Niecierpliwy w nas ciskał się duch. Historia polskiego big-beatu

Trubadurzy powstali w 1964, a już rok później występowali przed 12-tysięczną publicznością w łódzkiej hali sportowej. Za wykonanie utworu „Ondraszku, Ondraszku” wspólnie ze Sławą Mikołajczyk zdobyli nagrodę za debiut na 3. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. Wylansowali wiele przebojów, m.in. „Kasia”, „Znamy się tylko z widzenia”, „Krajobrazy”, „Słoneczniki-kwiaty”, „Byłaś tu”, „Kim jesteś”, „Ej, Sobótka, Sobótka”, „Cóż wiemy o miłości” i „Przyjedź mamo na przysięgę”. Słynne stroje stylizowane na muszkieterów zaprojektował dla nich Szymon Kobyliński, rysownik, karykaturzysta i osobowość telewizyjna lat 70. i 80. XX w.

Zespół Czerwono-Czarni powstał z inicjatywy Franciszka Walickiego 22 czerwca 1960 przy gdańskim „Jazz Clubie”, dlatego w nazwie wykorzystano jego barwy – kolory czarny i czerwony. Przez jedenaście lat funkcjonowania zespołu przewinęło się 15 wokalistów, w tym Karina Stanek, Helena Majdaniec, Katarzyna Sobczyk, Michaj Burano, Wojciech Gąsowski, Jacek Lech. Wylansowali wiele przebojów takich, jak "O mnie się nie martw", "Agatko pocałuj", "Bądź dziewczyną z moich marzeń", "Biedroneczki są w kropeczki", "Był taki ktoś", "Chłopiec z gitarą", "Dwudziestolatki", "Dżinsy – spodnie", "Jedziemy autostopem", "Lucille", "Malowana lala". Byli brzmieniem lat 60. 

Podczas słynnego koncertu The Rolling Stones w warszawskiej Sali Kongresowej 13 kwietnia 1967 wystąpili przed grupą wszechczasów. W lipcu 1969 roku zespół wystąpił na III Festiwalu Piosenki Żołnierskiej z piosenką "A tu żniwa". W 1971 zespół zawiesił swoją działalność. 

Niebiesko-Czarni założony w 1962 roku w Gdyni przez Franciszka Walickiego i Jerzego Kosselę stał się symbolem muzyki mocnego uderzenia. W grudniu 1963 roku wspólnie z Michajem Burano, Czesławem Niemenem i Heleną Majdaniec wystąpili w paryskiej Olimpii i nagrali pierwszą płytę na Zachodzie. W latach 1963–1965 zespół był nagradzany na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, również w 1965 roku Niebiesko-Czarni wystąpili w Sopocie na V Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w koncercie pt. Na płytach całego świata.

W 1971 wystąpili w amerykańskim programie telewizyjnym Danny Sulivan Show. Po powrocie z USA rozpoczęli próby tworzenia pierwszej polskiej rock-opery Naga, której premiera odbyła się 22 kwietnia 1973 w Teatrze Muzycznym w Gdyni. Po wystawieniu ok. 150 przedstawień Nagiej Niebiesko-Czarni częściej występowali za granicą niż w kraju. Po koncercie we Lwowie 30 czerwca 1976 nastąpiło rozwiązanie zespołu.

W ponad czternastoletniej historii Niebiesko-Czarni nagrali 8 płyt długogrających oraz 24 single i czwórki o łącznym nakładzie 3,5 mln szt.; dali ponad 3000 koncertów; przejechali ponad 245 000 kilometrów w trasach koncertowych.

Czesław Niemen-Wydrzycki zaczął komponować jeszcze w trakcie współpracy z Niebiesko-Czarnymi. Gdy zespół występował przed koncertem Marleny Dietrich w 1964 w Warszawie, gwiazda usłyszała utwór Niemena „Czy mnie jeszcze pamiętasz”, który w listopadzie tego samego roku nagrała na płytę z własnym tekstem „Mutter, hast du mir vergeben”. 

Niemen współpracę z Niebiesko-Czarnymi zakończył w 1965, by rok później z muzykami z formacji Chochoły utworzyć zespół Akwarele. Dwa lata później wystąpił z tytułową piosenką z płyty Dziwny jest ten świat na 4. KFPP w Opolu, gdzie wzbudził wielkie emocje zarówno muzyką, tekstem, jak i aranżacją, o stroju i fryzurze nie wspominając. Za ten utwór otrzymał m.in. nagrodę Polskiego Radia. Piosenka „Dziwny jest ten świat” stała się kultowym protest songiem i hymnem polskiej młodzieży końca lat 60.

Czesław Niemen odcisnął niezatarte piętno na polskiej muzyce drugiej połowy XX w. tworząc utwory od rocka psychodelicznego przez symfoniczny rock progresywny, aż po awangardowy jazz-rock oraz muzykę elektroniczną. Do dziś jego twórczość jest żywą inspiracją dla następnych pokoleń.

Zespół powstał w 1965. Swoje największe sukcesy twórcy osiągnęli w pierwszych pięciu latach istnienia formacji. W 1968 ukazał się album "Czerwone Gitary 3", którego sprzedaż osiągnęła 220 tys. egzemplarzy. W tym samy roku zespół zdobył nagrodę w Opolu za piosenkę „Takie ładne oczy”. W styczniu 1969 grupa otrzymała trofeum „MIDEM” w Cannes we Francji, przyznawane za największą liczbę sprzedanych płyt w kraju, z którego pochodzi wykonawca. Takie samo trofeum otrzymał wtedy zespół „The Beatles”. Czasopismo „Billboard” przyznało grupie specjalną nagrodę dla najpopularniejszego zespołu. W czerwcu tego samego roku Czerwone gitary otrzymały główną nagrodę na Festiwalu w Opolu za piosenkę „Biały krzyż”.

Formacja wokalno-muzyczna Breakout powstała w 1968. Rok później ich piosenka "Gdybyś kochał, hej!" dotarła do pierwszego miejsca radiowej listy przebojów. Specyficzne brzmienie muzyczne było Tadeusza Nalepy, lidera zespołu, a charakterystyczny śpiew Miry Kubasińskiej do dziś jest inspiracją dla następnych wokalistów. W lipcu 1969 wystąpili na III Festiwalu Piosenki Żołnierskiej z piosenką "Powiedzcie wierzby". Z czasem krytykowani za zbyt pro-zachodni styl otrzymali zakaz emitowania ich utworów w radiu i telewizji. Zespół oficjalnie istniał do roku 1982, kiedy to lider zespołu Tadeusz Nalepa rozpoczął karierę solową.

W 1973 za wykonanie utworu „Jaskółka uwięziona” otrzymał nagrodę dziennikarzy na 11. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. Dzięki tej nagrodzie w tym samy roku wystąpił w konkursie Międzynarodowego Festiwalu Piosenki w Sopocie. Jury 

Był w 1965 współzałożycielem zespołu Blackout z którym odniósł sukces. Od 1968 związany był z formacją Bizony, a od 1969 kontynuował karierę solo, by od roku 1974 z powodzeniem występować w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. 

Franciszek Walicki - polski dziennikarz muzyczny, publicysta, autor tekstów piosenek, działacz kulturalny, współtwórca wielu zespołów muzycznych, także kompozytor, określany jako ojciec lub ojciec chrzestny polskiego bigbitu i rocka. Nim zajął się tworzeniem kolejnych kolorowych zespołów big-beatowych, interesował się jazzem i muzyką rockandrollową. Opiekował się zespołami rockandrollowym Rythm and Blues, a później Niebiesko-Czarnymi, Niebiesko-Czarni, Breakout, SBB, a także pod koniec lat 70. doradzał Urszuli Sipińskiej. Pod pseudonimem „Jacek Grań” napisał łącznie 45 piosenek, które śpiewali m.in. Czesław Niemen, Wojciech Korda, Ada Rusowicz, Czerwone Gitary, Piotr Szczepanik, Breakout, SBB i Urszula Sipińska.