Lale z różnych bajek

Czy lalki zawsze służyły do zabawy? W szerokim znaczeniu tego słowa - owszem. Najstarsze, tak zwane wenuski, były lalkami dla dorosłych myśliwych. Zrobione z kości, mamucich kłów i krzemienia, miały pupy i piersi w kształcie gruszek. Kolekcję blisko 40 takich laleczek sprzed 15 tysięcy lat znaleziono koło Sandomierza. Prehistoryczni łowcy, którzy podczas ostatniej epoki lodowcowej rozbili tam sezonowy obóz, po pracy lubili sobie pokolekcjonować.

Szare, kruche, bez uroku

Dopiero w XVI wieku lalka zaczęła wyglądać jak człowiek. Miała talię, biodra, przyklejoną fryzurę z końskiego włosia i usta rozchylone w uśmiechu z malowanej na biało słomy. Wcześniej była zabawką o wątpliwej urodzie i w dodatku niebezpieczną. Nie chcąc być posądzonym o czary, lepiej było trzymać się z daleka od figurek podobnych do ludzi.

Brak popytu obniżał jakość lalek. Ulepione z gliniano-gipsowo-papierowej masy, rzeczywiście wyglądały jak narzędzie czarownicy.

XVIII-wiecznym lalkom ciążyły drewniane głowy. Zaczęto więc eksperymentować z woskiem. Maria Teresa, przyszła królowa Francji, miała w dzieciństwie lalkę z malowanego wosku, z kończynami na zawiasach i jasnymi lokami.

W 1830 roku lalki zyskały nieskazitelną, porcelanową cerę. Cena tej cery od razu poszła w górę i przyszedł czas na lale "niedotykalskie", ubrane zgodnie z zasadami mody. Bawiły się nimi damy, które dawno wyrosły ze szmacianych lalek.

Powiedz "ma-ma"

Pierwsza mówiąca lalka powstała w 1824 roku we Francji. Po nachyleniu i wyprostowaniu mówiła "ma-ma!", chociaż niektórzy zarzekali się, że wyraźnie słyszą "pa-pa!".

Pierwszą mówiącą lalką produkowaną seryjnie był model paryskiej firmy Jumeau z 1873 roku. Pięć lat później powstała lalka grająca na różnych instrumentach, a właściwie na instrumentach, które grały.

Wykopać laleczkę

Faraon Tutenchamon został pochowany z zabawkami, pośród których były lalki z gliny, terakoty i złota. Najstarsza lalka mająca w komplecie wyposażenie to tak zwana kamienna Barbie sprzed 4 tys. lat, odkryta na włoskiej wyspie Pantelleria. Obok kamiennej główki znaleziono kamienne sprzęty domowe, w tym maleńki garnuszek.

Domek z prawdziwymi wygodami

Najstarszy zachowany domek dla lalek pochodzi z XV wieku. Najbardziej wytworny ma prawie 500 lat mniej. To dom dla lalek z pałacu w Windsorze. Model rezydencji ma windy, światło elektryczne, ciepłą wodę, garaże z modelami samochodów i piwnice wypełnione maleńkimi buteleczkami z prawdziwym winem!

Japońska firma Takara wypuściła na rynek serię domów dla lalek z prawdziwym telewizorem w pokoju. Telewizor odbiera kilka kanałów i ma ekran wielkości znaczka pocztowego. Od prawdziwego telewizora różni miniaturkę nietypowe usytuowanie pokręteł. Dla ułatwienia obsługi przełączniki umieszczono w podłodze domku.