Błąd ortograficzny – błąd językowy, polegający na zapisaniu wyrazu lub wyrażenia w sposób niezgodny z obowiązującą normą ortograficzną, utrwaloną w zasadach pisowni i słownikach ortograficznych. Do najczęściej popełnianych błędów ortograficznych można zaliczyć: naruszenie zasad pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej, indywidualne tworzenie skrótów.
Geneza błędów ortograficznych
Błędy ortograficzne powstają w trakcie przetwarzania mowy na pismo. Przetwarzanie to następuje zwykle zgodnie z jedną z następujących czterech zasad:
- Zasada fonetyczna polega na tym, że określonej głosce odpowiada zawsze ta sama litera i odwrotnie. Występuje tu zgodność obrazu słuchowego z obrazem wzrokowym (graficznym). Np. (w języku polskim) kot, dom, mama, lampa.
- Zasada morfologiczna jest odstępstwem od zasady fonetycznej na skutek ujednolicenia pisowni wyrazów należących do tej samej rodziny oraz uniezależnienia jej od sąsiedztwa fonetycznego. Tę zasadę pisowni określają szczegółowe reguły ortograficzne. Np. prośba (bo prosić, mimo wymowy [proźba]), babka (bo baba, mimo wymowy [bapka]).
- Zasada historyczna decyduje o pisowni niezgodnej z obiema poprzednimi zasadami i uwarunkowana jest historycznym rozwojem języka. Na niej opiera się np. pisownia wyrazów z "ó", "ż", "rz", "ch" niewymiennym (król, żona, rzeka, chrust).
- Zasada konwencjonalna (umowna) dotyczy m.in. pisowni wielką i małą literą, zapisu skrótów, pisowni łącznej i rozdzielnej oraz przenoszenia wyrazów. Np. Polak, ale krakowianin; niewiedza, ale nie wiem.
Trzy główne dyrektywy dydaktyczne:
"Pisz, jak słyszysz" (zasada fonetyczna pisowni).
"Pisz według reguły ortograficznej" (zasada morfologiczna i konwencjonalna pisowni).
"Pisz, jak widzisz, czyli zgodnie z ustalonym wzorcem pisowni" (zasada historyczna pisowni).
ŹRÓDŁO: Wikipedia