Do ekwiwalentu pieniężnego uprawnieni są emeryci i renciści przedsiębiorstw górniczych i przedsiębiorstw robót górniczych. Otrzymują go w zamian za przysługujący im deputat węglowy. Muszą jednak wcześniej złożyć w przedsiębiorstwie oświadczenie, że rezygnują z prawa do pobierania deputatu węgla w naturze. Również byli pracownicy kolei, którzy są uprawnieni do świadczeń emerytalno-rentowych, mają prawo do ekwiwalentu za przysługujący im deputat węglowy.
Zobacz: Jaruzelski powinien spocząć na Powązkach? Sławomir Cenckiewicz: Trzeba zmienić koncepcję Powązek
Komu przysługuje ekwiwalent na podstawie ustawy z 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego w latach 2008-2015 oraz w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 27 czerwca 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania i wykorzystania dotacji budżetowej przeznaczonej na finansowanie ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla, bezpłatnego węgla w naturze oraz rent wyrównawczych:
* emerytom lub rencistom z kopalń całkowicie zlikwidowanych, uprawnionym do bezpłatnego węgla, którzy świadczenie uzyskali przed 1 stycznia 2007 r.
*wdowom i wdowcom mającym ustalone prawo do renty rodzinnej po emerycie lub renciście, który pobierał ekwiwalent pieniężny wypłacany przez ZUS
* osobom, które pobierały rentę z tytułu niezdolności do pracy oraz rentę rodzinną przyznaną na czas określony (wraz z ekwiwalentem pieniężnym wypłacanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych), do której prawo ustało, a następnie zostało przywrócone
* osobom, którym przyznano emeryturę zamiast renty z tytułu niezdolności do pracy, obok której ekwiwalent wypłacany był przez ZUS
* osobom, którym został przyznany i wypłacany przez ZUS ekwiwalent pieniężny na podstawie przepisów ustaw obowiązujących w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2007 r.
Komu przysługuje ekwiwalent pieniężny na podstawie ustawy z 6 lipca 2007 r. o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstwa robót górniczych
* emerytom i rencistom mającym ustalone prawo do emerytury lub renty, którzy pobierali bezpłatny węgiel w naturze od przedsiębiorstw robót górniczych lub przeszli na emeryturę lub rentę z tych przedsiębiorstw
* wdowom i wdowcom mającym ustalone prawo do renty rodzinnej po byłych pracownikach przedsiębiorstw robót górniczych, uprawnionych do bezpłatnego węgla na podstawie układu zbiorowego pracy dla pracowników zakładów górniczych z 21 grudnia 1991 r. Warunek: Tym, którzy uzyskali emeryturę lub rentę przed dniem 1 stycznia 2007 r., a po 31 grudnia 2001 r. nie pobrali ekwiwalentu
* wdowom i wdowcom mającym ustalone prawo do renty rodzinnej po emerytach lub rencistach z przedsiębiorstw robót górniczych, którzy spełniali warunki do nabycia prawa do ekwiwalentu pieniężnego na zasadach określonych w ustawie z 6 lipca 2007 r. - niezależnie od tego, czy prawo do renty rodzinnej powstało przed 1 stycznia 2007 r., czy też po 31 grudnia 2006 r.
Gdy do renty rodzinnej uprawniona jest więcej niż jedna osoba - wszystkim przysługuje łącznie jeden ekwiwalent pieniężny, który jest dzielony w częściach równych, odpowiednio do liczby uprawnionych do renty rodzinnej.
W jakiej wysokości ekwiwalent
Wysokość ekwiwalentu stanowi iloczyn 3 Mg węgla rocznie (maksymalnie) i przeciętnej ceny zbytu 1 Mg węgla kamiennego w asortymencie Orzech II, ogłaszanego przez ministra właściwego do spraw gospodarki do 20 stycznia każdego roku w "Monitorze Polskim".
Jak ubiegać się o wypłatę
Najpierw trzeba złożyć do ZUS wniosek o wypłacanie należnego ekwiwalentu pieniężnego. Wniosek powinien zawierać imię i nazwisko osoby uprawnionej, numer PESEL, adres zamieszkania i numer świadczenia osoby uprawnionej oraz nazwę przedsiębiorstwa. Wniosek o wypłatę ekwiwalentu, zgłaszany po raz pierwszy przez osobę uprawnioną do ekwiwalentu, powinien być zgłoszony do końca I kwartału roku, w którym dokonuje się wypłaty. W takim przypadku ekwiwalent powinien być wypłacony w terminie 2 miesięcy od dnia zgłoszenia wniosku.
Do wniosku należy dołączyć dokument potwierdzający uprawnienia do ekwiwalentu i określający jego wysokość oraz oświadczenie osoby uprawnionej o niepobieraniu ekwiwalentu (nawet jego części) w latach 2002-2007 lub bezpłatnego węgla w naturze.
ZUS wypłaca ekwiwalent pieniężny jednorazowo według harmonogramu określonego w ustawie w terminie do 31 marca każdego roku, w przypadku gdy wypłaty dokonuje się z urzędu - bez konieczności zgłaszania kolejnego wniosku o wypłatę ekwiwalentu, tj. za rok 2014 - do 31 marca 2014 r., a za rok 2015 - do 31 marca 2015 r.
Uwaga:
Bez złożenia wniosku ekwiwalent nie będzie wypłacany, choćby się należał!