Poradnik prawny Super Expressu: Jak PRZEKAZAĆ majątek rodzinie

Chcę wydziedziczyć syna

Podjęłam decyzję o wydziedziczeniu syna. Czy wystarczy, że w testamencie zaznaczę, że pozbawiam go prawa do dziedziczenia po mnie majątku, czy muszę podać powód takiej decyzji? Zofia (65 l.)

Ekspert Trzeba podać powód

Aby wydziedziczyć syna, konieczne jest spisanie testamentu, w którym wyraźnie powoła pani do dziedziczenia po pani konkretne osoby - np. pozostałe dzieci i wskaże pani, dlaczego wydziedzicza pani syna. Brak testamentu spowoduje dziedziczenie po pani na podstawie ustawy, czyli syn będzie pani spadkobiercą.

Przy sporządzaniu testamentu może pani syna pominąć (bez określania, dlaczego chce pani go wydziedziczyć), co spowoduje, iż syn pani spadkobiercą nie będzie, jednak będzie mu przysługiwało prawo dochodzenia od pozostałych spadkobierców roszczenia o zapłatę zachowku. Jeśli chce pani pozbawić go również takiego roszczenia, w testamencie należy wskazać wyraźną przyczynę pani decyzji o wydziedziczeniu go.

Uzasadnienie wydziedziczenia powinno opierać się na przesłankach wskazanych w ustawie - czyli będzie skuteczne, jeżeli uprawiony do zachowku (syn):

- wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (np. jest uzależniony od alkoholu, narkotyków, hazardu, prostytuuje się);

- dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;

- uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych (np. odmawia udzielenia wsparcia w trakcie choroby lub z uwagi na wiek, nie wypełnia obowiązku alimentacyjnego, nie utrzymuje kontaktów z rodziną).

Gdzie spisać testament

Mam blisko 80 lat. Jestem poważnie chory, przebywam w szpitalu. Chciałbym napisać testament. Mam jednak niedowład prawej ręki, więc mógłbym tylko podpisać dokument, a napisałaby go, pod moje dyktando córka. Odbyłoby się to w obecności świadków. Czy taki dokument byłby ważny? Zenon (80 l.)

Ekspert: Najlepiej u notariusza

Aby testament był ważny, musi być sporządzony odręcznie przez spadkodawcę, czytelnie podpisany. Powinien też być opatrzony dokładną datą sporządzenia.

W pańskiej sytuacji najbardziej korzystną formą sporządzenia testamentu jest akt notarialny sporządzony przez notariusza. Ta forma testamentu daje gwarancję jego prawidłowego sporządzenia i ważności jego postanowień. Co więcej, zabezpiecza przechowywanie go, gdyż znajduje się u notariusza. Warto też poinformować bliskich o fakcie sporządzenia ostatniej woli oraz o danych notariusza. Notariusz będzie mógł przyjechać do pana do szpitala lub można dokonać czynności w kancelarii notarialnej.

Jeśli jednak pojawią się okoliczności, które uniemożliwią lub znacznie utrudnią sporządzenie testamentu w wyżej przedstawionych formach lub pojawi się obawa rychłej śmierci, istnieje możliwość sporządzenia testamentu w formie szczególnej - tj. oświadczy pan ustnie swoją ostatnią wolę w obecności trzech świadków. Treść pańskiego oświadczenia powinna zostać spisana przez jednego ze świadków lub osobę trzecią i podpisana przez pana i świadków (co najmniej dwóch) lub tylko przez trzech świadków. Jeżeli treść testamentu nie zostanie w ten sposób stwierdzona, można ją w ciągu sześciu miesięcy od chwili śmierci spadkodawcy stwierdzić przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem. Treść takiego testamentu traci moc z upływem 6 miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego.

Świadkiem testamentu nie mogą być osoby:

- którym w testamencie zapisana została jakakolwiek korzyść ani ich małżonkowie,

- krewni i powinowaci pierwszego i drugiego stopnia (np. dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, ich małżonkowie), osoby przysposobione,

- niemające pełnej zdolności do czynności prawnych,

- głuche, nieme, niewidome,

- niewładające językiem, w którym sporządzany jest testament,

- skazane prawomocnie za składanie fałszywych zeznań.

Dyżur prawnika

Już jutro! W godz. 10-12 mec. Magdalena Sopyła-Rostek, prawnik, Omega Kancelarie Prawne, odpowie na pytania Czytelników dotyczące prawa spadkowego pod nr. telefonu: (22) 101 60 50