Dom opieki dla seniorów

Jak podaje Główny Urząd Statystyczny, w ubiegłym roku grupę ponad 6,8 mln Polaków stanowiły osoby w wieku poprodukcyjnym. To niemal 18 proc. społeczeństwa (dla porównania nieco ponad dekadę temu było to 13 proc. populacji). Statystyki świadczą więc o jednym: nasze społeczeństwo starzeje się w zatrważającym tempie. Im więcej osób starszych przybywa, tym szybciej rośnie zapotrzebowanie na usługi skierowane do nich.

Wielu z nich poszukuje profesjonalnych domów opieki nad osobami starszymi, w których ludzie w sędziwym wieku, schorowani, niedołężni, często z zaburzeniami pamięci, będą mogły zamieszkać i poddawać się rehabilitacji oraz leczeniu. Potrzebujący wsparcia i pomocy seniorzy powinni tam mieć zapewnioną profesjonalną całodobową opiekę. Uruchomienie takiej placówki leży w gestii samorządów, ale mogą się tego podjąć i osoby prywatne (osoby fizyczne). Trzeba jednak mieć świadomość, że jest to bardzo poważne przedsięwzięcie obwarowane konkretnymi przepisami. Podstawą jest Ustawa o pomocy społecznej z 12 marca 2004 roku. Znajdziemy tam najważniejsze wytyczne dotyczące zakładania i prowadzenia domu spokojnej starości.

Niezbędne formalności

Do prowadzenia działalności polegającej na całodobowej opiece nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi konieczne jest uzyskanie zezwolenia wojewody, który prowadzi rejestr domów pomocy społecznej. Wcześniej jednak musisz przygotować ośrodek, tak aby spełniał określone w ustawie wymagania. W urzędzie wojewódzkim składamy następujące dokumenty:
- wniosek o zezwolenie
- dokumenty potwierdzające tytuł prawny do nieruchomości, na której stoi dom
- koncepcję prowadzenia placówki
- informację o sposobie finansowania placówki i niezaleganiu z płatnościami wobec urzędu skarbowego i składkami do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
- informację z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności osoby, która będzie kierowała placówką, i zaświadczenie, że ze względu na stan zdrowia jest ona zdolna do prowadzenia placówki.

Zezwolenie wydaje się na czas nieokreślony po przeprowadzeniu wizytacji placówki. Zanim ośrodek rozpocznie swoją działalność, musisz uzyskać jeszcze pozytywną opinię sanepidu.

Lokal bez barier

Jak zatem legalnie działający dom spokojnej starości musi wyglądać i działać? Przedsiębiorca wpisany do CEIDG - Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, który podejmie się takiego zadania, w pierwszej kolejności musi znaleźć odpowiedni obiekt. Ustawa o pomocy społecznej szczegółowo określa warunki, jakie musi spełniać taki budynek. Przede wszystkim sam dom i jego otoczenie muszą być pozbawione wszelkich barier architektonicznych (schody, wysokie progi itp.). W obiekcie bez wind pokoje dla pensjonariuszy muszą być na parterze. W jednym pokoju mieszkalnym nie mogą zamieszkiwać więcej niż trzy osoby. Każda z nich ma mieć do swojej dyspozycji łóżko lub tapczan, szafę, krzesło i szafkę nocną. W pokoju wieloosobowym (maksymalnie 3) powierzchnia na osobę nie może być mniejsza niż 6 mkw. W przypadku pokoju jednoosobowego musi to być min. 9 mkw. Warto zwrócić uwagę na to, że ustawodawca przewidział pewne ułatwienie: pokój mieszkalny uznaje się za spełniający normę dotyczącą powierzchni mieszkalnej, gdy odstępstwo nie jest większe niż 5 proc.

W takiej placówce pokoje mieszkalne to nie wszystko. Dom musi mieć także pokój dziennego pobytu służący jako jadalnia; suszarnię i pralnię; jedną łazienkę dla nie więcej niż pięciu osób i jedną toaletę dla nie więcej niż 4 osób wyposażone w udogodnienia dla osób niepełnosprawnych (np. uchwyty). Doskonale, gdy w budynku znajduje się kuchnia, bo trzeba zapewnić pensjonariuszom posiłki: trzy dziennie, w tym posiłki dietetyczne i zgodne ze wskazaniami lekarza. Dodatkowo pensjonariusze muszą mieć serwowane między głównymi posiłkami napoje i przekąski. Jeśli nie ma w obiekcie profesjonalnej kuchni, trzeba będzie korzystać z usług firmy kateringowej, co może zwiększać nakłady finansowe przeznaczone na żywienie.

Dodatkowe wygody

Ustawa wymusza na właścicielach ośrodków opieki nad seniorami podstawowe kryteria. Jednak im wyższy standard, tym lepiej. Dobrze, gdy profesjonalny dom opieki nad seniorami ma sale do rehabilitacji, nawet niewielki basen i siłownię. Idealnym miejscem jest również biblioteka i pracownia artystyczna. Niestety, wszystkie te udogodnienia wiążą się ze sporym nakładem finansowym. Ale nie trzeba decydować się na wszystko. Niewielka biblioteka czy sala ze sprzętem rehabilitacyjnym (np. rowery) nie nadszarpnie mocno inwestycyjnego budżetu, za to pozwoli na podniesienie opłat za pobyt.

To misja, nie hotel

Masz do dyspozycji właściwy obiekt? Możesz rozważyć uruchomienie domu spokojnej starości. Musisz jednak pamiętać o tym, że dom opieki nad seniorami musi spełniać też określone w ustawie zadania. Oprócz wiktu i opierunku musi swoim mieszkańcom zapewnić środki higieniczne i porządek. Obiekt powinien być sprzątany przynajmniej raz dziennie. Prowadząc takie miejsce, trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że jest to praca całodobowa. Pensjonariuszom oprócz zapewnienia jedzenia, czystego mieszkania, właściwych warunków higienicznych trzeba pomagać też w najprostszych codziennych czynnościach (np. ubieranie się, kąpiel), pielęgnować ich w czasie choroby, a nawet zapewniać im atrakcje w czasie wolnym.

Profesjonalny personel

Aby sprostać ustawowym wymaganiom, trzeba zatrudnić profesjonalny personel. Jedna osoba na pewno nie poradzi sobie z takimi zadaniami. Rekrutując pracowników, należy zwracać uwagę na ich wykształcenie, doświadczenie i... osobowość. W domu opieki nad seniorami potrzebne są pielęgniarki, rehabilitanci i wyrozumiali, cierpliwi opiekunowie. Dobrze, gdy oprócz dyplomów potwierdzających umiejętności przyszły pracownik przedstawi referencje wystawione przez swoich poprzednich pracodawców. Na początek zatrudnianym oferuj umowy na okres próbny. W tym czasie "miej na oku" nowego pracownika: dyskretnie obserwuj go podczas pracy, pytaj o opinię pensjonariuszy. To bardzo ważne, bo w takim miejscu nie można zatrudniać przypadkowych osób, które swoim nieodpowiedzialnym zachowaniem mogą popsuć renomę firmy, a mieszkańców domu narazić na niebezpieczeństwo.

Ile zarobisz

Choć prowadzenie domu seniora jest wyzwaniem, można na tym interesie zarobić. Zysk będzie zależał od liczby pensjonariuszy, pracowników i standardu ośrodka. Ceny za miesięczny pobyt wahają się w granicach 2-3 tys. zł. Oczywiście za pobyt w luksusowych apartamentach można pobierać opłaty rzędu 5-7 tys. zł. Jednak w większości mamy do czynienia z tym pierwszym wariantem. Gdy oferujemy 15 miejsc, to miesięcznie do kasy wpłynie ok. 45 tys. zł. W domu seniora pensjonariusze nie muszą wcale przebywać przez kilka miesięcy czy lat. W zależności od potrzeb mogą spędzić tam kilka lub kilkanaście dni. Wtedy sprawdza się cennik dzienny. W zależności od lokalizacji ośrodka cena za dobę pobytu wynosi 100-150 zł. Z puli środków wpływających od klientów trzeba pokryć pensje dla pracowników, opłacić rachunki, lekarstwa i żywność. Zakładając, że do opieki nad 15 osobami potrzeba minimum 2 pielęgniarek, 2 opiekunek, rehabilitanta, kucharki i sprzątaczki, to na same pensje trzeba przeznaczyć ok. 15 tys. zł. Po wliczeniu wszystkich wydatków w sumie w rękach właścicieli może zostać 10-15 tys. zł miesięcznie.

Gdzie szukać seniorów

W przypadku niepublicznych domów opieki społecznej nie stosuje się przepisów ustawy mówiących o decyzji i formalnościach związanych ze skierowaniem osoby do takiej placówki oraz płatności za pobyt w niej. Zatem w tym przypadku samemu ustala się zasady, na jakich przyjmuje się mieszkańców. Samemu trzeba też zadbać o pozyskanie klientów. Jak to zrobić? Po pierwsze trzeba założyć profesjonalną stronę internetową. Pracę nad tym najlepiej zlecić fachowcowi. Warto poszukać w sieci portali poświęconych tematyce geriatrycznej i zadbać o pojawienie się tam swojej oferty. Dobrze też dać ogłoszenie w lokalnych i zagranicznych mediach. Pamiętaj, że często rodzina niedołężnego seniora mieszka za granicą i właśnie stamtąd będzie szukała dobrego miejsca dla rodzica czy dziadka.

Warto też współpracować z samorządem, bo jak mówi ustawa: w przypadku braku miejsc w domu pomocy społecznej o zasięgu gminnym lub powiatowym gmina może kierować osoby tego wymagające do domu pomocy społecznej, który nie jest prowadzony na zlecenie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub starosty. W takim przypadku stosuje się odpowiednio artykuły ustawy mówiące o skierowaniu do ośrodka i opłatach za pobyt, z tym że wysokość opłaty za pobyt w takim domu określa umowa zawarta przez gminę z podmiotem prowadzącym dom.

Pieniądze na start

Dom starości to poważna inwestycja. Na ten cel potrzebne będą spore środki. Ale niezbędna pula znacznie zmniejsza się, gdy już dysponujesz odpowiednim obiektem (np. domem), który trzeba tylko dostosować do potrzeb mieszkańców i ustawowych wymagań. Za zastrzykiem gotówki warto rozejrzeć się na rynku finansowym. Nie wolno ominąć ci banków oferujących pożyczki i kredyty przedsiębiorcom, spółdzielczych kas oszczędnościowo -kredytowych ani regionalnych funduszy pożyczkowych. Warto też odwiedzić lokalną jednostkę dzielącą fundusze unijne i sprawdzić, czy nie ma w ofercie programu wspierającego działalność podobną do twojej. Jeśli przed uruchomieniem swojej firmy nie jesteś zatrudniony, to zarejestruj się w powiatowym urzędzie pracy, który może zaoferować ci ok. 20 tys. dotacji. Jeśli utrzymasz się na rynku 12 miesięcy, nie będziesz musiał oddawać tych pieniędzy, a jeśli przed określonym czasem zwiniesz interes, będziesz musiał zwrócić gotówkę. Po finansowe wsparcie można zgłosić się także do wojewódzkiego urzędu pracy. Tam na beneficjenta spełniającego wymagane warunki czeka już ok. 40 tys. zł.

Zarobki

Przychody miesięczne w domu opieki nad osobami starszymi, w którym przez 30 dni przebywa 15 osób, a opłata miesięczna wynosi 3 tys. zł, w dużym mieście

Razem:45 tys. zł

Ważne przepisy

Ustawa o pomocy społecznej z 12 marca 2004 roku

Dom seniora to nie przechowalnia

Elżbieta Sokólska (42 l.), właścicielka Domu Opieki nad Osobami Starszymi "Zoja" w Szpakowie (woj. podlaskie):

- Opieka nad ludźmi starszymi była moim marzeniem. Ukończyłam pedagogikę opiekuńczo-wychowawczą, oligofrenopedagogikę i rewalidację. Mój brat przywiózł mnie kiedyś do Szpakowa i pokazał starą szkołę, którą sprzedawała gmina. Miałam oszczędności, zaciągnęłam kredyt i w 2003 r. kupiłam ten budynek. Udało mi się też skorzystać z unijnego dofinansowania. Przy pomocy mojego ojca budowlańca udało mi się wybudować obecny dom opieki, zgodny z ustawowymi normami dla tego typu obiektów. Pierwsi pensjonariusze zamieszkali tutaj w 2006 r. i dotychczas było ich już 130. Seniorzy mają do dyspozycji dwu- i trzyosobowe pokoje z łazienkami, świetlicę, jadalnię, a nawet kaplicę, w której ksiądz odprawia msze. Zapewniamy pięć posiłków dziennie oraz pomoc przy codziennych czynnościach i opiekę lekarską. Nie każdy sprawdza się w tej pracy i dumna jestem z tego, że stworzyłam godny zaufania zespół wykwalifikowanych pielęgniarek, opiekunek, sprzątaczek i kucharek. Dom opieki to nie przechowalnia, a seniorom należy się szacunek, staramy się więc, aby nasi mieszkańcy czuli się tutaj tak jak w swoich rodzinnych domach. Ten dom to moje serce.