15 lat Polski w NATO - 10 rzeczy, które musisz wiedzieć o Sojuszu!

1. NATO, czyli Sojusz Północnoatlantycki powstał 4 kwietnia 1949 roku, gdy tworzył się nowy ład po wojnie, a światu groził nowy konflikt - z komunistyczną Rosją. Jej odpowiedzią na powstanie NATO było utworzenie Układu Warszawskiego, który przez dziesięciolecia był głównym wrogiem Sojuszu. Co ciekawe, wielu obecnych członków NATO - w tym m.in. Polska - w ramach Układu Warszawskiego szykowało plany zbrojnej konfrontacji z Paktem Północnoatlantyckim.

2. W tej chwili NATO ma 28 członków, tylko z Północnej Ameryki i Europy. Wyjątkiem mógł być Izrael, któremu zaproponowano członkostwo, ale ostatecznie do Sojuszu nie wszedł. Ostatnio przyjęci członkowie Paktu (w 2009 r.) to Albania i Chorwacja.

3. Bezpieczeństwo kosztuje. Wydatki NATO na obronę to 70 proc. wszystkich światowych wydatków na zbrojenia. W dolarach jest to okrągła sumka 990 932 000 000 (dane za 2012). Z tego aż 682 478 000 000 to wydatki Stanów Zjednoczonych. Dla porównania Rosja wydała w tym samym roku na obronę 90 749 000 000 dol.

4. Osławiony artykuł 5 Paktu Atlantyckiego traktuje atak na dowolnego członka Sojuszu, jako atak na całe NATO. Użyto go dotąd tylko raz, po ataku terrorystycznym na USA 11 września 2001 roku.

5. Częściej używany był artykuł 4, który mówi, że strony będą się wspólnie konsultowały, ilekroć - zdaniem którejkolwiek z nich - zagrożone będą integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo. Pierwszy raz konsultacje takie odbyły się podczas wojny w Iraku w roku 2003, potem dwa razy w 2012, w związku z wojną w Libii - również na wniosek Turcji. Ostatni raz konsultacje nastąpiły tydzień temu - na wniosek Polski - po interwencji Rosji na Krymie.

6. Pierwszym polskim oficerem w NATO nazwano płk. Ryszarda Kuklińskiego. Jako wysoki oficer Ludowego Wojska Polskiego miał dostęp do tajemnic Układu Warszawskiego, które przekazywał Amerykanom. Były to np. dokumenty dotyczące ewentualnego użycia broni jądrowej przez ZSRR. Zagrożony dekonspiracją uciekł na Zachód. O jego losach opowiada film "Jack Strong" - tytuł filmu pochodzi od pseudonimu Kuklińskiego.

7. NATO ma swój alfabet fonetyczny, bodaj najbardziej rozpowszechniony alfabet fonetyczny świata. Z pewnością słyszliście na filmach słynne: Bravo, Delta, Papa, Sierra, Tango. Stworzono go po to, by wymieniane między sobą kody były łatwo wymawialne i zrozumiałe mimo bariery językowej, czy zakłóceń na łączach. Każdej literze alfabetu i każdej cyfrze przyporządkowano odpowiedni wyraz. I tak nazwa naszego portalu - SE.pl - w wersji natowskiej brzmieć będzie - Sierra, Echo, Papa, Lima.

8. Islandia jest jedynym krejem w NATO, który nie utrzymuje stałej armii. Według Wikipedii, ma straż Wybrzeża, siły policyjne, system Obrony Powietrznej, Islandzką Jednostkę Odpowiedzi Kryzysowej oraz jednostkę antyterrorystyczną. Regularnej armii jednak nie ma.

9. Niemal równo 10 lat temu, 29 marca 2004 roku, do NATO przyjęto Bułgarię, Rumunię, Słowację, Słowenię, Estonie, Łotwę i Litwę. Trzy ostatnie kraje były do początku lat 90. republikami ZSRR.

10. Tylko trzy kraje NATO mają w swoich arsenałach broń jądrową. Poza USA są to jeszcze Wielka Brytania i Francja. Jak podaje Wikipedia, w 2002 r. państwa nuklearne NATO miały w swoich arsenałach 11 041 ładunków jądrowych, w tym 2089 strategicznych.