Sytuacja emerytów w Polsce. Czy świadczenie wystarcza na normalne życie?

Eksperci z Szybkiej Gotówki, firmy oferującej pozabankowe pożyczki online, przygotowali szczegółowe zestawienie dotyczące wysokości świadczeń emerytalnych, które najczęściej są otrzymywane przez polskich emerytów. Emeryci stanowią 6,5 procent klientów firmy – i jest ich więcej niż np. studentów, korzystających z oferty Szybkiej Gotówki. Jest to ważna grupa społeczna, która w większości od lat boryka się z problemami finansowymi. Jak dużymi?

Ile w ogóle mamy emerytów pobierających świadczenie od ZUS-u?

W Polsce jest ponad 5,5 miliona emerytów. Co na ponad 38-milionowy kraj, w którym aktywnych zawodowo jest około 17 milionów osób, nie wydaje się wcale tak dużo. Dla przykładu – w Niemczech, przy populacji wynoszącej ponad 82 miliony, jest aż 25 milionów emerytów, czyli stanowią oni ponad ¼ społeczeństwa, gdzie w Polsce jest to zaledwie około 14,5 procent całej ludności. I o ile niemieccy emeryci mogą liczyć na świadczenia w euro, których minimalna wysokość w przeliczeniu na złotówki wyniesie ponad 3 000 zł, o tyle Polscy emeryci nie mają tak dobrze. Ile wynosi minimalna emerytura i jaką najczęściej kwotę otrzymują co miesiąc polscy emeryci?

Najmniejsze i największe emerytury

Może być to szokujące, jednak najniższe świadczenia emerytalne w naszym kraju nie przekraczają 100 zł. Według statystyk ZUS aż 1300 osób pobiera emeryturę w kwocie niższej niż 100 zł. Rekordowo niską emeryturę otrzymuje mieszkanka Rybnika – która z tego tytułu dostaje miesięcznie 10 groszy. Z drugiej strony najwyższa emerytura wynosi 21,5 tysiąca złotych I o dziwo, jest również pobierana przez kobietę – mieszkankę województwa kujawsko-pomorskiego, która na rentę postanowiła przejść dopiero w wieku 81 lat i udowodniła aż 61 lat pracy.

Ogółem, wracając do znacznie niższych kwot, to około 0,4 procent emerytów otrzymuje mniej niż 500 zł miesięcznie (brutto). Czyli praktycznie około 22000 emerytów w Polsce żyje poniżej progu ubóstwa. Oczywiście tak niskie emerytury wynikają zazwyczaj z braku odpowiedniego stażu pracy lub niemożności jej udokumentowania i niedysponowania wystarczającym kapitałem początkowym. Najniższa emerytura, w przypadku spełnienia wszystkich warunków upoważniających do otrzymywania świadczenia emerytalnego, w założeniu nie może być niższa niż 1000 zł brutto (a po zmianach z 1 marca 2019 roku 1100 zł).

Nie licząc już osób otrzymujących najmniej (czyli poniżej 500 zł brutto), to i tak aż 58,5 procent, czyli ponad połowa emerytów, dostaje świadczenie mniejsze niż najniższa krajowa (2250 zł brutto). Co ważne, emeryci nadal płacą podatek dochodowy od swojej emerytury, chociaż jest ona przecież świadczeniem społecznym. A to nie koniec, bo odprowadzają oni również odpowiednią sumę na ubezpieczenie zdrowotne. W ten sposób państwo po raz kolejny zarabia na tych samych pieniądzach, od których pobrała już w przeszłości podatek dochodowy, i na których jeszcze zarobi, kiedy emeryt pójdzie na zakupy.

Wysokość najczęstszych i średnich emerytur

Jak dalej prezentują się emerytury w liczbach? Dla przykładu w tabelce poniżej podane są najczęstsze wysokości emerytur, pobieranych przez największą liczbę świadczeniobiorców.

Wysokość przedstawionych świadczeń, przynajmniej w ujęciu ogólnym i w przypadku kobiet, jest zatrważająco niska, dająca sumę netto sporo poniżej 1000 zł. Nawet waloryzacja z 1 kwietnia 2019 roku nie spowoduje tutaj przebicia bariery 1000 zł netto. A jak ma się dominanta do przeciętnej wysokości emerytury podanej przez ZUS?

Jak widać, różnica w ogólnym rozrachunku jest ponad dwukrotna. Warto jeszcze zauważyć, że w Polsce więcej świadczeń emerytalnych jest pobieranych przez kobiety. Są one jednak znacznie niższe niż te, które otrzymują panowie. I o ile aż 75,6 procent emerytek ma emeryturę niższą od najniższej krajowej, to w przypadku mężczyzn odsetek ten wynosi tylko 33,9 procent. Dokładniej widać to na poniższym wykresie, gdzie mamy przekrój wysokości świadczeń od mniejszych niż 500 zł do przekraczających 5 000 zł.

Dokładny rozkład struktur wysokości emerytur także jest o wiele korzystniejszy dla mężczyzn niż dla kobiet, co pokazują kolejne wykresy. Zauważymy na nich, że tylko 0,6 procent kobiet może liczyć na świadczenia wyższe niż 5000 zł, gdzie w przypadku mężczyzn jest to aż 5 procent. Największa liczba kobiet otrzymuje emerytury poniżej 1600 zł brutto. W przypadku mężczyzn większość z nich mieści się w zakresie 2 400 – 5 000 zł brutto.

Z czego wynika tak duża różnica wysokości emerytur u mężczyzn i kobiet?

Wpływa na nią kilka zależności, takich jak to, że:

• Kobiety żyją dłużej od mężczyzn, co wydłuża okres pobierania przez nie świadczenia, a to zmniejsza jego comiesięczną wysokość – przyjmuje się, że kobiety żyją średnio 82 lata, a mężczyźni 74 lata.
• Panowie przechodzą później na emeryturę, więc dłużej odprowadzają składki.
• Kobiety są zazwyczaj mniej aktywne zawodowo (np. z powodu macierzyństwa).

Warunki uzyskania emerytury

Uzyskanie emerytury wymaga spełnienia przede wszystkim warunków obejmujących osiągnięcie wieku emerytalnego i zgromadzenie kapitału początkowego. Szczegółowe zasady zależne są od daty urodzenia.

Osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r.:

• obowiązkowy okres składkowy – 20 lat kobiety
• obowiązkowy okres składkowych – 25 lat mężczyźni
• wiek emerytalny 60 lat u kobiet i 65 lat u mężczyzn

Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r.:

• wiek emerytalny 60 lat u kobiet i 65 lat u mężczyzn
• zgromadzony kapitał początkowy

Osoby urodzone po 31 grudnia 1968 r.:

• zgromadzony odpowiedni kapitał ze składek
• wiek emerytalny 60 lat u kobiet i 65 lat u mężczyzn

Po reformie emerytalnej podstawą, z której oblicza się wysokość emerytury, jest zwaloryzowana suma składek zgromadzonych przez przyszłego świadczeniobiorcę, na swoim indywidualnym koncie emerytalnym. Ostateczna comiesięczna kwota renty zależy od wyliczeń z zastosowaniem wskaźnika średniej długości życia, który u kobiet jest wyższy, a tym samym kwota świadczenia miesięcznego jest niższa.

Waloryzacja emerytur w 2019 roku, co się zmieniło?

Rok 2019, prawdopodobnie z powodu zbliżających się wyborów parlamentarnych, to rok dość korzystny dla emerytów, którzy mogą liczyć na trzynastkę w ramach programu Emerytura PLUS, czyli dodatkowe świadczenie w kwocie 1100 zł brutto. Również waloryzacja rent i emerytur w porównaniu do lat poprzednich, prezentuje się całkiem przyzwoicie – ma wynosić 3,26 procent i nie mniej niż 70 zł brutto w przypadku osób, które otrzymują najniższe emerytury. Jednak tak jak wyjątkowo duży wzrost średniej krajowej, w ogólnym rozrachunku przy aktualnej inflacji, nie spowodował spektakularnych efektów w sile nabywczej, tak podwyższenie emerytur nie będzie aż tak bardzo odczuwalne.

Emerytury dla matek 4 dzieci – program MAMA 4 PLUS

Jedynymi osobami, które faktycznie skorzystały w ostatnim czasie na emerytalnych świadczeniach społecznych, są matki czwórki dzieci, które wcześniej nie otrzymywały emerytury, a aktualnie mogą liczyć na 1100 zł miesięcznie brutto. Co istotne, taką rentę dostaną również mężczyźni, którzy wychowali samodzielnie przynajmniej 4 dzieci, a nie mają wypracowanej emerytury lub jest niższa niż 1100 zł brutto. Pierwsze świadczenia były wypłacone już w marcu.

Podsumowując ogólną sytuację emerytów w Polsce, nie jest ona rewelacyjna, a najczęściej otrzymywane świadczenia nie są na tyle wysokie, aby zapewniały przyzwoity komfort życia. Polscy emeryci niestety nie bardzo mogą iść za przykładem niemieckich, którzy w ostatnim czasie wracają do aktywności zawodowej, bo nie ma na to warunków na krajowym rynku pracy, nastawionym raczej negatywnie do zatrudniania starszych osób. Kończąc pozytywnym akcentem, warto pamiętać, że oczywiście istnieje spore grono emerytów posiadających stosunkowo wysokie emerytury. Każdego miesiąca bowiem aż 51,5 proc mężczyzn i 17,1 proc kobiet otrzymują świadczenia w granicach 2400-5000 zł brutto.

Materiał Partnerski