Poradnik prawny Super Expressu: Jak można odwołać darowiznę?

Przesłanki odwołania darowizny są ściśle określone w Kodeksie cywilnym. Darowizna, jako forma bezpłatnego obdarowania, nakłada na obdarowanego obowiązek szczególnego zachowania się względem darczyńcy. Po dokonaniu darowizny może jednak okazać się, że obdarowany w odczuciu darczyńcy nie zasługuje na otrzymaną darowiznę. Darczyńca może wówczas odwołać darowiznę nawet już wykonaną, pod warunkiem że obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności, czyli świadomego i rozmyślnego działania lub zaniechania skierowanego przeciwko darczyńcy, np.: popełnił przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub czci darczyńcy. Warto jednak pamiętać, że zarówno czynów nieumyślnych, jak i drobnych konfliktów rodzinnych czy też incydentalnych sprzeczek, nie należy postrzegać w kategoriach rażącej niewdzięczności. Darczyńca odwołuje darowiznę poprzez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie, w którym wskazuje powody jej odwołania. Jednak samo złożenie oświadczenia o odwołaniu darowizny nie wywołuje skutku w postaci tzw. zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości. Aby własność nieruchomości skutecznie "wróciła" do darczyńcy, konieczne jest zawarcie przez niego i obdarowanego umowy o zwrotne przeniesienie lokalu zawartej w formie aktu notarialnego.

Zobacz: Polonia ma prawo!

W sytuacji gdy obdarowany nie chce stawić się u notariusza i zawrzeć umowy, darczyńca może wystąpić do właściwego sądu o wydanie tzw. zastępczego oświadczenia woli. Sąd po rozpoznaniu okoliczności sprawy wyda wyrok, który zastępuje oświadczenie obdarowanego o zwrocie lokalu. Darczyńca może wtedy udać się do notariusza i samodzielnie przenieść własność lokalu na swoją rzecz. Uprawnienie do odwołania darowizny przysługuje również spadkobiercom darczyńcy, ale tylko wtedy, gdy w chwili śmierci był on uprawniony do odwołania darowizny albo gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia lub wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć. Darowizna nie może być też odwołana po upływie roku od dnia, w którym darczyńca dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego.

Mogą zdarzyć się sytuacje, gdy osoby, które dokonały darowizny, pragną ją odwołać, ponieważ zmusza je do tego niespodziewane pogorszenie się ich sytuacji majątkowej. Jeżeli zatem po zawarciu umowy stan majątkowy darczyńcy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb konsumpcyjnych albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych, może on odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną.

Dyżur eksperta już jutro!

W godzinach 10-12 pod nr. telefonu 22 515-93-13 notariusz Patrycja Wąsowska z Izby Notarialnej w Warszawie odpowie na pytania Czytelników