Nawet podróżując bliżej, na przykład z Polski do Wielkiej Brytanii (lub w drugą stronę), narażamy się na kary za wywóz wędzonych węgorzy, kawioru, mięsożernych roślin, koralowców do akwariów, a także preparatów stosowanych w tradycyjnej medycynie azjatyckiej i wschodniosłowiańskiej. Okazuje się, że nielegalne mogą być także swetry wykonane z wełny antylopy cziru tybetańskiego lub wikunii, gitary z drewna dalbergii czarnej, a nawet boazerie z mahoniowca właściwego (mahoniu amerykańskiego). Ponadto buty wykonane ze skóry gadów, a także żywe papugi i orchidee również podlegają ograniczeniom.
Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES) reguluje ochronę rzadkich roślin i zwierząt na skalę międzynarodową, szczególnie tych, które są zagrożone kłusownictwem i przemytem. Konwencja ta obejmuje nie tylko żywe okazy, lecz także produkty wykonane z nich, takie jak kawior, buty, paski, torebki, pióropusze, instrumenty muzyczne czy maski wykonane z niektórych gatunków drewna, aby wymienić tylko kilka przykładów.
Warto jednak pamiętać, że nawet jeśli celnicy skonfiskują nielegalnie przewożone żywe zwierzęta czy rośliny, to wymagają one opieki do czasu wyjaśnienia wszelkich formalności. Wiele z tych okazów zostało schwytanych niezgodnie z prawem, co prowadzi do ich stresu, okaleczeń lub uszkodzeń. Skonfiskowane okazy muszą zostać poddane kwarantannie, a w niektórych przypadkach również leczeniu. Powrót ich do naturalnego środowiska może być trudny lub nawet niemożliwy z wielu powodów.
Nie przywoźmy z wakacji takich pamiątek jak chronione na mocy Konwencji Waszyngtońskiej (CITES):
- alkohole z gadami i skorpionami w środku,
- buty, torebki ze skór zwierząt, nie tylko dzikich, lecz nawet hodowanych bez koniecznych zezwoleń,
- produkty tradycyjnej medycyny azjatyckiej zawierające w swoim składzie surowce z łuskowców, nosorożców, tygrysów, manula, niedźwiedzi, konika japońskiego, pijawek, naturalne piżmo z piżmowca i ambrę kaszalota,
- koralowce żywe i martwe, biżuteria z czarnych i niebieskich koralowców,
- pijawki lekarskie oraz produkty z nich uzyskane,
- niektóre muszle (np. skrzydelniki i przydacznie wysyłane pocztą lub w bagażu nadawanym – choć ich pojedyncze okazy można legalnie przywieźć ze sobą w bagażu podręcznym) i pamiątki z ich udziałem, naczynia z muszli łodzików (nautilusów),
- żywe zwierzęta, w tym niemal wszystkie papugi, gwarek, niektóre bażanty, wiele gatunków gadów (nawet częste w naszych sklepach zoologicznych żółwie greckie oraz stepowe), wiele płazów (nawet często oferowany u nas w Polsce aksolotl, drzewołaz), pajęczaków (wybrane ptaszniki, skorpiony cesarskie),
- żywe ptaki drapieżne i sowy, ich jaja, trofea myśliwskie, pióra i pióropusze,
- bibeloty z ciosów słonia, morsa, kości hipopotama, rogów nosorożca oraz igieł jeżozwierza,
- prawdziwy, czarny kawior, czyli ten pozyskany z ryb jesiotrowatych,
- larwy węgorza (tzw. węgorz szklisty) do zarybień lub konsumpcji, formy dorosłe węgorza (żywe, mrożone, gotowe produkty),
- żywe rośliny, nie tylko całe sadzonki, lecz także nasiona, kłącza, bulwy, w tym niemal wszystkie kaktusy oraz wiele innych sukulentów, orchidee, sagowce, rośliny mięsożerne itp., poza tym suplementy z rośliny Hoodia gordonii, śliwy afrykańskiej, baobabu Grandidiera oraz żeńszenia pięciolistkowego,
- wyroby z drewna: mahoń (Swietenia, Khaya), paduk (Pterocarpus), afromozja (Pericopsis elata), palisander (Dalbergia) oraz bubinga (Guibourtia),
- trofea myśliwskie, sadło, żółć, krew i kości wielkich kotów, niedźwiedzi, wilków,
- ubrania z wełny wikunii oraz shahtoosh (cziru tybetańskiego).
Najogólniejsza zasada odpowiedzialnego, szanującego dziką przyrodę, własny czas i fundusze podróżnika brzmi: „Nie jesteś specjalistą od identyfikacji pamiątek (np. skóry etui czy drewna gitary), to nie przywoź ich wcale! Wybierz pamiątkę niezwiązaną z przyrodą!”
Mnóstwo dalszych przydatnych informacji o tym, czego nie przywozić z urlopu, znajdą p aństwo m.in. na stronie Ministerstwa Klimatu i Środowiska: edukacjaekologiczna.gov.pl