Tragiczne losy polskich malarzy. Groby mistrzów pędzla. Niezapomniani WIDEO

Bernardo Bellotto zwany Canaletto (1721-1780) - włoski malarz pochodzący z Wenecji, specjalizujący się w wedutach - widoku miasta. Nadworny malarz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Jego dzieła można oglądać m.in. na Zamku Królewskim w Warszawie i w Muzeum Narodowym. Został pochowany w podziemiach kościoła Przemienienia Pańskiego lub na cmentarzu istniejącym przy tej świątyni do połowy XIX wieku.

Marcello Bacciarelli (1731-1818) - włoski malarz pochodzący z Rzymu. Tworzył dla króla Augusta III i cesarzowej Marii Teresy. Potem został nadwornym malarzem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Za swoje zasługi dostał obywatelstwo i herb. Był pierwszym dziekanem Oddziału Nauk i Sztuk Pięknych przy Królewskim Uniwersytecie Warszawskim. Jego praprawnukiem był aktor Ryszard Bacciarelli (1928-2021), który pochowany jest w grobie rodzinnym na Starych Powązkach. Marcello Bacciarelli został pochowany na cmentarzu ujazdowskim przy kościele parafialnym św. Anny i św. Małgorzaty. Po rozebraniu świątyni i zamknięciu cmentarza w 1822, ich szczątki zostały przeniesione do podziemi katedry św. Jana.

Jan Matejko (1838-1893) - najsłynniejszy polski malarz tworzący obrazy historyczne i batalistyczne. Jego ojciec Franciszek Ksawery (1789-1860) był Czechem i uczył muzyki, a matka Joanna Rossberg (1802–1845) pochodziła z polsko-niemieckiej rodziny rymarzy, którzy byli protestantami. W sumie Jan Matejko miał 10. rodzeństwa (8 braci i siostrę). Jego brat Edward Matejko (1829-1907) był agronomem, nauczycielem w szkole rolniczej oraz powstańcem styczniowym. Często pozował bratu do obrazów. Inny brat, Franciszek Matejko (1928-1873) był historykiem i bibliotekarzem, pracownikiem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pod koniec życia chorował psychicznie, myślał, że Mesjaszem. Jan Matejko miał żonę Teodorę z Giebułtowskich (1846-1896). Pozował mężowi do obrazów m.in. jako Bona Sforza i Barbara Radziwiłłówa. Mieli razem pięcioro dzieci, najmłodsza Regina zmarła kilka tygodni po porodzie. Także cierpiała na chorobę umysłową. Jan Matejko zmarł w wyniku krwotoku wewnętrznego i został pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim. Najdłużej żyła Helena (1867-1932) - dożyła 65 lat, Beata (1869-1926) po mężu Kirchmayer - namalował ją Wyspiański, Jerzy (1873-1927) i Tadeusz (1865-1911). Córka Helena wyszła za mąż za malarza Józefa Unierzyskiego (1863–1948), ucznia swojego ojca.

Jacek Malczewski (1854-1929) herbu Tarnawa - przedstawiciel symbolizmu - pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie. Jego najbardziej znane obrazy to: Hamlet polski. Portret Aleksandra Wielopolskiego i Melancholia. Ciotką malarza była znana mistyczka Wanda Malczewska (1822-1896), której proces beatyfikacyjny właśnie się toczy. Malczewski spokrewniony był także ze znanym kompozytorem Karolem Szymanowskim (prapradziadek Malczewskiego i praprapradziadek Szymanowskiego byli braćmi). Z kolei prapradziadek Szymanowskiego - Dominik był posłem na Sejm Wielki, szambelanem króla Stanisława Augusta. Ożenił się z córką krakowskiego aptekarza, Marią Gralewską i miał córkę Julię (1888-1938) i syna Rafała (1892-1965), także malarza. Rafał był także taternikiem, omal nie zginął na Zamarłej Turni, gdzie śmierć poniósł jego towarzysz Stanisław Bronikowski (1895-1917). Z żoną Bronisławą, nauczycielką angielskiego, miał syna Krzysztofa (1917-2005) i córkę Zofię. Zmarł w Montrealu, gdzie pojechał na wystawę. Tam też został pochowany.

Władysław Podkowiński (1866-1895), pseudonim „Andrzej Ansgary”, prekursor polskiego impresjonizmu. Do jego najsłynniejszych obrazów należy Szał uniesień, który namalował rok przed śmiercią. Żył w biedzie, co doprowadziło do zapalenia płuc i przedwczesnej śmierci. Jego pogrzeb odbył się na Starych Powązkach w Warszawie.

Józef Chełmoński (1849-1914) - przedstawiciel realizmu - Babie lato, Bociany, Czwórka. Po ślubie z Marią z Korwin-Szymanowskich (była spokrewniona z Jackiem Malczewskim) wyjechał do Paryża, gdzie urodziły się im dzieci - Jadwiga, Maria, Zofia i Józef. Po powrocie mieszkali w Warszawie, a potem osiedli w Kuklówce pod Grodziskiem. Mieli jeszcze córki Hannę i Wandę oraz syna Tadeusza. Troje z dzieci zmarło w wieku dziecięcym. Został pochowany w Żelechowie pow. grodziski. Córka Wanda Chełmońska (1889-1971) - malarka, pochowana jest w grobie Melchiora Korwin-Szymanowskiego (1724-1797/1718-1788), fundatora cmentarza Stare Powązki (rodzina matki).

Juliusz Kossak (1824-1899) malował małoformatowe dzieła głównie techniką akwarelową. Był jednym z inicjatorów utworzenia w Krakowie Muzeum Narodowego. Ojciec Wojciecha Kossaka oraz Tadeusza (1857-1935), majora WP - pochowany na cmentarzu ewangelicko-katolickim w Górkach Wielkich. Miał też córki Zofię i Jadwigę. Wnuczka Jadwiga Unrug była żoną Stanisława Ignacego Witkiewicza "Witkacego". Namalował takie obrazy jak: Bitwa pod Raszynem, Bitwa pod Wiedniem, Bitwa pod Parkanami, Odsiecz smoleńska. Miał dwóch braci - Leona (1827-1877), także malarza i Władysława (1828-1918), powstańca styczniowego, który wyemigrował do Australii. Doczekał się siedmiorga dzieci z dwoma żonami. Zajmował się poszukiwaniami złota. Spoczął na cmentarzu Springvale. Juliusz Kossak pochowany jest natomiast w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim.

Wojciech Kossak (1856-1942) - malarz, autor obrazów Olszynka Grochowska i Panorama Racławicka (razem z Janem Styką (1858-1925) - zmarł w Rzymie i był tymczasowo pochowany w Verano). Synowie Styki - Tadeusz (1889-1954) i Adam (1890-1959) także byli malarzami. Tadeusz pochowany jest na cmentarzu Forest Lawn Memorial Park w Los Angeles. Tu także sprowadzono szczątki jego ojca. Adam Styka został pochowany w Alei Zasłużonych cmentarza w „Nowej Częstochowie” Ojców Paulinów w Doylestown (Pensylwania, USA). Wojciech Kossak to autor wielu obrazów przedstawiających wydarzenia z okresu wojen napoleońskich i powstania listopadowego. Był ojcem malarza Jerzego Kossaka (1886-1955), poetki Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej (1891-1945) - cmentarz w Manchasterze i pisarki Magdaleny Samozwaniec (1894-1972) - Powązki Wojskowe. Wnuczka Gloria Kossak (1941-1991) także była malarką a Simona (1943-2007), profesorem nauk leśniczych - spoczęła na cm. parafialnym w Porytem. Prawnuczka Joanna także zajmuje się malarstwem.

Maksymilian Gierymski (1846-1874) - malarz, powstaniec styczniowy - Patrol powstańczy. Zmarł na gruźlicę w wieku zaledwie 28 lat. Pochowany w Bad Reichenhal na cmentarzu przy kościele św. Zenona. Jego bratem był  Aleksander Gierymski (1850-1901) - Żydówka z pomarańczami, Trumna chłopska, nocturny. Zmarł w szpitalu psychiatrycznym w Rzymie. Pochowany na Campo Verano w Rzymie.

Stanisław Ignacy Witkiewicz - Witkacy (1885-1939) - polski pisarz, malarz, filozof, dramaturg i fotografik. Autor "Szewców". Pochowany na cmentarzu Jeziory Wielkie na Polesiu (Ukraina). Popełnił samobójstwo po wkroczeniu do Polski Armii Czerwonej we wrześniu 1939 roku. W 1988 komunistyczna władza zorganizowała jego fikcyjny pogrzeb na Pęksowym Brzysku w Zakopanem. Na cmentarzu pochowani są rodzice Witkacego - Stanisław (1851-1915), także malarz i Maria (1853-1931) - dwa inne groby. Jego żona Jadwiga (1893-1968) z domu Unrug, która była wnuczką Juliusza Kossaka, także pochowana jest na Cmentarzu na Pęksowym Brzysku. Witkacy namalował m.in. portret Juliana Tuwima.

Leon Wyczółkowski (1952-1936) - pochowany na cmentarzu we Wtelnie. Malarz stworzył takie obrazy jak: Orka na Ukrainie, Rybacy brodzący po wodzie

Józef Brandt (1841-1915) - pochowany na cmentarzu rzymskokatolickim w Radomiu. Jego ojciec Jan Alfons Brandt (1812-1846) był lekarzem, przyjacielem szkolnym Fryderyka Chopina - Stare Powązki. Lekarzami byli także dziadek malarza - Franciszek Brandt (1777-1834) i pradziadek Fryderyk Spaeth (1747-1813). Matka, Anna Lessel (1811–1878) pochodziła natomiast ze znanej rodziny architektów. Babka Marianna z domu Spaeth (1778–1845) pochowana jest natomiast na cmentarzu ewangelicko-augsburskim. Józef Brandt to autor obrazów: Bitwa pod Chocimiem i Czarniecki pod Koldyngą.

Henryk Siemiradzki (1843–1902) - Stare Powązki (grób symboliczny). 24 września 1903 r. prochy malarza przeniesiono do krypty zasłużonych na krakowskiej Skałce. Ożenił się ze swoją 18-letnią kuzynką Marią Pruszyńską (Prószyńska). Obrazy Pochodnie Nerona, kurtyna Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, kurtyna Teatru Miejskiego we Lwowie, Dirce chrześcijańska.

Norblinowie - znany ród przemysłowców i fabrykantów i kamieniarzy. Wywodził się z Francji. W Polsce zapoczątkował go Jan Piotr Norblin, wł. Jean-Pierre Norblin de La Gourdaine (1745-1830) - malarz, był żonaty z Polką, Marianną z Tokarskich. Przyjechał do Polski i malował dla Czartoryskich. Powrócił do Francji, gdzie zmarł w Paryżu Jego synami byli:

Louis Pierre Martin (Ludwik Piotr Marcin) Norblin (1781-1854) urodził się w Warszawie, był wiolonczelistą. Do Francji wyjechał jako 17-latek. Pochowany na paryskim cmentarzu Père-Lachaise.

Aleksander Jan Konstanty Norblin (1777-1828) - rzeźbiarz, brązownik - Stare Powązki (grób już nie istnieje). Jego dziećmi byli:

August Norblin (1807-1870), właściciel fabryki lamp w Warszawie - Stare Powązki

Wincenty Konstanty (1805-1872), właściciel zakładu metalowego w Warszawie - cmentarz ewangelicko-reformowany. Był współtwórcą Towarzystwa Akcyjnego Fabryk Metalowych „Norblin, Bracia Buch i T. Werner". Produkowali głównie świeczniki, wazony, zastawy stołowe z brązu, srebra i platyny. Majątek wyceniano na 150 tys. rubli. Teodor Werner (1836–1902) był zięciem Wincentego, mężem jego córki Albertyny - Cmentarz ewangelicko-reformowanym. Ich synem był Wacław Werner (1879-1948), fizyk, wykładowca Politechniki Warszawskiej.

Jan Piotr Sylwin (1812-1870), nauczyciel w Instytucie Szlacheckim w Warszawie,

Adam Julian (1814-1893)

Lucyna (ur. i zm. 1820)

Rozalia Adelajda (1821-1849)

Dzieci Wincentego byli:

Julia Matylda Norblin (1839–1920) – zamężna dwukrotnie: z Leonem Pipernburgiem (zm.1862), z Adamem Norblinem (1839–1902) - filantropka, działaczka społeczna i wieloletnia przewodnicząca zarządu Przytułku dla Sierot Zboru Ewangelicko-Reformowanego w Warszawie, bezdzietna.

Albertyna Norblin (1843–1912) – zamężna z Teodorem Wernerem (1836–1902), przemysłowcem i członkiem zarządu zakładu Norblinów,

Melania Norblin (1845–1931)

Wnuk Aleksandra, syn Wincentego - Ludwik Norblin (1836-1914) - platernik - cmentarz ewangelicko-reformowany. Za jego czasów kapitał zakładowy wynosił 1,5 mln rubli. Jego drugą żoną była Ludwika Fukier (1848–1911), córka kupca Teofila Fukiera. Jego wnukiem był Henryk Fukier (1886-1959) znany restauratora i właściciel winiarni na Starym Mieście - Stare Powązki. Pierwsza żona Norblina, Cecylia (1844-1864) ze Strohmeyerów miała tylko 20 lat - Cm. ewangelicko-augsburski

prawnuk Juliusz Stefan Norblin (1892-1952) - plastyk, malarz, karykaturzysta, ilustrator i plakacista, projektant wnętrz, architektury i mody. Popełnił samobójstwo (postępująca utrata wzroku) w San Francisco. Był mężem aktorki Leny Żelichowskiej (1910-1958). Mieli syna Andrew, który został gitarzystą. Prochy małżonków zostały sprowadzone w 2012 roku i pochowane na Starych Powązkach.

Walenty Wańkowicz (1799-1842) - malarz, przedstawiciel klasycyzmu i romantyzmu. Był synem Melchiora Wańkowicza, sędziego mińskiego, i Scholastyki z Goreckich herbu Dołęga, siostry poety Antoniego Goreckiego (1787-1861) - pochowany na cmentarzu Montmorency pod Paryżem. Walenty został pochowany został na cmentarzu Montmartre.

Znany pisarz, dziennikarz i korespondent wojenny Melchior Wańkowicz (1892-1974) był krewnym Walentego - Stare Powązki. Jest on autorem książek Na tropach Smętka, Bitwa o Monte Cassino, Ziele na kraterze - książka poświęcona córkom - Krystynie i Marcie - Tili Erdman (1921-1982). Krystyna (1919-1944) ps. Anna zginęła w powstaniu warszawskim w rejonie cmentarza ewangelickiego. Była sanitariuszką batalionu Parasol i łączniczką Janusza Brochwicza-Lewińskiego ps Gryf (1920-2017).

Henryk Rodakowski (1823-1894) - malarz romantyczny, portrecista - Cmentarz Rakowicki. Ojciec inżyniera Zygmunta Rodakowskiego (1864-1939), pradziadek historyka sztuki Jacek Woźniakowski (1920-2012), współzałożyciel wydawnictwa „Znak” - cmentarz w Laskach i prapradziadek znanej polityk, europosłanki PO Róży Thun i Henryka Woźniakowskiego, filozofa rzecznika prasowego premiera Tadeusza Mazowieckiego. Pradziadkiem Róży Thun był także ekonomista Jan Gwalbert Pawlikowski (1860-1939) - Pęksowy Brzyzek (tu także leżą jego synowie Michał 1887-1970 - wypadek samochodowy w Londynie i Jan 1891-1962 - pisarz taternik) którego synową była poetka Maria Pawlikowska-Jasnorzewska (1891-1945), córka Wojciecha Kossaka - Southern Cemetery w Manchesterze. Wnukiem Jana Pawlikowskiego jest filozof Karol Tarnowski, przyrodni brat Woźniakowskiego.

Aniela Pawlikowska (1901-1980) "Lela", synowa Jana Gwalberta była malarką, córką Maryli (1873-1930) i Wacława (1865-1922) Wolskich - Cm. Łyczakowski. Jej babka Wanda Młodnicka z d. Monne (1850-1923) była narzeczoną Artura Grottgera. Po jego śmierci wyszła za malarza Karola Młodnickiego (1835-1900) - Cmentarz Łyczakowski we Lwowie. Siostrą Anieli była Beata Obertyńska (1898-1980 w Londynie), poetka - symboliczny grób na Pęksowym Brzyzku. Siostrą Pawlikowskiej -Jasnorzewskiej była Magdalena Samozwaniec (1894-1972), pisarka satyryczna - Powązki Wojskowe.