Matura 2014. BIOLOGIA ROZSZERZONA. ARKUSZE, PYTANIA, przykładowe ODPOWIEDZI

Zadanie 1

1. Wapń jest ważnym składnikiem organizmu człowieka. W osoczu krwi powinno znajdować się około 2,2-2,6 mmol/l jonów tego pierwiastka, niezbędnego do wielu procesów wewnątrzkomórkowych. Obniżenie poziomu jonów wapnia we krwi uruchomieniem jego zasobów zgromadzonych w kościach.

a) Wśród przykładów procesów zachodzących w komórkach organizmu człowieka zaznacz ten proces, w którym istotny udział biorą jony wapnia.

b) Podaj nazwę hormonu, którego wydzielanie się zwiększa, gdy poziom jonów wapnia we krwi jest zbyt niski.

Odpowiedź:

a) B (skurcz komórek mięśniowych) b) parathormon

Zadanie 2

Uporządkuj we właściwej kolejności wymienione poniżej etapy powstawania IV-rzędowej struktury białka. Wpisz w tabelę odpowiednio numery 1-4.

Odpowiedź:

KOLEJNOŚĆ: 4,1,3,2

Zadanie 3

Oceń prawdziwość informacji dotyczących rybosomów. Wpisz obok każdego zdania w tabeli literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli zdanie jest fałszywe.

Odpowiedź:

1. F 2. P 3. F

Zadanie 4

Komórki poszczególnych tkanek w obrębie jednego narządu różnią się budową, co wiąże się z funkcjami, które pełnią, np. charakterystyczną cechą budowy komórek zewnątrzwydzielniczych trzustki jest występowanie w nich silne rozbudowanej szorstkiej siateczki śródplazmatycznej.
Odpowiedź:

Komórki wewnątrzwydzielnicze trzustki produkują duże ilości hormonów peptydowych, których biosynteza może odbywać się na szorstkiej siateczce śródplazmatycznej.

Wykaż związek między funkcją komórek zewnątrz wydzielniczych trzustki a występowaniem w nich dobrze szorstkiej siateczki śródplazmatycznej.

Zadanie 5

Zaznacz dwie funkcje, które w komórce pełnią mikrotubule.

Odpowiedzi:

A - budują organelle ruchu: wici i rzęski

E - Umożliwiają segregację chromosomów w trakcie podziału jadra komórki roślinnej

Zadanie 6



a) Uporządkuj rysunki w kolejności odpowiadającej etapom mitozy - zapisz ich oznaczenia literowe, zaczynając od intefazy.

b) Zapisz literę, którą oznaczono rysunek komórki znajdującej w metafazie.

Odpowiedź:

a) D, E, C, A, B

b) C

Zadanie 7



a) Określ, która faza dominuje w cyklu życiowym przedstawionym w schemacie. Odpowiedź uzasadnij.

b) Podaj, jaką rolę w przedstawionym cyklu pełni mejoza.

Zadanie 8
a) Określ, w liściach której rośliny (z grupy 1. czy 2.) po dwóch dniach będzie można wykryć obecność większej ilości skrobi. Odpowiedź uzasadnij.

b) Wyjaśnij, w jakim celu rośliny na początku doświadczenia zostały umieszczone na kilka dni w miejscu bez dostępu światła.

Zadanie 9
Wskaż związek między źródłem wodoru wykorzystywanym w procesie fotosyntezy a przystosowaniem zielonych bakterii siarkowych do życia w środowisku, w którym one występują.

Zadanie 10

Na podstawie przedstawionych informacji podaj przypuszczalne wyjaśnienie spadku wartości współczynnika WO u badanego owada.

Zadanie 11

Cechy adaptacyjne ludzi żyjących w warunkach wysokogórskich w porównaniu z cechami ludzi mieszkających na nizinach to:

Spośród wymienionych cech (A-E) wybierz jedną związaną z funkcjonowaniem układu krwionośnego i jedną związaną z funkcjonowaniem układu oddechowego. Uzasadnij znaczenie adaptacyjne każdej z tych cech do życia ludzi w warunkach wysokogórskich.

Zadanie 12



Podaj oznaczenie literowe dwóch mechanizmów hamowania pracy enzymu, innych niż blokada centrum aktywnego. Opisz, na czym polega każdy z wybranych mechanizmów.

1....

2....

Zadanie 13

a) Na podstawie danych z tabeli podaj, na który rodzaj substancji zmysł smaku człowieka jest najbardziej wyczulony.

b) Wykaż znaczenie adaptacyjne zdolności substancji, na którą zmysł smaku człowieka jest najbardziej wyczulony.

Zadanie 14

Oceń prawdziwość informacji dotyczących wazoprezyny (ADH). Wpisz obok każdego zdania w tabeli literę P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeżeli zdanie jest fałszywe.

Zadanie 15

Na podstawie schematów podaj jedną różnicę i jedno podobieństwo miedzy nerwowym a hormonalnym mechanizmem pobudzania komórek docelowych.

-

Zadanie 16

Wymień dwie cechy charakterystyczne dla budowy strunowców, pojawiające się podczas rozwoju zarodowego człowieka.

Zadanie 17



Wpisz poniżej wszystkie numery, którymi na rysunkach oznaczono kręgowce

a) należące do owodniowców

b) stałocieplne

Zadanie 18

Wyjaśnij, uwzględniając rolę mioglobiny, związek dużej zawartości mioglobiny w mięśniach wymienionych ssaków wodnych ze środowiskiem i trybem ich życia.

Zadanie 19

Na podstawie danych z tabeli wykonaj wykres liniowy ilustrujący wpływ temperatury na intensywność pobierania jonów potasu i fosforu. Zastosuj jeden układ współrzędnych.

Zadanie 20

a) Sformułuj wniosek wynikający z powyższego doświadczenia, który dotyczy warunków niezbędnych do zakwitania tej odmiany pszenicy w środowisku naturalnym.

b) Wyjaśnij, dlaczego w krajach tropikalnych położonych blisko równika nie należy wprowadzać upraw odmiany pszenicy, która była badania w doświadczeniu. Podaj argument odnoszący się do wyników tego doświadczenia.

Zadanie 21

Wyjaśnij, dlaczego podlewanie roślin roztworami nawozów o zbyt wysokim stężeniu może skutkować ich zwiędnięciem.

Zadanie 22
Na podstawie dwóch cech widocznych na rysunku wykaż dwa przystosowania budowy anatomicznej łodygi moczarki do środowiska wodnego.

Zadanie 23



a) Podaj, na czym polega proces oznaczony na schemacie literą X, oraz wyjaśnij jego znaczenie w przebiegu infekcji HIV

b) Podaj, który element w budowie wirionu HIV odpowiada za utrudnione rozpoznawanie tego wirusa przez układ odpornościowy zainfekowanej osoby. Odpowiedź uzasadnij.

Zadanie 24

a) Uwzględnij mechanizm działania szczepionki, uzasadnij, dlaczego konieczne jest coroczne powtarzanie szczepienia przeciw grypie

b) Wyjaśnij, dlaczego duża zmienność genetyczna wirusów grypy przycyznia się do występowania epidemii tej choroby

Zadanie 25



a) Podaj nazwę rodzaju RNA oznaczonego na rysunku literą X

B) Uzasadnij, podając jeden argument, że na rysunku przedstawionio proces ekspresji informacji genetycznej u organizmów prokariotycznych

Zadanie 26



Zapisz triplet nukleotydów w kodonie mRNA oznaczony jako XYZ oraz nazwę aminokwasu, który zostanie przyłączony do przedstawionej cząsteczki tRNA.

Kodon:

Aminokwas:

Zadanie 27

a) Podaj genotypy roślin z pokolenia rodzicielskiego (P) mających różowe kolce i zielone kolce

b) Zaznacz zestaw fenotypów (A-D), które powinny wystąpić najliczniej i najmniej licznie wśród dużej liczby potomstwa uzyskanego z nasion po skrzyżowaniu roślin z pokolenia F1.

Zadanie 28

a) Ustal, jaką barwę sierści miał samiec, jeżeli wśród jego potomstwa z rudą samicą jedno kocie było szylkretowe, a troje kociąt było rudych. Zapisz genotyp i fenotyp tego samca

b) Podaj płeć rudych kociąt w tym miocie

c) Wyjaśnij, dlaczego wśród potomstwa tych kotów nie pojawiają się szylkretowe samce

Zadanie 29

Na podstawie przedstawionych danych określi:

A. które dwa geny leżą w chromosomie najbliżej siebie

B. kolejność czterech badanych genów na chromosomie

Zadanie 30

Jedną z podstawowych metod stosowanych w badaniach molekularnych i inżynierii genetycznej jest łańcuchowa reakcja polimerazy, czyli PCR. Reakcja ta umożliwia powielenie (amplifikację) w miliardach kopii fragmentu genomowego DNA w czasie krótszym niż kilka godzin. Pojedyncza cząsteczka DNA może zostać amplifikowana do ilości, które ułatwiają jej analizę, charakteryzację i dalszą manipulację genetyczna. PCR wykorzystuje się m.in. do analizy markerów, pozwalających stwierdzić podwyższone ryzyko nowotworów.

Zaznacz dwie sytuacje, w których również wykorzystuje się reakcje PCR.

A. W testach wykrywających obecność wirusów (np. HIV) i niektórych bakterii

B. Do wprowadzania do komórek roślinnych plazmidów z genami innych organizmów

C. W diagnostyce chorób genetycznych, np. mukowiscydozy, choroby Huntingtona

D. Do klonowania komórek w celach terapeutycznych, np. do leczenia chorób krwi.

Zadanie 31

Oceń prawdziwość informacji dotyczących historii życia na Ziemi. Wpisz obok każdego zdania w tabeli literę P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeżeli zdanie jest fałszywe.

Zadanie 32

Korzystając z tekstu, wypełnij poniższą tabelę dotyczącą przedstawionych zależności międzygatunkowych na sawannie.

Zadanie 33

Na schemacie przedstawiono obieg materii w obrębie trzech grup organizmów w autotroficznym ekosystemie lądowym.



a). Uzupełnij schemat: wpisz nazwy dwóch pozostałych grup organizmów (1. i 3.) oraz narysuj brakujące strzałki, które ilustrują przepływ energii.

b) Uzasadnij, że organizmy z grupy oznaczonej numerem 3. odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu tego ekosystemu.

Zadanie 34

Biorąc pod uwagę skutki dla środowiska naturalnego, podaj jeden argument "za" i jeden argument "przeciw" stosowania nowej metody uprawy ryżu.

Wszystkie przykładowe odpowiedzi pochodzą z serwisu gazeta.pl.

Sprawdź: Matura 2014. BIOLOGIA PODSTAWOWA. ARKUSZE, PYTANIA, przykładowe ODPOWIEDZI

Wiadomości Se.pl na Facebooku