To nas śmieszyło w PRL-u. Mistrzowie kabaretu. Wspomnień czar

Wówczas powstały: gdański teatrzyk studencki Bim-Bom (1954-1960), w którym występowali m.in. Zbigniew Cybylski (+39 l.), Bogumił Kobiela (+38 l.) i Jacek Fedorowicz (84 l.), Studencki Teatr Satyryków (1954-1975) w Warszawie, gdzie swoje teksty pisała m.in. Agnieszka Osiecka (+60 l.), kabaret Szpak (1954-1963) Zenona Wiktorczyka (+78 l.), "Piwnica pod Baranami" w Krakowie, czy kabaret Koń (1957-1959) z Mieczysławem Czechowiczem (+60 l.), Jerzym Dobrowolskim (+57 l.), Mieczysławem Stoorem (+44 l.) i Wiesławem Gołasem (91 l.). Była także rozrywkowa audycja w Polskim Radiu we Wrocławiu - Studio 202, które prowadził m.in. Andrzej Waligórski (+65 l.), dzięki, któremu Polacy poznali kabaret Elita.

Wielki wpływ na rozwój kabaretu miała także Telewizja Polska. W latach 1958-1966 emitowała Kabaret Starszych Panów założony przez Jerzego Wasowskiego (+71 l.) i Jeremiego Przyborę (+88 l.). To właśnie w nim Polacy poznali talent takich aktorów jak: Kalina Jędrusik (+61 l.), Barbara Krafftówna (93 l.), Wiesław Michnikowski (+95 l.) i Bronisław Pawlik (+76 l.), którzy wykonywali humorystyczne piosenki. Później niemal ci sami artyści stanowili trzon kabaretu Dudek (1965-1989) założonego przez Edwarda Dziewońskiego(+85 l.). Przedstawienia kabaretu odbywały się w kawiarni „Nowy Świat”. To tu widzowie poznali kunszt satyryczny Jana Kobuszewskiego (+85 l.), który razem z Wiesławem Gołasem śpiewał "Balladę o dzikim zachodzie", czy z Wiesławem Michnikowskim wystąpił w skeczu "Ucz się, Jasiu", którego autorem jest Stanisław Tym (84 l.). Najsłynniejszym numerem kabaretu był zdecydowanie jednak szmonces "Sęk", w wykonaniu duetu Dziewoński - Michnikowski. Słowa tego genialnego żydowskiego skeczu napisał przedwojenny gwiazdor polskiego kina, Konrad Tom (+70 l.). Jeśli chodzi o lata 60., to warto wspomnieć o początkach kabaretu Pod Egidą założonego przez Jana Pietrzaka (84 l.), kabarecie Owca Jerzego Dobrowolskiego, gdzie dowcipy opowiadali Wojciech Pokora (+83 l.), Andrzej Stockinger (+65 l.), Józef Nowak (+58 l.) i Jerzy Turek (+76 l.), czy Salon Niezależynych z Jackiem Kleyffem (74 l.) i Januszem Weissem (73 l.). Był też program telewizyjny "Wielokropek" z Janem Kobuszewskim i Janem Kociniakiem (+69 l.). Od 1966 roku artystów kabaretowych można było oglądać także w Świnoujściu, na corocznym Festiwalu Artystyczny Młodzieży Akademickiej (FAMA).

Epoka Edwarda Gierka (+88 l.) to przede wszystkim audycje "60 minut na godzinę" i "Ilustrowany Tygodnik Rozrywkowy" w Programie III Polskiego Radia oraz telewizyjne programy rozrywkowe takie jak: "Właśnie leci kabarecik" (1974-1974) Olgi Lipińskiej (82 l.) czy "Studio Gama". Kabarety zaczęły pojawiać się także na festiwalu w Opolu. W latach 1971-1974 przyznawano tan artystom "Złote Szpilki" . Otrzymali je Tadeusz Chyła (+80 l.), Salon Niezależnych oraz kabarety Tey i Elita. Największą popularność zdecydowanie miał poznański Tey (1970-1988), w którym występowali Zenon Laskowik (76 l.) i Bohdan Smoleń (+69 l.), Janusz Rewiński (72 l.) i Rudi Schuberth (68 l.). Końcowe lata PRL-u to takie kabarety jak Kaczki z Nowej Paczki z piosenką "Dziubdziub", kabaret OT.TO i kabaret Potem (1984-1999) z Zielonej Góry, który wygrał festiwal kabaretowy PaKa w latach 1986 i 1987.

Ciekawostki

Wielu kabareciarzy, którzy rozbawiali Polaków na scenie, przeżyło prawdziwe tragedie rodzinne. Największy dramat spotkał Bohdana Smolenia. Aktor znany ze "Świata według Kiepskich" najpierw stracił syna Piotra (+15 l.), który powiesił się z nieznanych przyczyn. - To było kilkaset metrów od domu. Poszedł do kolegi, któremu pożyczył kasety kabaretu "Tey" i już nie wrócił – opowiadał kabareciarz w programie "Niepokonani" Krzysztofa Ziemca (54 l.). To satyryk znalazł ciało syna. – Przykryłem ciało i czekałem na policję, wiedząc, że zadadzą mi mnóstwo pytań, na które nie znałem odpowiedzi - dodał. Niespełna rok później, w 1991 roku, życie odebrała sobie żona satyryka, Teresa (+40 l.) która nie mogła pogodzić się ze śmiercią syna. Cała trójka pochowana jest w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Przeźmierowo koło Poznania. Przedwczesną śmierć synów opłakiwali także satyryk Krzysztof Piasecki (72 l.) i aktorka Zofia Merle (83 l.) znana z kabaretowego duetu ze Stanisławem Tymem. Piasecki, który zaczynał w Studiu 202 i kabarecie Pod Egidą, w marcu 2008 roku stracił jedynego syna, Wojtka (+25 l.), który zginął na snowboardzie. Po latach przyznał, że 10 dni po tragedii musiał wystąpić na scenie. Marle natomiast w 2013 roku opłakiwała stratę syna, reżysera Marcina Mayzela, który zmarł w wieku 42 lat na chorobę nowotworową.

Kartka z kalendarza 1958

04.01 premiera filmu "Eroica"

11.01 pierwszy występ Kabaretu Koń

08.04 premiera filmu "Król Maciuś I"

11.05 odsłonięcie wyremontowanego po wojnie pomnika Fryderyka Chopina w Łazienkach Królewskich

14.06 w Świerku uruchomiono pierwszy w Polsce reaktor jądrowy EWA

02.08 Jerzy Chromik ustanowił rekord świata na 3000 metrów z przeszkodami

28.08 katastrofa w kopalni Makoszowy, w której zginęło 72 górników

03.10 premiera filmu "Popiół i diament"

16.10 pierwszy program Kabaretu Starszych Panów

22.11 premierowe wydanie dobranocki "Miś z okienka"

28.12 uruchomiono pierwszy polski komputer XYZ

Urodzili się:

09.02 Henryk Sawka

30.03 Tadeusz Szymków (+50 l.)

02.05 Małgorzata Ostrowska

13.05 Grażyna Trela

06.07 Sławomir Orzechowski

14.07 Elżbieta Zającówna

15.07 Marlena Drozdowska

19.08 Tadeusz Chudecki

01.10 Marek Kalita

05.11 Robert Chojnacki

07.12 Grażyna Wolszczak

18.12 Hanna Dunowska (+60 l.)

Zmarli:

08.03 Irena Solska (+80 l.), aktorka

31.05 Aleksander Żabczyński (+57 l.), aktor

09.10 Pius XII (+82 l.), papież