Tragiczna śmierć syna Prusa, ślub Sienkiewicza z kuzynką, kochankowie Marii Dąbrowskiej. Niezapomniani

Henryk Sienkiewicz (1846-1916) 

Autor "Trylogii", "Krzyżaków" czy "W pustyni i w puszczy", pochowany jest w sarkofagu w krypcie bazyliki archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie. Jego syn, również Henryk (1882-1959) spoczywa natomiast w Chełmcach k. Oblęgorka, czyli miejscowości, gdzie znajduje się muzeum Sienkiewicza. Pierwszą żoną pisarza była Maria Emilia Kazimiera Szetkiewicz Sienkiewicz (1854-1885). Para wzięła ślub 18 sierpnia 1881 w kościele Zgromadzenia Panien Kanoniczek przy placu Teatralnym. Małżeństwo nie trwało długo, gdyż 19 października 1885 w wieku 31 lat Maria zmarła na gruźlicę w uzdrowisku Falkenstein (obecnie dzielnica Königstein im Taunus). Para doczekała się córki Jadwigi Sienkiewicz-Korniłowicz (1883-1969) - tłumaczki literatury francuskiej i angielskiej, malarki oraz poetki. Zięciem pisarza był Tadeusz Korniłowicz (1880-1940) - psycholog, pisarz, działacz ochrony przyrody, taternik, grotołaz, ratownik górski, pułkownik Wojska Polskiego, wykładowca wojskowy, urzędnik, członek Głównego Sądu Koleżeńskiego Związku Legionistów Polskich, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej (więzień Kozielska, zamordowany w Kijowie przez NKWD). Para miała córkę Marię Korniłowicz (1925-1996) - tłumaczkę, autorkę książek o dziadku. Żona, córka, wnuczka oraz zięć Sienkiewicza pochowani są w grobowcu rodzinnym na Starych Powązkach. Ojcem Tadeusza był Edward Korniłowicz (1847-1909), lekarz psychiatra, który także pochowany jest na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Jego braćmi byli natomiast: Władysław Korniłowicz (1884-1946), ksiądz, związany z Zakładem dla Niewidomych w Laskach - zmarł na guza mózgu, pochowany w kościele św. Marcina w Warszawie. Ma też symboliczny grób na cmentarzu leśnym w Laskach, Kazimierz Korniłowicz (1892-1939) - działacz społeczny i oświatowy, żołnierz Legionów Polskich, zginął w czasie bombardowania Lublina - pochowany na wojskowym cmentarzu w Lublinie oraz Rafał Marian (1876–1916) - Stare Powązki,

Druga żona Henryka Sienkiewicza był Maria Wołodkowicz (ślub 11 listopada 1893 w Krakowie, zm. w sierpniu 1925). Była prawdopodobnie przybraną córką odeskiego bogacza Konstantego Wołodkowicza. W niedługim czasie po ślubie (miesiąc) panna młoda rozstała się z Henrykiem. Sienkiewicz w 1896 uzyskał papieskie potwierdzenie niezaistnienia sakramentu małżeństwa. Trzecia żona, Maria Babska (ślub 5 maja 1904 w Warszawie), była jego cioteczną siostrzenicą. Pisarz ma także znanego prawnuka. To Bartłomiej Sienkiewicz - historyk, były minister spraw wewnętrznych, poseł KO.

Groby pisarzy i poetów. Rodzina i kochanka Adama Mickiewicza. Niezapomniani

Stanisław Ignacy Witkiewicz "Witkacy" (1885-1939) 

Pisarz, malarz, filozof, dramaturg i fotografik, autor "Szewców", pochowany na cmentarzu Jeziory Wielkie na Polesiu (Ukraina). Popełnił samobójstwo po wkroczeniu do Polski Armii Czerwonej we wrześniu 1939 roku. W 1988 komunistyczna władza zorganizowała jego fikcyjny pogrzeb na Pęksowym Brzysku w Zakopanem. Na cmentarzu pochowani są rodzice Witkacego - Stanisław (1851-1915), także malarz i Maria Witkiewicz z domu Pietrzkiewicz (1853-1931), nauczycielka muzyki - dwa inne groby. Jego żona Jadwiga (1893-1968) z domu Unrug, która była wnuczką Juliusza Kossaka (1824-1899), także pochowana jest na Cmentarzu na Pęksowym Brzysku. Jego kuzyn Jan Witkiewicz ps. Koszczyc (1881-1958) był architektem, którego matka Anna z Łopacińskich (1860-1883), spokrewniona była z Emilią Plater, a ojciec, Jan (1846-1920) był inżynierem i naczelnikiem warsztatów kolei. Koszczyc zaprojektował gmach Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, willę Witkiewiczówka w Zakopanem i Chatę - letni dom Stefana Żeromskiego w Nałęczowie. Pochowany został na Starych Powązkach.

Dziadek pisarza, Ignacy Witkiewicz (1814-1868) pochowany jest w Tobolsku. Jego córka Aniela z Witkiewiczów (1854–1918) była żoną Bolesława Jałowieckiego (1846-1918). Ich syn Mieczysław Jałowiecki (1876-1962) był delegat Rządu Polskiego w Gdańsku (1919–1920). Zakupił dla Polski Westerplatte. Zmarł w Beckenham pod Londynem, gdzie został pochowany. Z inicjatywy rodziny wspartej przez premiera Mateusza Morawieckiego 5 grudnia 2022 roku w Gdańsku odbyły się uroczystości ponownego pochówku Mieczysława i jego żony Zofii Anieli (z d. Romocka) na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku. Córka Aniela (1883-1935) była żoną polityka Tadeusza Beliny (1886-1958) - Stare Powązki. Z kolei córka Jadwiga (1875-1951) była żoną Władysław Żukowski (1980-1916), polskiego przemysłowca i polityka. Para miała córki: Teresę (1905-1968) - pochowana Jaffa, Izrael - żona Ryszarda Świętochowskiego (1882-1941) - polityka, zamordowanego w Auschwitz oraz Jadwigę (1901-1993) - żona gen. Kazimierza Sosnkowskiego (1885-1969) - Stare Powązki.

Ciało generała Sosnkowskiego skremowano w zakładzie znajdującym się na Mont Royal w Montrealu. Początkowo, zgodnie z ostatnią wolą zmarłego, urnę z jego prochami złożono w paryskim kościele św. Stanisława – generał pragnął spocząć jak najbliżej Polski i powrócić do niej, gdy odzyska niepodległość. Nieco później szczątki Sosnkowskiego zostały przeniesione do grobowca Polskiego Towarzystwa Historyczno-Literackiego na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency pod Paryżem. 12 listopada 1992 urnę z jego prochami sprowadzono do Polski i złożono w podziemiach bazyliki archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie Siostra Kazimierza, Stanisława Kowalska była matką Wandy (1906-1987), której mąż Juliusz Levittoux (1900-1996) był majorem saperów Wojska Polskiego.

Maria Konopnicka (1842-1910)

Maria Wasiłowska 10 września 1862 w kościele św. Mikołaja w Kaliszu poślubiła Jarosława Konopnickiego herbu Jastrzębiec (1830-1905) - Cmentarz Powązkowski. W czasie ośmiu lat małżeństwa Maria urodziła ośmioro dzieci. Byli to: Tadeusz (1863-1891) - Cm. Powązkowski, bliźnięta Stefan i Władysław (ur. około 1864), Stanisław (1865-1929) - Stare Powązki, Zofia (1866-1956), Helena Janina (ur.1867), Jan (1868-1930) - Stare Powązki i Laura (1870-1935)Siostra pisarki, Wanda Gorczycka (1840-1886) także spoczywa na Starych Powązkach.

Wieloletnią partnerką Konopnickiej była Maria Dulębianka (1858-1919) - malarka, pisarka, publicystka, feministka i działaczka społeczna. Początkowo została pochowana w grobowcu Marii Konopnickiej na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. W 1927 roku jej trumnę przeniesiono na nowo założony Cmentarz Obrońców Lwowa. Jej bratanicą była Maria Dulęba (1881-1959), aktorka, córka jej brata Adolfa Dulęby - Stare Powązki.

Prawnuk wieszcza był mężem słynnej aktorki. Słowacki, Norwid, Krasiński i Kraszewski. Niezapomniani

Eliza Orzeszkowa (1841-1910) z domu Pawłowska

Autorka "Nad Niemnem" była nominowana do nagrody Nobla z literatury w 1905 roku. Została pochowana na cmentarzu farny w Grodnie, w grobie jej drugiego męża, adwokata Stanisława Nahorskiego (1826-1896). 21 stycznia 1858, w wieku niespełna 17 lat, Eliza wyszła za mąż za Piotra Orzeszkę, ziemianina z powiatu kobryńskiego i zamieszkała w Ludwinowie. Tam w czasie powstania styczniowego ukrywał się Romuald Traugutt. Niestety po donosie służby Piotr Oszerzko został aresztowany i zesłany na Sybir. Powrócił do kraju po amnestii w 1867 roku. Zamarł w 1874 roku w szpitalu ewangelickim w Warszawie. Po przeprowadzce do Milkowszczyzny, Orzeszkowa wszczęła proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Dzięki pośrednictwu kanoników murawiewowskich uzyskała je w 1869.

Maria Dąbrowska (1889-1965) 

Autorka tetralogii powieściowej Noce i dnie (1931–1934), za którą była nominowana do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1939, 1957, 1959, 1960 i 1965) pochowana jest w Alei Zasłużonych na Starych Powązkach. Była córką Józefa Szumskiego (1844–1912), powstańca styczniowego, administratora majątków ziemskich, i Ludomiry z Gałczyńskich (1856–1927). W 1911 poślubiła majora WP Mariana Dąbrowskiego (1882-1925), działacza socjalistycznego poznanego za granicą, zaprzyjaźnionego z Józefem Piłsudskim. Ponieważ uważali swój związek za nowoczesny, nie rościli sobie prawa do wyłączności, w związku z czym w 1916 nawiązała kilkumiesięczny romans z malarzem, Henrykiem Szczyglińskim (1881-1944). Po śmierci męża w 1925 roku towarzyszem życia Dąbrowskiej został na wiele lat, aż do swej śmierci w 1952, Stanisław Stempowski (1970-1952), dawny ziemianin, bibliotekarz, wolnomularz. Wszyscy partnerzy Dąbrowskiej pochowani są na Starych Powązkach. Dąbrowski początkowo został pochowany został na Cmentarzu Ewangelickim w Warszawie, później przeniesiony do grobowca rodzinnego na cmentarzu Powązkowskim.

Trumnę ze zwłokami Marii Dąbrowskiej wystawiono w Sali Kolumnowej pałacu Prymasowskiego. W testamencie poprosiła o katolicki pogrzeb oraz pochowanie razem z matką i poległą w powstaniu warszawskim siostrą, Jadwigą Szumską (1894-1944) - polonistka, żołnierz Armii Krajowej. Jej druga prośba nie została spełniona. Miała jeszcze siostrę Helenę oraz braci Jana, Adama, Stanisława (1895-1943) i Bogumiła. Bogumił Szumski (1896-1957) był pułkownikiem kawalerii Wojska Polskiego, działaczem niepodległościowym, kawalerem Orderu Virtuti Militari. Pochowani są oni na Starych Powązkach. Córką Heleny była Danuta Hepke-Kelch (1914-2004) bibliotekarka i autorka wspomnień.

Bolesław Prus właśc. Aleksander Głowacki (1847-1912)

Autor "Lalki" i "Faraona" urodził się w rodzinie Antoniego Głowackiego, dworskiego ekonoma o szlacheckich korzeniach (swój późniejszy pseudonim literacki Aleksander Głowacki zaczerpnął z nazwy rodowego herbu Prus I) oraz Apolonii z Trembińskich. Miał o 13 lat starszego brata Leona (1834-1907), nauczyciela historii - cmentarz przy ul. Lipowej w Lublinie. Zmarł na atak serca w wieku 64 lat. Jego pogrzeb na Starych Powązkach zgromadził tłumy wielbicieli talentu pisarza i przerodził się w wielką manifestację mieszkańców Warszawy. Żoną pisarza była Oktawia Trembińska (1851-1936). Para miała adoptowanego syna Emila "Psujaka" Trembińskiego (1884-1906), który zastrzelił się przed drzwiami swojej ukochanej. Żona i adoptowany syn pochowani są w grobowcu pisarza. Bolesław Prus miał także syna Jana Bogusza Sacewicza (1906-1945) pochodzącego z romansu z wdową po lekarzu, Aliną z Jentysów Sacewiczową. Jan był inżynierem, walczył w Powstaniu Warszawskim, zmarł 25 maja 1945 roku, na dzień przez wyzwoleniem oflagu XC Lübeck w Niemczech. Symboliczny grób znajduje się na Starych Powązkach.

Klementyna Hoffmanowa zd. Tańska (1798-1845)

Pisarka, prozaiczka, dramatopisarka, tłumaczka, redaktorka, wydawczyni, pedagożka i działaczka społeczna. Pochowana na cmentarzu Pere-Lachaise w Paryżu. Była pierwszą Polką utrzymującą się z własnej pracy twórczej i pedagogicznej, a także jedną z pierwszych polskich pisarek tworzących utwory dla dzieci i młodzieży. W 1829 roku poślubiła Karola Boromeusza Hoffmana (1798-1875), pisarza politycznego, historyka, prawnika i wydawcę. Po śmierci Klementyny (zmarła na raka piersi) poślubił Matyldę Dunin-Wąsowicz i przeniósł się do Drezna, gdzie zmarł. Marylda poślubiła Karola Jordana i miała z nim 4 dzieci. Córka Konstancja poślubiła hrabiego Tomasza Stadnickiego (1838-1912) - Cmentarz Łyczakowski

Ojcem Klementyny był Ignacy Tański (1761-1805), urzędnik państwowy, dramatopisarz, poeta, tłumacz i mason, a matką Marianna z Czempińskich (1773-1825) - Stare Powązki. Obok znajduje się grób siostry pisarki, Marianny Herman (1804-1830), której mąż Jan Nepomucen (1776-1856) był kapitanem armii Królestwa Polskiego. Zięć jej drugiej siostry, Aleksandry Tarczewskiej (1792-1850) - pochowana w Pęcicach, Aleksander Radwan (1818-1898) spoczywa na Starych Powązkach.

Klementyna Hoffmanowa była nauczycielką Narcyzy Żmichowskiej, która zarzucała jej zbyt duży konserwatyzm. Narcyza Żmichowska (1819-1876), powieściopisarka i poetka, autorka "Poganki" uważana za jedną z prekursorek feminizmu w Polsce. Uczyła się także na pensji Zuzanny Wilczyńskiej (1763-1837), która podobnie jak Żmichowska pochowana jest na Starych Powązkach.

Stefan Żeromski (1864-1925)

Pisarz, prezydent Rzeczypospolitej Zakopiańskiej. czterokrotnie nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1921, 1922, 1923, 1924). Autor Przedwiośnia, Ludzi bezdomnych, Dziejów grzechu, Popiołów, Siłaczki, czy Syzyfowych prac został pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie. Nie mógł spocząć na Starych Powązkach z powodu życia z inną kobietą bez rozwodu. Jego żonami były Oktawia Radziwiłłowicz, z którą miał syna Adama (1899-1918), zmarłego w Nałęczowie. W 1922 roku przeniesiono trumnę z jego ciałem z cmentarza parafialnego w Bochotnicy do mauzoleum w Nałęczowie zaprojektowanym przez Jana Koszczyc – Witkiewicza, kuzyna Stanisława Ignacego Witkiewicza. Kolejną partnerką pisarza była Anna Żeromska (1888-1983), malarka, z którą miał córkę Monikę (1913-2001), malarkę. Anna Zawadzka nie była jednak jego oficjalną żoną (zapisał ją tak tylko w swoim testamencie). Córka i partnerka życiowa pochowane są z Żeromskim.

Gabriela Zapolska (1857-1921) 

Pisarka, autorka "Moralność pani Dulskiej",  właśc. Maria Gabriela Janowska z domu Piotrowska herbu Korwin, primo voto Śnieżko-Błocka - Cmentarz Łyczakowski. Przez 12 lat była żoną porucznika gwardii carskiej, młodego ziemianina ze Żmudzi, Konstantego Śnieżko-Błockiego herbu Leliwa. Drugim mężem był malarz Stanisław Janowski herbu Ślepowron (1866-1942). Pochowany został w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim. Jego siostra Bronisława Rychter-Janowska (1868-1953) także była malarką.

Władysław Reymont (1867-1925)

Pisarz, noblista, właśc. Stanisław Władysław Rejment. Zanim został pisarzem światowej sławy, w latach 1880–1884 uczył się zawodu krawieckiego w Warszawie, po czym został czeladnikiem. W okresie 1884–1888 był aktorem w wędrownych grupach teatralnych, następnie w latach 1888–1893 dzięki protekcji ojca, Józefa Rejmenta, który był organistą, znalazł zatrudnienie jako niskiej rangi funkcjonariusz Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej 13 lipca 1900 Reymont uległ wypadkowi kolejowemu. Trafił do szpitala z dwoma złamanymi żebrami, jednak w raporcie lekarskim napisano, że pisarz ma 12 złamanych żeber oraz inne kontuzje ciała i nie wiadomo, czy będzie nadal zdolny do pracy umysłowej. Notatkę szpitalną sfałszował dr Jan Roch Raum, dzięki czemu Reymont dostał odszkodowanie w wysokości 38 500 rubli pomogło mu zdobyć niezależność finansową. 5 lipca 1902 w Krakowie ożenił się z Aurelią Szabłowską z domu Schatzschnejder. Ślub odbył się w kościele Karmelitów na Piasku. W tym samym roku umarł jego brat Franciszek. Nagrodę Nobala za powieść "Chłopi" otrzymał w 1924 czyli, na rok przed śmiercią. Ciało uroczyście przeniesiono mieszkania z ul. Górnośląskiej, gdzie zmarł do katedry św. Jana, gdzie trumna została wystawiona na widok publiczny. Jego grób znajduje się w Alei Zasłużonych na Starych Powązkach, tam także pochowano jego żonę. Nieopodal jest także grób matki pisarza, Antoniny Rejmant.