OFIARY STANU WOJENNEGO. Grażyna Browarczyk: Nadal czuję pustkę po zamordowanym bracie ZDJĘCIA

Tolek, bo tak przyjaciele nazywali Antka Browarczyka (†20 l.), nie brał udziału w manifestacji. Choć działał w Solidarności, to tamtego dnia znalazł się w tym miejscu przez zwykły przypadek. Czy ten sam przypadek sprawił, że akurat jego dosięgnęła wtedy kula snajpera? Tolek padł martwy na ziemię. Gdyby nie ten przeklęty strzał, dziś miałby 50 lat.

- Pewnie miałby teraz swoją rodzinę i dzieci. Chociaż od jego śmierci minęło już 30 lat, to nie potrafię się z nią pogodzić i nadal czuję pustkę - opowiada nam Grażyna Browarczyk (35 l.), siostra Antka. Kobieta pokazuje nam nie tylko portret ukochanego brata. Wyciąga też starą kurtkę. Choć jest pomięta i poplamiona, pani Grażyna przechowuje ją niczym bezcenną relikwię. Jej ukochany Tolek miał ją na sobie, kiedy został zamordowany.

Kobieta, choć była wtedy małą dziewczynką, pamięta doskonale ostatnie dni życia jej brata. W domu się o tym nie mówiło, ale wszyscy wiedzieli, że Toluś działa w Solidarności. Na krótko przed śmiercią był świadkiem brutalnego aresztowania swoich kolegów.

- Pamiętam, że przyszedł wtedy do domu i zniszczył swój notes z kontaktami. Powiedział też rodzicom, że mogą po niego przyjść, bo w komitecie Solidarności wisi jego zdjęcie z Lechem Wałęsą - wspomina kobieta. Wtedy nie przyszli, ale chłopak zginął niedługo potem. Odprowadził swojego kolegę na przystanek autobusowy w centrum Gdańska. W tym czasie przed Komitetem Wojewódzkim PZPR w Gdańsku milicja rozpędzała demonstrantów.

Wystrzelony przez snajpera pocisk trafił go w policzek i utkwił w rdzeniu z tyłu głowy. Przechodnie szybko zanieśli go do szpitala, ale nie udało się go uratować. Zbrodnia była tuszowana, a morderca nigdy nie został ukarany.

Dla kolegów z podziemia Antoni Browarczyk to bohater, pierwsza ofiara stanu wojennego. Dla pani Grażyny pozostanie jednak ukochanym bratem. - Chociaż był ode mnie dużo starszy, to spędzaliśmy ze sobą mnóstwo czasu. Zabierał mnie wszędzie ze sobą na mecze Lechii Gdańsk, a nawet na randki ze swoją dziewczyną Dorotą - opowiada, głaszcząc czule

Krzysztof Jasiński (†25 l.) Znaleziony brutalnie pobity na przystanku PKS. Był działaczem "S" w Olsztynie, internowany

Grzegorz Luks (†19 l.) Zatrzymany bezpodstawnie przez MO na dworcu w Goleniowie. Przewieziony na komisariat i tam skatowany

Władysław Durda (†43 l.) Zatruty gazem łzawiącym. Policja odmówiła wezwania pogotowia. Ślusarz szczecińskiego portu

Lesław Martin (†37 l.) Zrzucony z kładki nad torami PKP we Wrocławiu. Pracował jako elektryk, drukował nielegalne wydawnictwa

Zenon Zając (†22 l.) Górnik z kopalni "Wujek" w Katowicach. Zginął podczas pacyfikacji kopalni od postrzału w pierś

Bernard Łyskawa (†51 l.) Mechanik z Wrocławia. Zginął podczas ulicznej manifestacji. Zasłabł, a zomowcy nie pozwolili lekarzowi reanimować go

Józef Czekalski (†48 l.) Górnik kopalni "Wujek". Zginął podczas pacyfikacji kopalni od strzału w pierś

Ks. Stanisław Kowalczyk (†48 l.) Ojciec Honoriusz z zakonu dominikanów w Poznaniu. Pomagał internowanym. Został ciężko ranny w wypadku samochodowym. Nie wyjaśniono jego okoliczności

Ks. Stanisław Suchowolec (†31 l.) Kapelan białostockiej Solidarności. Oficjalna wersja śmierci to zatrucie gazem. Ksiądz dostawał wcześniej pogróżki

Joachim Gnida (†28 l.) Górnik z kopalni "Wujek" w Katowicach. Podczas pacyfikacji kopalni zginął od strzału w głowę.

Zbigniew Simoniuk (†33 l.) Działacz Solidarności z Białegostoku. Według oficjalnej wersji powiesił się w celi więzienia w Białymstoku

Ryszard Smagur (†29 l.) Robotnik z Nowej Huty. Zginął podczas manifestacji ugodzony w szyję petardą z gazem

Mieczysław Rokitnicki (†47 l.) Zatrzymany w Przemyślu, zmarł po przesłuchaniach w areszcie w Zalężu

Piotr Sadowski (†32 l.) Stoczniowiec z Gdańska. Zginął podczas manifestacji. Uciekał zomowcom, przewrócił się i stracił przytomność. Zatruty gazami łzawiącymi

Emil Barchański (†17 l.) Uczeń LO im. M. Reja w Warszawie. Oblał farbą pomnik Dzierżyńskiego, jego ciało wyłowiono z rzeki

Jan Stawisiński (†22 l.) Górnik z kopalni "Wujek" w Katowicach. Zginął podczas pacyfikacji kopalni od kuli w głowę

Michał Adamowicz (†28 l.) Elektryk z Lubina, ugodzony kulą podczas masakry lubińskiej

Marcin Antonowicz (†19 l.) Student z Gdańska, dotkliwie pobity w milicyjnej "suce". Nieprzytomnego wyrzucono z samochodu na ulicę

Wacław Kamiński (†32 l.) Spawacz z Gdańska, trafiony petardą podczas manifestacji. Nieprzytomnego - bili zomowcy

Piotr Bartoszcze (†34 l.) Rolnik ze Sławęcina na Kujawach. Znaleziony w studzience melioracyjnej na polu. Był bity i duszony

Roman Franz (†32 l.) Górnik z Gliwic, zatrzymany przez milicję na dworcu w Gliwicach, znaleziony na ławce pobity do nieprzytomności

Zbigniew Wilk (†30 l.) Górnik z "Wujka", podczas pacyfikacji kopalni zabity strzałem w plecy

Ryszard Gzik (†35 l.) Górnik z "Wujka", podczas pacyfikacji kopalni zginął od postrzału w głowę

Bogusław Kopczak (†28 l.) Górnik z kopalni "Wujek", zabity od strzału w brzuch przez zomowców

Zbigniew Szkarłat (†43 l.) Działacz "S" w Nowym Sączu, został pobity na ulicy, zmarł na skutek ciężkich urazów mózgu

Józef Larysz (†41 l.) Działacz "S" z Pszczyny. Zmarł po przesłuchaniu na komendzie MO w Katowicach

Grzegorz Przemyk (†19 l.) Zakatowany na komisariacie MO w Warszawie

Tadeusz Frąś (†34 l.) Działacz "S" z Zabierzowa Podhalańskiego k. Niepołomnic. Pobity na ulicy

Andrzej Pełka (†19 l.) Górnik z kopalni "Wujek". Podczas pacyfikacji kopalni ugodzony trzema kulami

Jan Ziółkowski (†56 l.) Działacz Solidarności w Poznaniu, brutalnie pobity przez milicję na przesłuchaniu, zmarł cztery dni później

Stanisław Królik (†39 l.) Pracownik Fotooptyki w Warszawie, zatrzymany i brutalnie pobity przez zomowców

Marek Kuchta (†30 l.) Warszawski robotnik, działacz Solidarności, brutalnie pobity na Starówce

Bogusław Podborączyński (†21 l.) Działacz Solidarności, znaleziony martwy w rzece

Mieczysław Radomski (†56 l.) Ślusarz z Unitry-Unimy w Warszawie. Zginął podczas manifestacji

Tadeusz Kostecki (†62 l.) Inżynier wrocławskich wodociągów, brutalnie pobity

Jan Strzelecki (†69 l.) Socjolog, brutalnie pobity przez zomowców

Wojciech Cieślewicz (†29 l.) Poznański dziennikarz, skatowany przez zomo

Ryszard Kowalski (†44 l.) Przywódca Solidarności w Nowej Hucie, utopiony w rzece

Piotr Majrzchak (†19 l.) Uczeń technikum w Poznaniu, pobity na śmierć przez zomowców

Ks. Stefan Niedzielak (†75 l.) Współzałożyciel Rodziny Katyńskiej, zabity na plebanii kościoła

Stanisław Rak (†30 l.) Zegarmistrz z Kielc, zmarł na skutek brutalnego pobicia na komisariacie MO

Bogdan Włosik (†20 l.) Uczeń technikum w Nowej Hucie, zastrzelony przez oficera SB

Józef Giza (†24 l.) Górnik z kopalni "Wujek", zginął podczas pacyfikacji kopalni

Jan Samsonowicz (†39 l.) Gdański literat, działacz opozycji, powieszony na płocie stadionu RKS "Stoczniowiec" w Gdańsku

Kazimierz Michalczyk (†27 l.) Wrocławski tokarz, zginął od jednej z kul podczas demonstracji

Janina Drabowska (†63 l.) Rencistka, zmarła od gazu łzawiącego użytego przez zomowców