Oprawcy stalinowscy cz. 2

Groby zbrodniarzy komunistycznych. Krwawe kobiety i szwagier kardynała Macharskiego. Niezapomniani WIDEO

2023-06-06 21:47

Druga część programu "Niezapomniani. Cmentarne historie" o zbrodniarzach komunistycznych czasów stalinizmu w Polsce. Zobaczcie, gdzie pochowani są sędziowie, prokuratorzy i funkcjonariusze Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego okrutnego reżimu, który skazywał na śmierć polskich bohaterów. Wśród zakał znajdowały się także kobiety, takie jak Helena Wolińska, Julia Brystiger czy Maria Gurowska. Niesławą okrył się także Julian Polan-Haraschin, który był szwagrem kardynała Franciszka Macharskiego.

Wasilij Ulrich (1889-1951) - sowiecki prawnik wojskowy. Pochowany na moskiewskim Cmentarzu Nowodziewiczym. W 1945 przewodniczył w Moskwie procesowi przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, tzw. "procesie 16"

Roman Rudenko (1907-1981) - oskarżyciel w pokazowym procesie szesnastu (1945), a także główny oskarżyciel z ramienia ZSRR w procesie norymberskim (1946-1946). Pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie.

Andriej Wyszynski (1983-1954) - prokurator generalny ZSRR i dyplomata. Oskarżyciel w procesach pokazowych okresu wielkiego terroru w ZSRR. Rektor Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego. Pochodził z polskiej szlachty, jego ojciec January Wyszyński był właścicielem apteki w Baku. Wyszynski był także ministrem spraw zagranicznych ZSRR i szefem delegacji ZSRR przy ONZ. Zmarł na atak serca w Nowym Jorku. Został pochowany na Placu Czerwonym przy murze kremlowskim. To jemu przypisuje się powiedzenie "Dajcie mi człowieka, a paragraf się znajdzie".

Skazani w "procesie 16":

1. gen. Leopold Okulicki (1898-1946) ps. „Niedźwiadek”, ostatni komendant główny Armii Krajowej. Skazany na 10 lat więzienia. Zmarł w więzieniu na Butyrkach w Moskwie 24 grudnia 1946 roku – najprawdopodobniej zamordowany.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Leopold_Okulicki

2. Kazimierz Pużak (1893-1950), przewodniczący Rady Jedności Narodowej - Stare Powązki Skazany na 1,5 roku więzienia. Ponownie aresztowany przez UB w 1947 roku, skazany na 10 lat więzienia, zmarł 30 kwietnia 1950 roku w więzieniu w Rawiczu.

3. Józef Stemler-Dąbski (1888-1966), wiceminister Departamentu Informacji Delegatury RP na Kraj - uniewinniony - Cmentarz w Józefowie

4. Antoni Pajdak (1894-1988) - PPS-WRN - 5 lat więzienia w innym procesie - Stare Powązki 

5. Stanisław Jasiukowicz (1882-1946) - wiceprezes Stronnictwa Narodowego - 5 lat więzienia, zmarł w więzieniu na Butyrkach w 1946 r.

6. Kazimierz Kobylański (1892-1978) - SN - uniewinniony - Stare Powązki

7. Zbigniew Stypułkowski (1904-1979), Stronnictwo Narodowe - 4 miesiące więzienia 

8. Aleksander Zwierzyński (1880-1958) ze SN - 8 miesięcy więzienia

9. Józef Chaciński (1889-1954) - 4 miesiące więzienia - Stare Powązki

10. Franciszek Urbański (1891-1949) ze Stronnictwa Pracy - 4 miesiące więzienia - Stare Powązki

11. Adam Bień (1899-1998) - 5 lat więzienia - cmentarz parafialny w Niekrasowie

12. Kazimierz Bagiński (1890-1966) - rok więzienia, zmuszony do emigracji.  Pochowany w St. Francis Cemetery w Phoenix.

13. Stanisław Mierzwa (1905-1985) ze Stronnictwa Ludowego - 4 miesiące więzienia. Został pochowany w kaplicy grobowej rodziny Witosów na cmentarzu w Wierzchosławicach.

14. Eugeniusz Czarnowski (1904-1947) - 6 miesięcy więzienia - Powązki Wojskowe

15. Stanisław Michałowski (1903-1984) ze Zjednoczenia Demokratycznego - uniewinniony. Pochowany na cmentarzu w Kórniku.

16. Jan Stanisław Jankowski (1882-1953) - Delegat Rządu na Kraj - 8 lat więzienia. Zmarł w więzieniu we Włodzimierzu 13 marca 1953 roku, na 2 tygodnie przed końcem wyroku, najprawdopodobniej zamordowany.

Wszyscy oni zostali podstępnie aresztowani przez NKWD i następnego dnia wywiezieni na Okęcie, skąd odlecieli specjalnym samolotem do Moskwy.Na umówione spotkanie przywódców PPP 27 marca 1945 nie dotarł Bolesław Biega (1896-1976) , który po dwóch godzinach został aresztowany przez NKWD na dworcu kolejowym w Piotrkowie Trybunalskim, po czym także wywieziony w głąb ZSRR. Po wyjściu na wolność wyemigrował do USA, gdzie zmarł w Chicago. Jego symboliczny grób znajduje się na Starych Powązkach.

Zbrodniarze komunistyczni. Groby katów, sędziów i funkcjonariuszy MBP. Niezapomniani. WIDEO

Jan Młynarek (1921-1990) - kat, jeden z głównych egzekutorów stalinowskich w Polsce Ludowej i funkcjonariusz Urzędu Bezpieczeństwa. W 1952 został zwolniony z UB za nadużycia. W 1953 został dyrektorem Powiatowego Zakładu Mleczarskiego w Turku. W 1985 został uznany kombatantem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Pochowany na cmentarzu na Miłostowie w Poznaniu.

Julia Brystiger (1902-1975) z domu Prajs - funkcjonariuszka aparatu bezpieczeństwa Polski Ludowej, dyrektor departamentu V i III MBP. Była nazywana "Krwawą Luną", inwigilowała środowisko PPS, PSL oraz kościoła katolickiego. Przypisywano jej stosowanie sadystycznych tortur, w tym seksualnych, co mogło być nieprawdą. W 2016, na kanwie biografii Julii Brystiger, powstał film „Zaćma” w reżyserii Ryszarda Bugajskiego. Z resortu bezpieczeństwa odeszła w 1956 roku. Pracowała jako pisarka. W szpitalu nawiązała znajomość z niewidomą siostrę zakonną Bonifację Goldman, a przez nią – środowisko skupione wokół zakładu dla niewidomych w Laskach. Spotykała się tam z duszpasterzami, jednak zrezygnowała z wizyt z uwagi na inwigilację SB. Pochowana na Powązkach Wojskowych z synem Michałem (1921-2016), muzykologiem, którego ojcem był działacz syjonistyczny, doktor prawa i filozofii Chaim Nuta Brüstigier (1890-1932).

Hipolit Duljasz (1911-1996) - funkcjonariusz organów bezpieczeństwa PRL, pułkownik Milicji Obywatelskiej, dyrektor Departamentu VI Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (Departament Więziennictwa) w latach 1951–1954. Pochowany na Cmentarzu Północnym w Warszawie.

Bolesław Galczewski (1922-2013) - pułkownik Ludowego Wojska Polskiego, dyrektor Departamentu IV Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w latach 1953–1954. Walczył z żołnierzami wyklętymi w latach 1945-1947. Pochowany na Cmentarzu Południowym.

Faustyn Grzybowski (1913-1999) - żołnierz Armii Czerwonej, oficer ludowego Wojska Polskiego funkcjonariusz Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.Kierownik Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Białymstoku, Lublinie i Wrocławiu. Pochowany na cmentarzu miejskim w Białymstoku

Michał Hakman (1906-1972) znany też jako Adolf Ungar-Weiser - pułkownik ludowego Wojska Polskiego, MBP i MSW. Pochowany na Wojskowych Powązkach w Warszawie.

Józef Kratko (1914-2004) właśc. Josif Kratko - oficer ludowego Wojska Polskiego, pułkownik Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Dał się poznać jako bezwzględny funkcjonariusz resortu bezpieczeństwa. Był też nauczycielem muzyki, grał na skrzypcach. Jego córka brała udział w wystąpieniach studenckich. Został oskarżony o udział w wywoływaniu zajść marcowych 1968. Zmuszony do emigracji, pozbawiony obywatelstwa i zdegradowany przez gen. Jaruzelskiego do stopnia szeregowca. Pochowany na Cmentarzu Leśnym w Sztokholmie. Jego pierwsza żona, Helena z domu Bartoszewska zginęła w 1943 roku podczas skoku ze spadochronem. Z drugą, Eufrozyną z domu Magiera miał dwie córki. Z trzecią żoną, Krystyną Bażańską miał córkę.

Jan Tutaj (1907-1996) - podpułkownik, oficer aparatu bezpieczeństwa PRL. Nadzorował początkowy etap operacji „Cezary”, która doprowadziła do rozbicia resztek antykomunistycznego podziemia. Brał udział w operacji osaczenia i ujęcia Zdzisława Brońskiego Uskoka prowadząc z nim pertraktacje poprzez właz bunkra. W latach 1947–1949 dyrektor Departamentu III Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Po 1949 zwolniony ze służby. W 1953 skazany na karę 15 lat więzienia. Pochowany na Cmentarzu Północnym.

Stanisław Wolański (1918-1987) - brał bardzo aktywny udział w walce z „reakcyjnymi bandami”, czyli antykomunistycznym podziemiem niepodległościowym; dowodzona przez niego brygada przeprowadziła ok. 260 operacji i miała 8 starć z „bandami”, w czasie których zabito 30 i schwytano 55 „bandytów”, zdobyto 110 sztuk broni i zniszczono 192 bunkry - pułkownik MO, Komendant Główny MO w latach 1953–1956, oficer polityczny, szef sztabu KBW w latach 1948–1950, dyrektor Departamentu IX MBP (1953), wicedyrektor Departamentu III MBP (1950–1953). Pochowany na Cmentarzu Północnym.

Aleksander Omiljanowicz (1923-2006) - pisarz, funkcjonariusz aparatu bezpieczeństwa PRL. W 1946 pełnił obowiązki szefa III sekcji do walki z bandytyzmem w suwalskim Urzędzie Bezpieczeństwa. Na podstawie jego dokumentów skazano na karę śmierci 4 osoby. Skazany przez Sąd w Suwałkach na 4,5 roku pozbawienia wolności za zbrodnie przeciwko ludności w latach 1946–1947. Uznano go za winnym „bezprawnego zatrzymywania, bicia i znęcania się nad członkami organizacji niepodległościowych, głównie ugrupowania Wolność i Niezawisłość”. Od września 2005 odbywał karę więzienia w Białymstoku, a po pogorszeniu stanu zdrowia w Barczewie, gdzie zmarł.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander_Omiljanowicz

Władysław Spychaj-Sobczyński (1904-1986) - pułkownik LWP, funkcjonariusz NKWD i Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w stopniu podpułkownika (1952) - w tym szef Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Rzeszowie i w Kielcach w czasie pogromu kieleckiego (1946). Pochowany na Cmentarzu Północnym.

Stanisław Supruniuk (1921-2011) - partyzant radziecki i członek Armii Ludowej w czasie II wojny światowej, były szef Urzędów Bezpieczeństwa w Nisku, Krośnie i Gdyni, agent NKWD. W 1946 roku Stanisław Supruniuk „pełniąc służbę na stanowisku szefa PUBP w Krośnie przyczynił się do rozbicia oddziału Żubryda - Antoni Żubryd (1918-1946). Wyróżniał się on okrucieństwem wobec przesłuchiwanych, bijąc ich pałką i maltretując. Aresztował, a następnie skatował i wydał NKWD zamordowanego później przez Sowietów szefa Kedywu Okręgu AK Nisko-Stalowa Wola Tadeusza Sochę. Z jego rozkazu ubecy zamordowali Janinę Oleszkiewicz, ciężarną żonę dowódcy zgrupowania NZW Franciszka Przysiężniaka (1909-1975). Podziemie niepodległościowe wydało na niego wyrok śmierci. Podczas jednego z zamachów Supruniuk został lekko ranny w rękę. W 2000 roku do prokuratury został skierowany wniosek o ściganie Supruniuka za zbrodnie na narodzie polskim. Postawiono mu łącznie 80 zarzutów. W momencie śmierci Supruniuka proces został umorzony.

Juliusz Burgin (1906-1973) - wysoki funkcjonariusz Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (m.in. dyrektor gabinetu ministra), pułkownik LWP, współpracownik NKWD i NKGB od 1939, z zawodu ślusarz. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B33-6-13). Jego żoną była Maria Wierna (1914-2004).

Władysław Dominik - (1905-1969) - dyrektor Wydziału Śledczego w RBP PKWN w 1944, p.o. szef WUBP w Warszawie 1945–1946, zastępca kierownika Wydziału do Walki z Bandytyzmem MBP 1946–1949. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera 31A-5-9)

Franciszek Jóźwiak (1895-1966) - generał dywizji ludowego Wojska Polskiego, komendant główny Milicji Obywatelskiej (1944–1949) i wiceminister bezpieczeństwa publicznego (od marca 1945 do marca 1949). Powązki Wojskowe (kwatera A28-tuje-18). W latach 1942–1956 był mężem Heleny Wolińskiej, prokuratora wojskowego w stalinowskich procesach politycznych, która zostawiła go i powróciła do Włodzimierza Brusa, swego pierwszego i trzeciego męża.

Helena Wolińska (1919-2008) pierwotnie Felicja (Fajga Mindla) Danielak - ppłk, prokurator, polityk, nauczycielka akademicka (doktor nauk prawnych), oskarżająca w procesach politycznych okresu stalinizmu w Polsce, w tym zakończonych tzw. mordami sądowymi. W czerwcu 1967 została wykluczona z PZPR z powodu skrytykowania antyżydowskiego przemówienia Władysława Gomułki. Wkrótce potem Wolińska wraz z mężem, prof. Włodzimierzem Brusem (1921-2007), wyjechała z Polski. Na początku lat 70. osiadła w Wielkiej Brytanii, gdzie została naturalizowana. Pochowana w kwaterze żydowskiej cmentarza Wolvercote w Oxfordzie.W 1998 Ministerstwo Sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej wystosowało do władz brytyjskich wniosek o ekstradycję Wolińskiej, zarzucając jej bezprawne pozbawienie wolności w latach 1950–1953 24 żołnierzy Armii Krajowej, w tym gen. bryg. Augusta Emila Fieldorfa „Nila”. Wniosek ekstradycyjny został odrzucony przez Brytyjczyków w 2006 z uzasadnieniem, iż Wolińska została naturalizowana w Wielkiej Brytanii jak repatriant-bezpaństwowiec, ofiara czystek etnicznych, a w chwili wyjazdu władze PRL wydały jej tzw. dokument podróżny, stwierdzający, że nie jest obywatelką polską.

Oskarżona stwierdziła, że przedstawione jej zarzuty mają charakter polityczny i antysemicki, zaś w Polsce nie może w konsekwencji oczekiwać sprawiedliwego sądu.Pozbawiono jej specjalnej emerytury wojskowej - 1500 zł. W 2006 prezydent RP Lech Kaczyński pozbawił ją Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski przyznanego 10 października 1945 i Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski. W 2007 prokurator IPN wystąpił z wnioskiem o wydanie europejskiego nakazu aresztowania.Przyjaźniła się z profesorem Leszkiem Kołakowskim, który był jedną z dziesięciu osób obecnych na jej utajnionym pogrzebie. Rozmowy z Wolińską zainspirowały reżysera Pawła Pawlikowskiego do stworzenia postaci byłej stalinowskiej prokurator Wandy Gruz w oscarowym filmie "Ida".

Bolesław Kowalski, właściwie Bolesław Kaźmirak (1924-1966) ps. Cień - pułkownik ludowego Wojska Polskiego, zbrodniarz okresu II wojny światowej i Polski Ludowej, odpowiedzialny za mordy na żołnierzach Armii Krajowej, ludności cywilnej i rabunki. Został aresztowany w 1951 w związku z zabójstwami Żydów na Lubelszczyźnie, dokonanymi w 1944 przez oddział dawnego dowódcy „Cienia”, Edwarda Gronczewskiego (1923-1976 - Powązki Wojskowe) „Przepiórki”. Skazany na 3 lata więzienia za „Nielegalne posiadanie broni i nadużycie władzy”. Po rehabilitacji w listopadzie 1954 podjął pracę w centrali Rolniczych Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. W 1957 powrócił do wojska jako „ofiara stalinowskich represji” i otrzymał przydział w Głównym Zarządzie Politycznym WP. Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Alei Zasłużonych.

Stefan Kalinowski (1907-1983) - prokurator generalny od 9 września 1950 do 20 kwietnia 1956 - Powązki Wojskowe.

Henryk Palka (1908-1981) - pułkownik, oficer aparatu bezpieczeństwa PRL. W okresie od 1 sierpnia 1944 do 31 grudnia 1947 brał udział w walce z „bandami i reakcyjnym podziemiem”. Od 1 sierpnia 1949 zastępca szefa WUBP w Poznaniu. Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie.

Abraham Preminger (1918-1946) - żołnierz Armii Czerwonej, kapitan Ludowego Wojska Polskiego. Wziął udział w pościgu za członkami samodzielnego batalionu operacyjnego NSZ „Zuch” kapitana Antoniego Żubryda, po zatrzymaniu przez nich pięciu funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (PUBP) w Lesku. W okolicach Płowiec, na leśnej drodze, został zastrzelony przez innych członków partyzantki (mieli być nimi ppor. Tadeusz Lipski vel Puchacz i chor. Henryk Książek (1923-1946, jego grób w Sanoku był bezimienny do 1990) – obaj wcześniejsi dezerterzy z 32 pułku piechoty). Zdjęcie Abrahama Premingera w trumnie na katafalku zostało opublikowane w obszernym artykule pt. Wojsko łamie terror NSZ, banderowców i spółki, opublikowanym na łamach tygodnika ilustrowanego „Żołnierz Polski” w czerwcu 1946. Preminger został pochowany na terenie Cmentarza Centralnego w Sanoku, w kwaterze żołnierzy i oficerów Wojska Polskiego poległych w walkach o wyzwolenie w latach 1918–1948. Żołnierze oddziału „Zuch” podjęli nieudaną próbę wykopania zwłok kpt. Premingera na cmentarzu. W czasie potyczki funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (PUBP) w Sanoku z żubrydowcami, śmierć poniósł zastępca dowódcy 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty ppłk Teodor Rajewski (1916-146), który pochowany jest obok Premingera.

Konrad Świetlik (1911-1998) - generał brygady Wojska Polskiego. Szef Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego WP (1945–1946), dowódca Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (1946–1948), wiceminister bezpieczeństwa publicznego (1948–1954), wiceminister spraw wewnętrznych (1954–1958), członek Komitetu Centralnego PZPR (do 1955). Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B33-3-3). Jego żoną była działaczka partyjna i historyk Franciszka Świetlikowa (1912-1972).

Stanisław Zarako-Zarakowski (1909-1998) - prawnik, generał brygady ludowego Wojska Polskiego (zdegradowany 1991), naczelny prokurator wojskowy od 2 lipca 1950 do 19 kwietnia 1956, odpowiedzialny za wydawanie wyroków śmierci na żołnierzy i działaczy podziemia niepodległościowego. Oskarżyciel w procesach oficerów Wojska Polskiego II RP, Kazimierza Pużaka (skazanego 19 listopada 1948), biskupa Czesława Kaczmarka. W 1991 został zdegradowany przez Lecha Wałęsę bez odebrania odznaczeń.Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Jan Zaborowski (1915-2004) - sędzia pochodzenia żydowskiego, kolaborant III Rzeszy, autor wyroków śmierci na żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowegoZostał pochowany na warszawskim cmentarzu Bródnowskim.

Zygmunt Bukowiński (1921-1983) - kapitan WP, sędzia Wojskowego Sądu Rejonowego we Wrocławiu i w Warszawie, odpowiedzialny za wydawanie wyroków śmierci na żołnierzy podziemia antykomunistycznego. Został pochowany na Cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu.

Stanisław Cypryszewski (1893-1983) - prokurator Ludowego Wojska Polskiego. Brał udział w sprawie i w egzekucji – 25 maja 1948 - rotmistrza Witolda Pileckiego, oraz pozostaje współodpowiedzialny za skazanie i śmierć podpułkownika Hieronima Dekutowskiego ps. Zapora (1918-1949). Pochowany na cmentarzu komunalnym Północnym w Warszawie.

Zbigniew Domino (1929-2019) - pułkownik ludowego Wojska Polskiego, prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej w czasach stalinizmu, pisarz. W 2011 roku Janusz Zaorski wyreżyserował "Syberiadę polską" na podstawie najbardziej znanej książki Zbigniewa Domino. Pochowany na cmentarzu Wilkowyja w Rzeszowie.

Julian Polan-Haraschin (1912-1984) - zbrodniarz komunistyczny odpowiedzialny za wydanie ponad 65 wyroków śmierci na żołnierzy podziemia niepodległościowego, pułkownik LWP (zdegradowany 1963). Oskarżony o łapownictwo, fałszowanie wyników egzaminów i sprzedawanie dyplomów. 2 listopada 1963 skazany na 9 lat więzienia, 35 000 złotych grzywny i degradację do stopnia szeregowego przez Sąd Powiatowy dla miasta Warszawy. Karę odbywał w więzieniu w Sztumie. Podczas odbywania kary od 1965 lub 1966 był „agentem celnym” Biura Śledczego MSW o pseudonimie „Leon”. W zamian za ułatwienie warunkowego zwolnienia zobowiązał się do współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa. Rozpracowywał m.in. ks. Franciszka Macharskiego i ks. Karola Wojtyłę. Ożenił z Janiną Macharską, siostrą kardynała Franciszka. Miał dwójkę dzieci. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Marian Ryba (1919-2018) - generał brygady Wojska Polskiego, doktor nauk prawnych, Naczelny Prokurator Wojskowy - zastępca Prokuratora Generalnego PRL (1956–1968) Prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej (1978–1981). Oskarżony przez IPN o zbrodnię komunistyczną: wielokrotne oskarżanie żołnierzy niezłomnych, wobec których wymierzano wyroki śmierci. Pochowany na Cmentarzu Bródnowskim.

Jerzy Maurycy Modlinger (1900-1983) - prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej w czasach stalinizmu, podpułkownik ludowego Wojska Polskiego. Z żoną Teresą miał syna, dziennikarza Jerzego Bernarda Modlingera, byłego kierownika Teleexpressu i szefa redakcji politycznej Wiadomości (ur. 1952). Zmarł w 1983 i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Emil Merz (1897-1972) - funkcjonariusz Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, sędzia Sądu Najwyższego, gdzie przez cztery lata stał na czele tajnego wydziału III Izby Karnej, sekcji rozpoznającej odwołania od wyroków sądów pierwszej instancji. Z 34 wyroków kar śmierci orzeczonych w I instancji utrzymał 14. Istotną rolę pełnił między innymi w mordzie sądowym na gen. Fieldorfie. Pochowany na Powązkach Wojskowych.

Maria Gurowska vel Maria Górowska z domu Zand (1915-1998) - sędzia w okresie PRL. Skazała na karę śmierci Augusta Emila Fieldorfa (1895-1953)10 sierpnia 1995 Prokuratura Wojewódzka w Warszawie postawiła Gurowskiej zarzut popełnienia przestępstwa zabójstwa. Gurowska podtrzymała zasadność wyroku wydanego na Fieldorfa, uznając nadal wyrok śmierci za słuszny. W piśmie do ministra sprawiedliwości napisała, że wymierzając karę, opierała się na dowodach, na podstawie obowiązującego wówczas prawa. Wkrótce po rozpoczęciu procesu, zmarła. Pochowana w Jedwabnie.

Igor Andrejew (1915-1995) - prawnik, profesor nauk prawnych, nauczyciel akademicki Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.Był jednym z sędziów Sądu Najwyższego, którzy w 1952 zatwierdzili wyrok śmierci na gen. Auguście Fieldorfie „Nilu”. Jego rola w tej zbrodni sądowej nie była szerzej znana i wyszła na jaw dopiero w marcu 1989, gdy „Tygodnik Powszechny”. Andrejew został wykluczony ze składu Rady Naukowej Instytutu Prawa Karnego. Wykluczono go też z Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Karnego. Przez ostatnie lata życia był sparaliżowany. Pochowany na Powązkach Wojskowych. W czasie wojny stracił ojca, adwokata Pawła Andrejewa (1887-1942) skazanego na śmierć w ZSRR i przybranego brata Aleksandra, który zginął z rąk bandytów w 1943. Jego drugą żoną była Zofia, łączniczka AK.

Wiktor Suchocki (1906-1956) - podpułkownik LWP, prokurator wojskowy oskarżający w procesach żołnierzy antykomunistycznego podziemia niepodległościowegoBył obecny podczas egzekucji (mordu sądowego) Danuty Siedzikówny (1928-1946) „Inki”, 17-letniej sanitariuszki i łączniczki 5 Brygady Wileńskiej AK, oraz Feliksa Selmanowicza (1904-1946) ps. „Zagończyk”, dowódcy patrolu Brygady; odczytał wówczas wyrok śmierci i wydał rozkaz plutonowi egzekucyjnemu: „Po zdrajcach narodu polskiego ognia!”. Zmarł podczas leczenia sanatoryjnego w Kowarach

Marian Frenkiel (1919-1995) - prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej okresu stalinowskiego, międzynarodowy mistrz w brydżu. Oskarżając w procesach, niejednokrotnie żądał wyroków śmierci, np. w sprawie majora Zefiryna Machalli (1915-1952) oraz lansował tezę, że „jeżeli fakty są inne, niż chciałaby prokuratura, to tym gorzej dla faktów”. W 1956 Najwyższy Sąd Wojskowy uchylił wyrok skazujący Machalla na karę śmieci. Podczas śledztwa był torturowany m.in. przez płk. Władysława Kochana (1917-2008 - pochowany na cmentarzu parafialnym w Dębicy), a karę śmierci orzekł sędzia Feliks Aspis. Jego grób znajduje się na Powązkach Wojskowych.

Władysław Stasica (1913-1973) - prawnik, pułkownik ludowego Wojska Polskiego, w PRL sędzia aparatu represji wobec działaczy niepodległościowychBył szefem Wojskowego Sądu Rejonowego w Krakowie. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, na części wojskowejJego żoną była Sabina Stasica, romanistka, z którą miał syna Jacka, matematyka i brydżystę i córkę Ludmiłę. Wydawał wyroki śmierci, 8 z nich wykonano, m.in. na ks. Władysławie Gurgaczu ps. „Ojciec” (1914-1949) - jego szczątki zidentyfikowano w 2018 roku i pochowano w Kwaterze Wojennej Żołnierzy Podziemia Niepodległościowego 1939-1963 na cmentarzu przy ul. Prandoty w Krakowie.

Beniamin Wajsblech (1908-1991) - wiceprokurator Generalnej Prokuratury PRL, oskarżyciel w procesach politycznych w czasach stalinizmu, m.in. Emila Fieldorfa, dla którego zażądał kary śmierci. Pochowany na Powązkach Wojskowych.

Mieczysław Widaj (1912-2008) - pułkownik Ludowego Wojska Polskiego, zastępca przewodniczącego Najwyższego Sądu Wojskowego, w latach 1945–1953 odpowiedzialny za skazanie na śmierć ponad 100 żołnierzy podziemia niepodległościowego, zbrodniarz komunistyczny. Widaj miał zostać pochowany na starym cmentarzu na Służewie w Warszawie koło kościoła św. Katarzyny, gdzie w latach 1945–1955 bezimiennie pochowano 2 tys. osób. Po protestach ostatecznie żona pochowała męża na cmentarzu w Grabowie. Po aktach profanacji grobu bez pomnika, prawdopodobnie w 2009, szczątki zostały ekshumowane i przeniesione na cmentarz w okolicach Grodziska Mazowieckiego.

Player otwiera się w nowej karcie przeglądarki

Nasi Partnerzy polecają