Super AGRO. Nowe zasady zakupu ziemi

Rewolucja w obrocie ziemią rolną w Polsce - 29 lutego br. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy, który mocno ogranicza możliwość jej zakupu. Według nowych przepisów w zasadzie tylko rolnicy będą mieli prawo nabywania nieruchomości rolnych. Rząd chce w ten sposób zlikwidować spekulację gruntami rolnymi w Polsce. Zmienione regulacje mogą obowiązywać już od 30 kwietnia 2016 r.

Stop spekulacyjnemu wykupowi

1 maja 2016 r. przestanie obowiązywać 12-letni okres ochronny na zakup polskiej ziemi rolnej przez cudzoziemców i będą oni mogli ją kupować bez specjalnego zezwolenia. Rząd obawia się, że w związku z tym zdecydowanie wzrośnie zainteresowanie jej nabyciem przez obcokrajowców. Ziemia w Polsce jest bowiem tańsza niż w Unii Europejskiej i istnieje zagrożenie, że zamożniejsi obywatele z tamtych krajów będą wykupować grunty np. w celach spekulacyjnych. Obecnie obowiązujące przepisy regulujące obrót gruntami rolnymi nie chronią ziemi wystarczająco skutecznie przed spekulacyjnym wykupem.

Sprzedaż państwowej ziemi wstrzymana na 5 lat

Projekt zakłada, że państwowa ziemia powinna pozostać w gestii Agencji Nieruchomości Rolnych. Projekt przewiduje, że sprzedaż gruntów znajdujących się w zasobach ANR, a jest ich niemało, bo 1,5 mln ha, będzie wstrzymana na okres 5 lat od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy. W tym czasie ziemię będzie można dzierżawić. Podstawową formą użytkowania państwowych gruntów powinny być wieloletnie dzierżawy, dzięki czemu można będzie kontrolować sposób ich zagospodarowania. Od tej zasady będą wyjątki. Zakaz nie będzie dotyczył m.in. nieruchomości przeznaczonych na cele inne niż rolne (np. parki technologiczne i przemysłowe, centra biznesowo-logistyczne, inwestycje transportowe, budownictwo mieszkaniowe itp.), ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego; gruntów położonych w granicach specjalnych stref ekonomicznych; domów, lokali mieszkalnych, budynków gospodarczych, garaży, ogródków przydomowych; działek rolnych o powierzchni do 1 ha.

Większe uprawnienia Agencji Nieruchomości Rolnych

Projekt przewiduje też zwiększenie innych uprawnień kontrolnych ANR. Agencji będzie przysługiwało prawo pierwokupu każdej nieruchomości rolnej, a nie - jak obecnie - tylko powyżej 5 hektarów. ANR otrzyma także prawo kontroli spółek posiadających grunty rolne, w tym prawo pierwokupu ich akcji i udziałów w nich (z wyjątkiem spółek giełdowych). W przypadku zaś zmiany wspólnika lub przystąpienia nowego do spółki osobowej, ANR będzie mogła złożyć oświadczenie o nabyciu nieruchomości rolnej należącej do tej spółki.

Ziemia tylko dla rolników indywidualnych

Zgodnie z nowymi przepisami prawo kupowania gruntów rolnych będą mieli w zasadzie tylko rolnicy indywidualni (właściciel gruntu rolnego nie sprzeda go np. mieszczuchowi pod działkę letniskową). W związku z tym w projekcie została sprecyzowana definicja rolnika indywidualnego.

Rolnik indywidualny, czyli osoba:

- mająca kwalifikacje rolnicze,

- prowadząca gospodarstwo rolne do 300 hektarów,

- mieszkająca w danej gminie co najmniej od 5 lat,

- osobiście pracująca w gospodarstwie rolnym.

Uwaga!

Jeśli gospodarstwo liczy więcej niż 20 ha, dochody z tytułu jego prowadzenia powinny wynosić minimum jedną czwartą wszystkich osiąganych dochodów.

Kryterium dochodowego nie będą musieli spełnić rolnicy posiadający mniej niż 20 ha.

Konieczna zgoda ANR

Sprzedać ziemię będzie można tylko rolnikowi indywidualnemu. W wyjątkowych wypadkach kupcem może być osoba, która nie jest rolnikiem indywidualnym, ale tylko pod warunkiem, że zgodę na to wyrazi prezes Agencji Nieruchomości Rolnych. Właściciel ziemi będzie musiał jednak wykazać, że nie było potencjalnych kupców wśród rolników, a nabywca wykorzysta ziemię na prowadzenie działalności rolniczej oraz że nie dojdzie do nadmiernej koncentracji ziemi w jednym ręku. Nabycie gospodarstwa rolnego będzie łączyło się z wymogiem osobistego jego prowadzenia przez 10 lat. Sprzedaż ziemi lub jej wydzierżawienie przed upływem tego terminu będzie możliwe na podstawie decyzji sądu. Dzierżawcy gruntów będzie przysługiwało wówczas prawo pierwokupu, takie prawo będzie miała też ANR.

Kiedy bez ograniczeń

W wyjątkowych wypadkach właściciel ziemi rolnej będzie mógł ją sprzedać bez przeszkód, ale tylko:

- jednostkom samorządu tery-torialnego,

- osobom bliskim (np. podarować dziecku),

- Skarbowi Państwa.

Nowe zasady obrotu ziemią rolną nie będą dotyczyć nabywania jej w wyniku dziedziczenia, orzeczenia sądu lub organu egzekucyjnego.

zastrzeżenia

W ramach konsultacji społecznych swoje uwagi do projektu zgłosiły organizacje rolnicze, w tym największa - Krajowa Rada Izb Rolniczych. Wątpliwości wzbudziły m.in.:

- kwestia obrotu nieruchomościami rolnymi pomiędzy osobami prywatnymi - zapisy projektu będą prowadziły do dalekiego ograniczenia praw właścicieli nieruchomości rolnych;

- przyznanie Agencji Nieruchomości Rolnych (ANR) prawa do pierwokupu lub nabycia w odniesieniu do wszystkich nieruchomości rolnych (dotychczas było to od 5 ha);

- wprowadzenie obowiązku prowadzenia gospodarstwa rolnego przez 10 lat oraz zakazu oddania ziemi w dzierżawę jest nadmiernym ograniczeniem prawa własności;

- wielkość działek przeznaczonych do sprzedaży powinna być dostosowana do specyfiki struktury powierzchniowej danego województwa.