Polacy, którzy przed wojną zawojowali światowy show business

Chłopak z Sosnowca

Jan Kiepura zaliczany jest do największych tenorów XX wieku- był oklaskiwany w La Scali oraz Metropolitan Opera i grał w hollywoodzkich filmach. Jego ojciec był piekarzem w Sosnowcu, syn w 1925 roku zadebiutował w warszawskiej operze. Rok później wyjechał za granicę. Odnosił sukcesy na Broadwayu, scenach Wiednia, Mediolanu, Berlina. Bardzo podobał się kobietom. Wykorzystał swój urok i rozpoczął karierę filmową, najpierw w Niemczech, później w Hollywood. Był jednym z pierwszych idoli światowego kina dźwiękowego. Do najgłośniejszych jego filmów należały: „Neapol, śpiewające miasto”, „Kocham wszystkie kobiety”, „Kraina uśmiechu”, W tym ostatnim grał wraz z żoną, Martą Eggerth. Kiepura chętnie występował w Polsce. Dla fanów, którzy nie mogli zobaczyć go na scenie, śpiewał z dachu samochodu,czy z okna hotelu. Uwielbiał pieniądze, a zarabiał bardzo dużo. Pływał własnym jachtem, ubierał się u najlepszych krawców, nabył kilka posiadłości w Ameryce i Europie, w Krynicy wybudował pensjonat Patria. Pamiętał o ojczyźnie. W 1938 r. przekazał 100 tys. dolarów na Fundusz Obrony Narodowej, wspierał budowę Muzeum Narodowego, pomagał bezrobotnym artystom. Gdy podpisywał kontrakty, to zastrzegał, że w każdym filmie wykona jedną polską kompozycję.

Megagwiazda Hollywood

Pola Negri to jedyna Polka, która zrobiła prawdziwą karierę w Hollywood, była wielką gwiazdą niemego kina w latach 20. XX wieku.

Zagrała w 63 filmach, z tego 8 nakręciła w Polsce, większość w Niemczech i USA. Przyszła na świat w kujawskim Lipnie jako Apolonia Chałupiec. Zadebiutowała jako 17- latka w 1914 r. w filmie „Niewolnica z zmysłów” . Wkrótce wyjechała do Berlina, gdzie szybko została gwiazdą. Następnym etapem kariery było Hollywood. Tam też doceniono jej urodę i aktorski talent. Już pierwszy film „Hiszpański tancerz” przyniósł jej sławę. Romansowała z Charlie Chaplinem, jednak jej wielką miłością był słynny amant Rudolf Valentino. Stali się ulubioną parą mediów, zresztą sama Pola była źródłem plotek, które dawała do prasy. Niestety, boski Valentino zmarł w 1926 r. po operacji żołądka.

Oszałamiającą karierę Poli przerwało pojawienie się filmu dźwiękowego. Okazało się, że ma „niefilmowy” głos. W latach 30. wróciła kręcić filmy do Niemiec. Tuz przed wybuchem II wojny, wróciła do Stanów. Później zagrała jeszczy tylko w dwóch filmach. Zmarła w San Antonio w wieku 90 lat.

Konkurentka Poli Negri

Gilda Gray, dziś zapomniana, miała swoje 5 minut w Hollywood. To ona wylansowała niezwykle popularny w latach 20. taniec shimmy. Pochodząca z Krakowa Marianna Michalska, Polskę opuściła jako 8-latka. Zamieszkała z rodzicami w Wisconsin (USA), Mimo że bardzo wcześnie wyszła za mąż i urodziła dziecko, chciała występować na scenie. Dzięki pomocy agenta Franka Westphala, stała się prawdziwą gwiazdą. Wystąpiła w wielu filmach, między innymi w kasowym „Aloma z południowych mórz” z 1926 r. Furorę wzbudzał jej brawuro wykonywany taniec shimmy, na jego punkcie Amerykę ogarnęło prawdziwe szaleństwo. Po krachu na giełdzie w 1929 r. Gilda straciła dużo angaży, karierę utrudniał jej też słowiański akcent. Ostatni raz pojawiła się na ekranie w 1936 r. Po wybuchu wojny aktorka zbierała datki na pomoc finansową Polsce, o której zawsze pamiętała. W latach 40. sprowadziła do USA sześcioro Polaków i opłaciła ich naukę.

Sześć nominacji, jeden Oskar

Paul Muni był wielkim gwiazdorem amerykańskiego kina gangsterskiego, ale Oskara dostał za rolę Louisa Pasteura. Urodził się jako Meshilem Meier Weisenfreund we Lwowie 1895 r. Był synem wędrownych aktorów. Gdy miał 7 lat, jego rodzice osiedlili się w Nowym Jorku. Młody Muni występował w żydowskich teatrach. W 1928 r. podpisał kontrakt z wytwórnią Fox i już za swój pierwszy film dostał nominację do Oscara.

Zasłynął głównie występami w filmach gangsterskich. Gatunek ten narodził się na początku dźwiękowej epoki kina, najbardziej popularny był w latach 30. Legendarny „Człowiek z blizną” z Alem Pacino w roli głównej to remake filmu o tym samym tytule z 1932 r. W oryginale główną rolę zagrał właśnie Muni. Występował też w innych produkcjach, za film o Ludwiku Pasteurze dostał Oskara. Do najważniejszej nagrody w świecie filmu był nominowany 6 razy.

Oskar za muzykę

Bronisław Kaper napisał muzykę do ponad 150 filmów, skomponował też utwory grane przez największe gwiazdy jazzu i piosenki. Urodził się w Polsce w 1902 r. Skończył prawo i konserwatorium. Pisał piosenki dla kabaretów oraz teatrzyków rewiowych, skomponował wielki hit „Ninon” dla Jana Kiepury. W 1936 r. wyjechał do Hollywood, przez 28 lat współpracował z wytwórnią Metro-Goldwyn-Mayer. Stworzył muzykę m.in do „Dwulicowej kobiety” z Gretą Garbo, „Gasnącego płomienia” z Ingrid Bergman, „Butterfly” z Elizabeth Taylor. Kaper był czterokrotnie nominowany do Oskara, m.in. za muzykę do filmu „Bunt na Bounty”, której główny motyw „Follow Me” stał się standardem muzyki rozrywkowej. Statuetkę dostał w 1953 r. za muzykę do filmu „Lili”. Piosenkę „Hi-Lili, Hi-Lo” rozsławił Richard Chamberlain. Kaper przez całe życie był polskim patriotą i ambasadorem polskiej kultury w USA. Promował m.in. film „Potop” Jerzego Hoffmana, kiedy kandydował do Oskara.