Odpowiedzialny rodzic płaci odc. 1: WSZYSTKO O ALIMENTACH

Gdy ojciec się wypiera

Polskie prawo rodzinne nie rozróżnia dzieci pochodzących z małżeństwa i ze związków nieformalnych. Wszystkie mają takie same prawa do otrzymywania alimentów ze strony rodzica, który nie wywiązuje się z obowiązku utrzymania dziecka. Zdarza się, że mężczyzna, którego wskazujesz jako ojca dziecka, nie chce przyjąć odpowiedzialności za swoje potomstwo. Gdy ojciec twojego dziecka zaprzecza jego pochodzeniu, musisz złożyć w sądzie pozew o ustalenie ojcostwa i związane z tym roszczenia (jesteś zwolniona z kosztów sądowych). Pozew składasz do sądu rejonowego właściwego wydziału rodzinnego i nieletnich, właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka, (w praktyce to Twoje miejsce zamieszkania) lub jego domniemanego ojca. Sąd przeprowadza rozprawę i wydaje wyrok, w którym ustala ojcostwo, jeśli dowody zebrane w sprawie je potwierdzą. Ojcostwo ustala się głównie na podstawie badań DNA przeprowadzanych na zlecenie sądu, ale tak- że np. zeznań świadków. Do pozwu powinnaś dołączyć: zupełny odpis aktu urodzenia dziecka i przedstawić wnioski dowodowe; czasami sąd żąda też złożenia dokumentacji lekarskiej ze szpitala o urodzeniu dziecka.

Gdy sąd ustali, że pozwany mężczyzna jest ojcem dziecka, orzeka także na Twoje żądanie określone w pozwie o:

● alimenty na rzecz dziecka
● zwrocie części kosztów poniesionych w związku z ciążą i porodem - ojciec dziecka ma obowiązek poniesienia części wydatków związanych z ciążą i trzymiesięcznym utrzymaniem matki dziecka w okresie okołoporodowym - powinnaś przedstawić w sądzie imienne rachunki lub faktury np. na: ubrania ciążowe, płatne badania wykonywane w czasie ciąży, szkołę rodzenia, leki, kosmetyki, znieczulenie podczas porodu itp. oraz na zakupy związane z wyprawką dla dziecka. Roszczenia związane z ciążą i porodem przedawniają się po 3 latach od dnia porodu.

Uwaga! Obowiązek alimentacyjny jest niezależny od tego, czy rodzicowi przysługuje władza rodzicielska czy też nie.

Gdy do ojcostwa nie przyznaje się mąż

Jeśli jesteś mężatką lub urodziłaś dziecko w okresie do 300 dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, ojcem dziecka, z punktu widzenia prawa, jest Twój mąż - obecny lub były (art. 62 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). A jeśli utrzymuje on, że nie jest ojcem Twego dziecka, musi złożyć do sądu pozew o zaprzeczenie ojcostwa. Ma na to sześć miesięcy od dowiedzenia się o urodzenia dziecka.

Gdy rodzice są w separacji

Nie zawsze małżonkowie od razu decydują się na rozwód. Wiele par kiedy się rozstaje, wybiera separację. W takim przypadku również sąd orzeka o zakresie utrzymania dziecka. Rozstrzygnięcie tej kwestii jest obowiązkiem sądu, który rozpatruje sprawę separacji. Jest nim sąd okręgowy.

500+ nie obniża alimentów

Warto wiedzieć, że świadczenie wychowawcze, czyli 500+ nie ma wpływu na wysokość alimentów ustalanych przez sąd, nie zajmie ich też komornik, a dla osób otrzymujących świadczenia niepodlegające egzekucji są specjalne konta/ rachunki rodzinne, które oferują niektóre banki. Tak mówi ustawa, która weszła w życie w sierpniu tego roku.

Na wysokość alimentów ustalanych przez sąd nie mają też wpływu otrzymywane przez rodzica na dziecko świadczenie wychowawcze i tek w wysokości świadczenia wychowawczego, świadczenia i środki pieniężne przysługujące na dzieci inne umieszczone w pieczy zastępczej, świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, świadczenia rodzinne

Dziadkowie muszą płacić alimenty na wnuki

W sytuacji gdy uzyskanie od rodzica na czas potrzebnych dziecku środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami, o alimenty na jego rzecz rodzic może wystąpić przeciw jego dziadkom. Jeśli rodzice zmarli a opiekę nad dziećmi sprawuje opiekun, on tak- że może wystąpić z pozwem przeciw dziadkom dziecka.

Jaka wysokość alimentów

Sąd ustala wysokość alimentów w zależności od możliwości zarobkowych i majątkowych rodzica zobowiązanego do ich płacenia oraz od „usprawiedliwionych potrzeb" dziecka. Składając pozew, należy wskazać kwotę żądanych alimentów. Aby udowodnić, jakie uzasadnione potrzeby ma twoje dziecko i jakie ponosisz w związku z tym wydatki, trzeba przedstawić dowody - imienne rachunki, faktury lub inne dokumenty (np. zaświadczenie potwierdzające wydatki na leczenie czy opłacanie dodatkowych zajęć). Sąd ocenia sytuację zarobkową i majątkową ojca dziecka na podstawie zaświadczeń o zarobkach, rocznych zeznań o dochodach (PIT) oraz zeznań świadków. Jeżeli pozwany nie pracuje – ale jest zdolny do pracy i może pracować, bądź też pracuje, ale wykazuje oficjalnie zarobki znacząco poniżej jego kwalifikacji i możliwości zawodowych - sąd ustala potencjalne możliwości zarobkowe pozwanego, czyli określa ile mógłby zarobić, gdyby wykorzystywał w pełni swoje możliwość zarobkowe.

Idź do komornika

Jeśli osoba zobowiązana do płacenia alimentów tego nie robi, z wyrokiem sądu z klauzulą wykonalności (wyrokowi zasądzającemu alimenty sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu) idziesz do komornika, który ma obowiązek ściągnięcia przyznanych alimentów (komornika można wybrać samemu). Nie musisz wskazywać sposobu egzekucji ani majątku dłużnika, choć jeśli masz taką wiedzę, przyśpieszy to egzekucję. Komornik ma obowiązek ustalić jego zarobki i stan majątkowego, apotem ściągnąć alimenty. Jeśli zobowiązany ma stałą pracę - wówczas komornik zwraca się bezpośrednio do firmy i potrąca zasądzone alimenty z wynagrodzenia za pracę. Gorzej jeżeli poszukiwania dłużnika okażą się bezskuteczne, jednak wtedy komornik może poprosić policję o pomoc w celu ustalenia chociażby miejsca zamieszkania lub pracy dłużnika. Komornik ma też prawo zgłosić dłużnika do rejestru dłużników niewypłacalnych. Ty też możesz to zrobić, jeśli dłużnik zalega z płatnością co najmniej 14 dni, a masz wyrok sądowy z klauzulą wykonalności.

Uwaga! Do pozwu o ustalenie ojcostwa warto dołączyć wniosek o zabezpieczenie alimentów na czas trwania procesu, ale można to także uczynić na pierwszej rozprawie żeby nie opóźniać rozpoczęcia procesu, bo pozwany może złożyć zażalenie.

Gmina może pomóc

Gdy wszystkie te środki zawiodą i komornik dalej nie może wyegzekwować alimentów, w gminie wierzyciela składasz wniosek o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego. Gmina, w której mieszka dłużnik przeprowadza wywiad alimentacyjny, żeby ustalić jego dochody oraz sytuację rodzinną i zawodową , a także jego stan zdrowia oraz przyczyny niepłacenia zasądzonych alimentów. Pobiera także od dłużnika oświadczenie o jego stanie majątkowym. Jeśli okaże się, że nie może on wywiązać się ze swoich zobowiązań, bo nie ma pracy, gmina zobowiązuje go do zarejestrowania się jako bezrobotny (albo jako poszukujący pracy). Gmina może też niesolidnego rodzica wpisać do wszystkich 4 Biur Informacji Gospodarczej po 6 miesiącach opóźnienia.

Komu fundusz alimentacyjny

Jeśli masz przyznane przez sąd alimenty, ale rodzic dziecka zobowiązany do ich płacenia nie chce płacić, możesz złożyć wniosek o wypłatę świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Na Świadczenie z funduszu przysługuje w wysokości zasądzonych alimentów, nie może być jednak wyższe niż 500 zł na jedno dziecko. Na pomoc z funduszu mogą liczyć osoby, które mają zasądzone alimenty, ale nie są wstanie ich wyegzekwować. Warunkiem przyznania świadczenia jest bezskuteczna egzekucja alimentów. Aza taką uznaje się sytuację, w której komornik w okresie dwóch miesięcy przed złożeniem wniosku nie ściągnie pełnej kwoty alimentów (bieżących i zaległych). Żeby dostać świadczenie z funduszu, dochód w rodzinie nie może przekraczać 725zł netto na osobę. Prawo do alimentów z funduszu przysługuje na dziecko:

● do ukończenia przez nie 18lub 25lat, jeśli się uczy w szkole lub w szkole wyższej.
● z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności - bez względu na wiek i bez wymogu nauki

Jaka kara za niepłacenie alimentów

Dr Filip Niemczyk, prawnik

Zadłużony rodzic może być ścigany za - przewidziane w Kodeksie karnym - przestępstwo nie alimentacji. „Kto uporczywie uchyla się od wykonania ciążącego na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to naraża ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2". Poprzez „uporczywe" należy rozumieć taką sytuacją, gdy dłużnik nie łoży na utrzymanie mimo perswazji, wezwań, ostrzeżeń, zagrożeń lub innych środków oddziaływania, gdy wykazuje złą wolę. Przy tym nie ma znaczenia czy potrzeby dziecka zostały zaspokojone w inny sposób, wystarczy samo narażenie go na brak środków utrzymania.

Ważne! Składając pozew o alimenty nic nie płacisz. Powództwo o alimenty jest zwolnione z kosztów sądowych. Także ewentualne późniejsze wystąpienie o podwyższenie świadczeń nie wiąże się z żadnymi kosztami.

Ważne! Możesz żądać nie tylko bieżących alimentów, ale i zaległych, ponieważ te żądania przedawniają się z upływem 3 lat.

Jak napisać pozew o alimenty

Jeśli rodzic dziecka nie chce płacić na jego utrzymanie, musisz wystąpić do sądu z żądaniem o alimenty. Pozew można napisać samemu lub skorzystać z gotowego wzoru.
Ważne! Pamiętaj, że pozew oraz skserowane załączniki składasz w dwóch egzemplarzach.

Krok 1: Wskazujesz sąd
Pozew o alimenty składasz w sądzie rejonowym (wydział rodzinny i nieletnich) właściwym ze względu na miejsce zamieszkania dziecka lub pozwanego (sam wybierasz) –nie jest ważne zameldowanie, chodzi o fatyczne zamieszkiwanie. Jeżeli pozwany rodzic mieszka za granicą, też możesz żądać od niego alimentów przed polskim sądem.

Krok 2: Wskazujesz powoda
W lewym górnym rogu pisma podajesz imię i nazwisko dziecka, bo to ono jest uprawnione do wystąpienia o alimenty. Musisz także wpisać swoje dane, bo jeżeli dziecko jest małoletnie, ty jesteś jego przedstawicielem ustawowym. Wskazujesz adres zamieszkania i PESEL.

Krok 3: Wskazujesz pozwanego
Czyli osobę, od której domagasz się alimentów. Musisz podać jego imię inazwisko oraz adres zamieszkania.

Krok 4: Wniosek
Musisz tu stwierdzić, że żądasz zasądzenia alimentów w określonej wysokości i określić dzień, od którego pieniądze mają być płacone co miesiąc. Można wraz z pozwem złożyć wniosek o zabezpieczenie świadczeń na czas trwania procesu, ale pozwanemu służy na to zażalenie.

Krok 5: Uzasadnienie
Tu musisz uzasadnić, że pozwany jest w stanie płacić alimenty (bo zarabia lub może, lecz nie chce pracować albo ma majątek), a ty nie masz dochodów wystarczających na samodzielne utrzymanie dziecka. Wszystko powinno być poparte konkretnymi dowodami, które możesz dołączyć, np. dokumenty lub wnieść o ich przeprowadzenie np. oprzesłuchanie świadka.

Krok 6: Załączniki
Wymieniasz wszystkie dokumenty, na które będziesz powoływać się w pozwie oraz dołączasz kopię pozwu dla pozwanego. Musisz do niego dołączyć:

● odpis skrócony aktu urodzenia dziecka, odpis wyroku rozwodowego lub odpis skrócony aktu małżeństwa.
● zaświadczenie o zarobkach z Twojej pracy lub z urzędu pracy, w przypadku uznania za bezrobotnego
● wyliczenie kosztów utrzymania dziecka (dowody opłat np. za leczenie, lekcje języka obcego, zakup przyborów szkolnych itp.).

Krok 7: Podpis
Pod pozwem musisz umieścić własnoręczny podpis, jeśli tego nie zrobisz, sąd wezwie do uzupełnienia tego braku, a jego nieuzupełnienie skutkuje zwrotem pozwu.

Krok 8: Opłaty
Osoby składające pozew o alimenty są zwolnione z kosztów sądowych.

Ważne! Jeśli osoba zobowiązana do alimentów jest zatrudniona na umowę o pracę lub pobiera rentę/emeryturę, wniosek o wypłatę alimentów można niekiedy złożyć bezpośrednio u pracodawcy przedkładając wyrok zaopatrzony w klauzulę wykonalności (art. 87 -88 kodeksu pracy).