Problemy psychologiczne chorych na POChP

W dalszym przebiegu choroby, zwłaszcza w związku z postępującym i nieodwracalnym charakterem zaburzeń oraz możliwością występowania powikłań, narasta izolacja społeczna chorych. W stadium zaawansowanej choroby pacjent nie tylko nie jest w stanie wykonywać swych ról zawodowych lub społecznych, ale też staje się zależny od otoczenia. To wpływa na pogorszenie samooceny, pojawienie się frustracji, lęku. Wielu chorych doświadcza depresji.

Konieczne wsparcie

Udzielenie chorym z depresją wsparcia lub pomocy psychologicznej może się przyczynić do lepszego radzenia sobie z POChP i sprzyjać poprawie efektywności terapii, zwłaszcza rehabilitacji. Lęk, zmniejszona motywacja, trudności z koncentracją uwagi mogą negatywnie wpływać na możliwość uczestnictwa chorego w programie rehabilitacji i jego wydolność wysiłkową. Podwyższony poziom lęku występuje zwłaszcza w trakcie duszności. Lęk nasila poczucie duszności, a ta z kolei nasila lęk.

W większości przypadków pomocna jest interwencja psychologiczna. W niektórych sytuacjach trzeba jednak pomyśleć o konsultacji psychiatrycznej, zwłaszcza gdy występuje ciężka depresja i chory ma myśli samobójcze oraz lęki utrudniające codzienne funkcjonowanie.

Zespół wyczerpania i depresja

Zespół wyczerpania to trwające powyżej 6 miesięcy uczucie przewlekłego zmęczenia fizycznego, psychicznego, emocjonalnego i poznawczego znużenia lub wyczerpania. Objawy te są nieproporcjonalne do aktywności chorego i zaburzają jego prawidłowe funkcjonowanie. Chory mówi o uogólnionej "słabości", łatwym męczeniu się, trudności w koncentracji, zaburzeniach pamięci, zmęczeniu umysłowym.

Zespół wyczerpania nie wymaga farmakoterapii. Jeśli jednak objawy się nasilają i utrzymują pomimo wsparcia psychologicznego, trzeba sytuację omówić z lekarzem.

Innym częstym problemem u chorych z przewlekłą niewydolnością oddechową są zaburzenia neuropsychologiczne. W badaniach stwierdzono u nich obniżenie koncentracji uwagi, możliwości zapamiętywania, rozpoznawania, pogorszenie krótkotrwałej pamięci werbalnej.

Pomoc psychologiczna

Psychoterapia dotyczy zwykle indywidualnych problemów zgłaszanych przez chorych. Omawiane są też ograniczenia doświadczane przez chorego, strategie zaradcze, sposoby radzenia sobie z negatywnymi emocjami z wykorzystaniem treningu relaksacyjnego.

Małgorzata Farnik, dr n. med., dr n. hum., specjalista chorób wewnętrznych i specjalista chorób płuc, psycholog, adiunkt w Katedrze i Klinice Pneumonologii Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach