Światowa Organizacja Zdrowia lata 2000-2010 ogłosiła Dekadą Kości i Stawów. W Polsce na choroby reumatyczne cierpi ok. 9 mln osób, z czego 6 mln to chorzy na zwyrodnienie stawów.
O ile choroba zwyrodnieniowa stawów częściej pojawia się u osób po 50. roku życia, to reumatoidalne zapalenie stawów może wystąpić dużo wcześniej. A jest to schorzenie poważne, prowadzące do niepełnosprawności aż u 70 proc. chorych. U niemal połowy pojawia się dodatkowo przewlekła depresja.
Reumatyzmowi sprzyja:
- "Zużycie" stawów, spowodowane wiekiem, ciężką pracą (zwłaszcza taką, która naraża stawy na nadmierne obciążenia, np. u górników, pracowników budowlanych, ale też sprzątaczek i pracowników biurowych), sportem wyczynowym, źle leczonymi urazami (zwłaszcza łąkotek).
- Nadwaga.
- Tłusta dieta (obfitująca w wieprzowinę, podroby, wywary mięsne).
- Zaburzenia układu odpornościowego, co może się objawiać częstymi infekcjami.
- Czynniki genetyczne, m.in. niezdolność organizmu do regeneracji chrząstki, reakcje polegające na tym, że układ odpornościowy atakuje stawy i związane z nimi tkanki.
- Brak ruchu (to bardzo częsty czynnik ryzyka zwyrodnienia, zwłaszcza stawów kolanowych).
Jak zapobiegać:
- Nie przeciążaj stawów nadmiernie. Pamiętaj, że bardziej szkodliwe jest długotrwałe ich obciążanie jest niż przeciążeniowe wyskoki. Jeśli wykonujesz czynności szczególnie obciążające stawy, rób przerwy, żeby mogły odpocząć. Unikaj długotrwałych jednostronnych pozycji ciała i jednostajnego ruchu.
- Nie dopuszczaj do nadwagi, dużo spaceruj, pływaj, wsiądź na rower. Unikaj jednak sportów wyczynowych.
- Ciesz się życiem, bo zostało naukowo udowodnione, że uczucie przygnębienia sprzyja chorobom reumatycznym.
- Nie lekceważ drobnych urazów, zwichnięć, stłuczeń, nawet obtarć.
- Noś wygodne obuwie, najlepiej o elastycznych podeszwach. Obcas w butach, w których chodzisz najczęściej, nie powinien być wyższy niż 4 cm. Nie może jednak być całkiem płaski.
- Stosuj dietę ubogą w tłuszcze zwierzęce. Jeśli w twojej rodzinie były lub są przypadki dny moczanowej, czyli podagry, możesz mieć dziedziczne skłonności. W takim przypadku unikaj produktów podwyższających poziom kwasu moczowego, a więc szczawiu, szpinaku, rabarbaru, roślin strączkowych.
- Do spania używaj małej poduszeczki lub wałka pod kark. Staraj się nie krzyżować nóg, zwłaszcza w pozycji leżącej.
Warto wiedzieć
Noszenie miedzianych bransoletek to ludowy sposób łagodzenia bólów stawowych. Ich działanie polega na tym, że skóra wchłania niewielkie ilości miedzi, która działa przeciwzapalnie.
Odkryciem ostatnich lat jest wyciąg ze szczególnej odmiany dzikiej róży (jej plantacje znajdują się także w Polsce), która w znacznym stopniu zmniejsza ból stawów i zwiększa ich ruchomość. Podobne działanie wykazuje glukozamina, substancja, która bierze udział w budowie chrząstek. Organizm może ją sam wytwarzać, ale kiedy jej nie wystarcza, można ratować się wyciągami z owoców morza, w których jest jej sporo.
Bóle stawów, jeśli nie towarzyszą im ostre stany zapalne, można łagodzić okładami z gorczycy, pokrzywy czy siana.