył także w dywizjonem 317, eskadrą zwaną „Cyrkiem Skalskiego” w Tunezji, brytyjskim dywizjonem 601 na Malcie i w końcu 133 Polskim Skrzydłem Myśliwskim.  W 1947 powrócił do Polski, gdzie został oskarżóny przez władze stalinowskie o zdradę i skazany na karę śmierci. Po interwencji matki iu Bolesława Bieruta wyrok zamieniono na dożywocie. Skaliski został zrehabilitowany w 1956. Powrócił do lotnictwa wojskowego, w którym był aktywny do 1972 roku. W 1988 roku uchwałą Rady Państwa został mianowany generałem brygady. Po 1989 roku działał politycznie. Jako członek Zjednoczenia Patriotycznego Grunwald współtworzył razem z Andrzejem Lepperem Przymierze Samoobrona. W 1993 roku bezskutecznie próbował dostać się do Sejmu.  Przed śmiercią został okradziony przez swoich opiekunów, którzy przejęli jego mieszkanie. Ostatnie miesiące życia spędził w domu opieki. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Powązkach Wojskowych.

Witold Urbanowicz (1908-1996) - generał brygady, pilot Wojska Polskiego, podpułkownik Królewskich Sił Powietrznych, as myśliwski, pamiętnikarz, legendarny dowódca Dywizjonu 303. Drugi najskuteczniejszy polski pilot w czasie II wojny światowej - 17 zestrzeleń wg. listy Bajana. Od września 1934 roku służył w wojsku amerykańskim w "Latających Tygrysach" w czasie frontu chińskiego. Po wojnie odszedł z wojska. W 1947 roku uniknął aresztowania przez MBP podczas pobytu w Polsce. W USA pracował m.in. w liniach lotniczych American Airlines. W 1995 roku mianowany na stopień generała brygady. Zmarł w Nowym Jorku i został pochowany  na cmentarzu w Doylestown w Pensylwanii, tzw. amerykańskiej Częstochowie. 

Witold Łokuciewski, ps. Tolo (1917-1990) - ostatni dowódca Dywizjonu 303 - 20. na liście Bajana

Zdzisław Krasnodębski (1904-1980) - pułkownik pilot, pierwszy polski dowódca Dywizjonu 303, w 2014 roku jego prochy zostały sprowadzone do Polski z Toronto i spoczęły w kwatera 20D kolumbarium I-3-3 na Powązkach Wojskowychhttps://pl.wikipedia.org/wiki/Zdzis%C5%82aw_Krasnod%C4%99bski_(pilot)#/media/Plik:Wanda_i_zdzislaw_krasnodebscy.jpg

Wacław Łapkowski (1913-1941) -  major pilot Wojska Polskiego, major Królewskich Sił Powietrznych, as myśliwski II wojny światowej,zginął 2 lipca 1941 w rejonie kanału La Manche. Pochowany na cmentarzu komunalnym w Lombardsijde w Belgii.

Wojciech Kołaczkowski (1908-2001) – pułkownik pilot Wojska Polskiego, kierowca rajdowy. Zmarł na Florydzie, gdzie mieszkał ze swoją kuzynką Martą, która poślubil kilka lat wcześniej. Jego prochy sprowadzono do Polski i złożono w murze  kwatery 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Wacław Król (1915-1991) – pułkownik pilot Wojska Polskiego, as myśliwski, 16. miejsce na liście Bajana. W 1950 roku zmarła jego żóna, która dwa miesiące wcześniej urodziła mu syna.  Pochowany na Powązkach Wojskowych.

Józef Jeka (1917-1958) -  major pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, as myśliwski II wojny światowej. Służył m.in. w Dywizjonie 306. 22 na liście Bajana. Współpracował z CIA. Miał wykraść MiG-15 z ZSRR. Ostatecznie akcję odwołano po ucieczce porucznika Franciszek Jarecki,  który z Słupska przedostał się na Borholm samolotem LiM-2 (MiG-15bis). Jeka w latach 50 walczył w Indonezji. Zginął 13 kwietnia 1958 roku nieopodal lotniska w Manado. Pilotował samolot B-26-B. Maszyna spadła z wysokości kilkuset metrów po zapaleniu jednego z filników. Wraz z Jeką zginęli również kapitan nawigator Jan Piotr Iżycki oraz radioobserwator Indonezyjczyk Minahasan. Józef Jeka został pochowany na cmentarzu wojennym w Newark-on-Trent wśród swoich kolegów.

Marian Bełc (1914-1942) - porucznik pilot, as myśliwski Dywizjonu 303.Zginął w czasie lotu szkoleniowego podczas lądowania. Został pochowany na cmentarzu Northwood. Rok przed śmiercią ożenił się ze Szkotką Audrey Stephenson, z którą miał syna syn Mariana Edwarda.https://niebieskaeskadra.pl/?control=8&id=60

Mirosław Ferić (1915-1942) - polski pilot chorwackiego pochodzenia. – porucznik pilot Wojska Polskiego, kapitan Królewskich Sił Powietrznych 11 na liście Bajana. Walczył w szeregach dywizjonu 303. Zginął w wypadku nad lotniskiem dywizjonu 303 w Northolt, w trakcie lotu treningowego na samolocie Spitfire, któremu urwała się lotka podczas akrobacji. Został pochowany na cmentarzu w Northwood

Henryk Szczęsny (1909-1996) - kapitan pilot Wojska Polskiego II RP, major Królewskich Sił Powietrznych, 11 na liście Bajana

Eugeniusz Horbaczewski (1917-1944) - kapitan pilot Polskich Sił Powietrznych, major  Królewskich Sił Powietrznych, Walczył w dywizjonach 303 i 315. Zginął 18 sierpnia w miejscowości Valennes. Jego ciało odnaleziono dopiero trzy lata póżniej i pochowano na cmentarzu w Creil we Francji. Na liście Bajana zajmuje 4 miejsce - 16,5 zestrzeleń.

Jan Kremski (1914-1941) - podporucznik pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Zginął w Dunkierce i tam został pochowany. 

Kazimierz Sporny (1916-1949) - kapitan pilot, dywizjon 306. Zmarł nowotwór mózgu w domu opieki w Twyford Abbey. Został pochowany w Londynie na cmentarzu katolickim St. Mary. W 2016 roku jego prochy spoczęły na Cm. Miłostowo w Poznaniu.

Mieczysław Adamek (1918-1944) -  porucznik pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Zginął omyłkowo ostrzelany i zestrzelony przez angielską obronę przeciwlotniczą. Wodował na kanale La Manche 8 mil od brzegu, jego ciało wyłowiono w rejonie Beachy Head. Mieczysław Adamek został pochowany na cmentarzu w Northwood.

Bolesław Własnowolski (1916-1940) - podporucznik pilot Wojska Polskiego, zginął 1 listopada 1940 roku i został pochowany na cmentarzu w Chichester.

Ludwik Witold Paszkiewicz (1907-1940) -  porucznik pilot Wojska Polskiego, walczył w Dywizjonie 303. 30 sierpnia podczas lotu ćwiczebnego zestrzelił pierwszy samolot niemiecki. Dostał za to reprymendę. Zginął 27 września i został pochowany na cmentarzu Northwood. Kilka miesięcu później na błonicę zmarła jego córka. Wdowa po Paszkiewiczu brała udział w Powstaniu Warszawskim. W 1960 wstąpiła do zakonu niepokalanek w Szymanowie, gdzie otrzymała imię Augustyna. Zmarła w 1995.

Marian Duryasz (1911-1993) -  pułkownik pilot Wojska Polskiego, ojciec aktora Wojciecha Duryasza (ur. 1940), znanego z "Na Wspólnej". Walczył w dywizjonach 213, 302, 303, 316 i 317. Na liście Bajana zajmuje 79 miejsce.  Od 1947 roku służył w LWP. Pochowany na Powązkach Wojskowych nieopodal grobu swojej synowej, Alicji Duryasz, szefowy stewardes, która zginęła w 1980 roku w katastrofie Ił-62 "Mikołaj Kopernik", w której zginęła m.in. Anna Jantar. 

Eugeniusz Przysiecki (1910-1943) - kapitan pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, z wykształcenia lekarz. Poległ wraz z całą załogą nocą 23 kwietnia 1943 roku w locie bojowym (zrzucanie min przeciw okrętom podwodnym u wejścia do portu St. Nazaire) pilotując samolot Wellington Mk X. Pochowany na cmentarzy La Baule-Escoublac (Francja). Eugeniusz był żonaty z Wiolantą (1909–1994), córką generała Wiktora Thommée, z którą miał syna Krystiana (1937–2005), znanego dziennikarza, prowadzącego program "Zawsze po 21".

Tadeusz Sawicz (1914-2011) - generał brygady, był ostatnim żyjącym polskim pilotem walczący w Bitwie o Anglię.