Wybierz korzystniejszą tablicĘ
Emerytura według nowych zasad wyliczana jest w ten sposób, że suma zwaloryzowanego kapitału początkowego i zwaloryzowanych składek emerytalnych zgromadzonych na koncie w ZUS (w przypadku członków OFE - na subkoncie) dzielona jest przez tzw. dalsze średnie trwanie życia.
Natomiast średnie dalsze trwanie życia (liczba miesięcy po przejściu na emeryturę, jakie statystycznie będziemy żyć) ustalane jest na podstawie tablic ogłaszanych co roku przez prezesa GUS i zależy od wieku, w którym przechodzi się na emeryturę. Osoba, która pracuje dłużej, zgromadzi więcej składek na swoim koncie, a tym samym będzie otrzymywać wyższe świadczenie.
Do maja 2015 r. ZUS, wyliczając emerytury, stosował tablice z dnia złożenia wniosku o emeryturę. Obecnie może uwzględnić tablicę obowiązującą w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Dzięki temu, pracując dłużej po ukończeniu wieku emerytalnego, nie musisz się obawiać, że twoje świadczenie będzie niższe. Z nowych zasad mogą skorzystać zarówno osoby dopiero składające wniosek o przyznanie świadczenia, jak i ci, którym ZUS już przyznał i obliczył nową emeryturę.
Opieka nad dzieckiem jako lata składkowe
Na zmianie przepisów skorzystają kobiety, które przed 1999 r. opiekowały się dziećmi na urlopie wychowawczym. Dopiero od 1999 r. czas opieki nad dzieckiem w ramach urlopu wychowawczego zaliczany jest do okresów składkowych i są za te lata odprowadzane składki emerytalno-rentowe z budżetu państwa. Natomiast wcześniej - okresy urlopu wychowawczego były traktowane jako okresy nieskładkowe.
Różnica jest istotna, ponieważ okresy składkowe są wliczane do kapitału początkowego według wskaźnika 1,3 podstawy wymiaru emerytury, natomiast nieskładkowe - 0,7. To przekłada się na wysokość kapitału początkowego, a od niego w dużej mierze zależy wysokość emerytury.
Dlatego matki, które mają emeryturę wyliczoną z uwzględnieniem kapitału początkowego, które opiekowały się dziećmi przed reformą emerytalną z 1999 r., powinny złożyć wniosek o jego przeliczenie, a otrzymają wyższy wskaźnik za lata sprawowania tej opieki.
Dłuższyokres studiów
Dzięki nowelizacji ustawy emerytalnej osoby, które studiowały, będą mogły przy obliczaniu kapitału początkowego doliczyć cały okres nauki w szkole wyższej przed 1 stycznia 1999 r.
Lata studiów są traktowane jako okresy nieskładkowe i nie mogą przekroczyć 1/3 okresów składkowych. Jednak przed wejściem nowych przepisów odnosiło się to tylko do składek opłacanych do końca 1998 r.
Było to rozwiązanie niekorzystne dla osób, które miały krótki staż pracy i nie mogły w całości doliczyć lat nauki.
Teraz czas studiów jest nadal traktowany jako okres nieskładkowy i nadal obowiązuje ograniczenie do 1/3 okresów składkowych, ale jest to liczone w porównaniu z całym okresem zatrudnienia (ze wszystkimi okresami składkowymi), a nie tylko w porównaniu z datą przejścia na emeryturę.
Dlatego doliczenia lat studiów będzie można dokonać dopiero przy składaniu wniosku o przyznanie emerytury, a nie przy wyliczaniu kapitału początkowego.
Nieuwzględnione wysokie składki
O wyższą emeryturę mogą powalczyć osoby, które przed 1 stycznia 1999 r. dobrze zarabiały i płaciły wysokie składki emerytalne od całości wynagrodzenia (przekraczające 250 proc. przeciętnego wynagrodzenia), a po uzyskaniu prawa do emerytury dalej były aktywne zawodowo.
Choć ZUS pobierał od nich wysokie składki, to przy wyliczeniu emerytury - na starych zasadach - uwzględniał maksymalnie tylko 250 proc. średniej płacy.
Po zmianie przepisów mogą złożyć wniosek o przeliczenie emerytury z uwzględnieniem korzystniejszych lat. ZUS co prawda nie uwzględni wyższych składek (np. od 300 czy 400 proc. pensji, bo nadal obowiązuje ograniczenie do 250 proc. średniej), ale emeryt, podając nowe lata, zyska na kwocie bazowej (zwykle wyższej) obowiązującej w dniu złożenia wniosku. Dzięki temu emerytura wzrośnie.
Uwaga! Na tej zmianie skorzystają tylko emeryci pobierający świadczenia ze starego systemu, którzy wciąż pracują i mają wysokie zarobki.
Minimalne wynagrodzenie zamiast lat zerowych
Jeśli nie udało ci się udowodnić wysokości zarobków w latach przyjętych do wyliczenia emerytury, złóż wniosek o uwzględnienie wynagrodzenia minimalnego zamiast zerowego. Pamiętaj, ZUS tego nie zrobi z urzędu!
Praca po przyznaniu świadczenia
Zawsze warto pracować po przyznaniu emerytury, jeśli tylko masz możliwości, a zdrowie ci na to pozwala. Każdy przepracowany miesiąc ma bowiem wpływ na wysokość twego świadczenia (oczywiście pod warunkiem że odprowadzane były składki na ubezpieczenie społeczne).
Dlatego - jeśli masz emeryturę przyznaną według starych zasad (z uwzględnieniem zarobków, stażu ubezpieczeniowego i kwoty bazowej) - co najmniej raz na kwartał powinieneś składać wniosek do ZUS o doliczenie przepracowanych miesięcy (składkowych i nieskładkowych) do stażu pracy.
Możesz też przeliczyć podstawę wymiaru emerytury, ale tylko wtedy, gdy nowy wskaźnik jest wyższy od poprzedniego. Do przeliczenia emerytury zostanie wtedy zastosowana kwota bazowa obowiązująca w momencie zgłoszenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury. Tego warunku nie muszą spełniać osoby, które miały zawieszoną emeryturę oraz emeryci, którzy do ustalenia podstawy wymiaru wskażą tylko zarobki osiągnięte po przyznaniu świadczenia, ale wskaźnik wysokości podstawy wymiaru musi wynosić co najmniej 130 proc.
Do emerytury zawsze możesz dorobić
Ile? To zależy od tego, czy osiągnąłeś tzw. ustawowy wiek emerytalny (uzależniony od daty urodzenia). Jeśli tak, jesteś w lepszej sytuacji, bo możesz dorabiać bez ograniczeń. Pozostali emeryci muszą dokładnie liczyć swoje dochody, bo obowiązują ich limity dorabiania. W zależności od tego, ile dodatkowo zarobisz, dostaniesz emeryturę w całości, zmniejszoną albo nawet ZUS zawiesi ci wypłatę. Progi zarobkowe zmieniają się co kwartał.
Jeśli masz emeryturę liczoną według nowych zasad i nadal pracujesz, też przysługuje ci prawo do ponownego obliczenia jej wysokości. Twoje świadczenie zostanie powiększone o kwotę wynikającą z podzielenia składek (odpowiednio zwaloryzowanych) zewidencjonowanych (od dnia ustalenia prawa do emerytury) na twoim koncie przez średnie dalsze trwanie życia (wyrażone w miesiącach).
Zobacz też: Kukiz oddaje 3 mln zł ze zwrotu z Sejmu na cel charytatywny