Rak prostaty zabija mężczyzn

Obecnie aż 25 proc. pacjentów z rakiem prostaty zgłasza się do lekarza mając już przerzuty. Tymczasem wykrycie choroby na wczesnym etapie daje aż 90 proc. szansy na całkowite wyleczenie. By go jednak wykryć, trzeba się badać profilaktycznie, bo rak prostaty początkowo rozwija się skrycie i nie daje żadnych objawów. Od momentu pojawienia się pierwszych komórek rakowych do pierwszych objawów, które mogą wzbudzić obawy mija nawet kilkanaście lat!

Narodowy Test Zdrowia Polaków pokazał, że badanie stężenia PSA (badanie krwi stosowane w profilaktyce raka prostaty) wykonało zaledwie 37 proc. mężczyzn w wieku od 55 do 64 lat.

Eksperci biją na alarm. Komitet ds. Ochrony Zdrowia Federacji Przedsiębiorców Polskich przygotował kompleksowy raport „Wprost o prostacie. Co należy zmienić w systemie opieki nad chorymi z nowotworem gruczołu krokowego w Polsce?”. W raporcie opisano nie tylko skuteczność leczenia, politykę zdrowotną państwa dotyczącą raka gruczołu krokowego, ścieżkę pacjenta do diagnozy, leczenie i dostępność świadczeń, ale przede wszystkim sformułowano postulaty, których spełnienie ma poprawić sytuację pacjentów z rakiem prostaty. Postulaty pogrupowano w czterech krokach:

1. Leczenie raka prostaty powinno stać się priorytetem

Liczba chorych i zgonów spowodowanych rakiem prostaty sprawia, że organizacja opieki nad chorymi wymaga pilnych zmian. Trzeba też zapewnić odpowiednią jakość tej opieki. Takie standardy wprowadzono już m.in. w leczeniu raka piersi i czerniaków. By te zmiany stały się możliwe, Ministerstwo Zdrowia musi ściśle współpracować m.in. z lekarzami i organizacjami pacjenckimi. Eksperci postulują rewizję koszyka świadczeń gwarantowanych i przeznaczenie większej puli środków na leczenie raka gruczołu krokowego. Trzeba także pilnie wdrożyć, jako standard postępowania, wykonywanie biopsji prostaty w warunkach ambulatoryjnych oraz zwiększenie wyceny tej procedury.

2. Działania profilaktyczne i wczesna diagnostyka

Obecnie zarówno profilaktyka, jak i wczesne diagnozowanie raka prostaty pozostawia wiele do życzenia. Mężczyźni nie chcą się badać, wstydzą się iść do urologa, lekceważą pierwsze objawy choroby. Potrzebna jest zachęta, edukacja i upowszechnienie badania PSA wśród mężczyzn po 50. roku życia.

A jak zachęcić panów do badania? Fundacja My Pacjenci oraz Rzecznik Praw Pacjenta przeprowadzili ankietę. Osoby biorące w niej udział wskazały następujące sposoby:

• wysyłanie do mężczyzn zaproszeń do udziału w badaniu profilaktycznym,
• wręczanie zaproszenia na takie badania przy okazji wizyty u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej,
• włączenie badań profilaktycznych do badań wymaganych do pracy (medycyna pracy) dla mężczyzn po 50. roku życia,
• ulga podatkowa lub zmniejszenie składki zdrowotnej dla osób regularnie wykonujących badania profilaktyczne,
• organizowanie festynów i spotkań, w czasie których istniałaby możliwość bezpłatnego wykonania badań profilaktycznych.

3. Odpowiednia edukacja społeczna

W Polsce taka edukacja albo jest niewystarczająca, albo (np. w szkołach) nie ma jej w ogóle. Tymczasem zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) jednym z kluczowych czynników wczesnego wykrywania nowotworów jest edukacja dotycząca profilaktyki i wczesnej diagnostyki.

Autorzy raportu formułując postulaty powołują się m.in. na ankietę przeprowadzoną przez Fundację My Pacjenci i wnioski z niej płynące. Osoby biorące udział w ankiecie proponują:

• wprowadzenie w szkole podstawowej przedmiotu dotyczącego nauki o zdrowiu,
• prowadzenie kampanii społecznych,
• wdrażanie edukacji zdrowotnej w miejscu pracy,
• ustanowienie samorządowych programów edukacyjnych i profilaktycznych.

4. Zwiększenie dostępu do technologii medycznych

Ostatni rok przyniósł wiele zmian w zakresie dostępu do nielekowych i lekowych technologii medycznych dla pacjentów z rakiem prostaty. Decyzją ministerstwa m.in. zapewniono szerszy dostęp do operacji w asyście robota i zrefundowano nowoczesne leki hormonalne dla pacjentów z opornym na kastrację zaawansowanym rakiem prostaty z przerzutami. Jednak, mimo tych zmian, nadal istnieją grupy pacjentów, których potrzeby nie zostały zabezpieczone. Dlatego eksperci postulują, by pilnie zapewnić dostęp do innowacyjnych metod leczenia (nowoczesnych leków hormonalnych II generacji) dla chorych na wcześniejszych etapach choroby.

Będę analizował te postulaty – mówi Maciej Miłkowski, wiceminister zdrowia - Eksperci oczekują zmiany prawa tak, by lekarz urolog był lekarzem pierwszego kontaktu (bez skierowania) dla mężczyzn. Postulują także zmiany w schemacie procedowania całej ścieżki pacjenta oraz by leczenie operacyjne skierować do tych ośrodków, które się w tym specjalizują. To sprawi, że leczenie robotyczne będzie efektywne, a umiejętności lekarzy i aparatura odpowiednio wykorzystane. Wiele z tych rzeczy już się dzieje. W ubiegłym roku zmieniliśmy wyceny i leczenie systemowe, weszły trzy nowe terapie do refundacji. Ministerstwo Zdrowia wraz z ekspertami przygotowało nowe zmiany do programu lekowego, które wejdą w życie 1 marca tego roku.

Chciałbym mieć wybór – mówi prof. dr hab. n. med. Paweł Wiechno, przewodniczący Mazowieckiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Onkologicznego – Mamy sporo leków zarejestrowanych i używanych do wzmacniania pierwszego leczenia choroby przerzutowej w fazie jeszcze wrażliwej na kastrację. Dla mnie istotne jest to, żebym mógł po te leki sięgnąć, wybrać lek, który w mojej opinii, (…) jest najlepszym wyborem, a nie próbować dopasować pacjenta do tego, za co są zwracane pieniądze.