Mapa polskiej profilaktyki nie wszędzie wygląda tak dobrze. W województwie mazowieckim w latach 2010-2015 na jednego mieszkańca wydano średnio 4,3 złotego, w podkarpackim 40 groszy, a warmińsko-mazurskim 30 groszy. Oznacza to, że szansa na poprawę stanu zdrowia mieszkańców powiatu czy regionu nie jest w pełni wykorzystana, a co za tym idzie – programy profilaktyczne w postaci szczepień czy badań nie istnieją w powszechnej świadomości. Mówiąc wprost: ludzie nie wiedzą, że ich samorząd dysponuje pieniędzmi na działania, których efektem jest zapobieganie poważnym zagrożeniom zdrowia, w tym chorobom zakaźnym oraz nowotworowym.
W Kielcach i Czestochowie wiedzą.
Mieszkańcy Częstochowy z grup ryzyka w ramach samorządowych programów zdrowotnych otrzymują darmowe szczepienia przeciw grypie, dzieci natomiast szczepione są przeciwko pneumokokom. Organizowane są również badania przesiewowe słuchu dla pierwszoklasistów, wdrożono działania służące wczesnej diagnostyce astmy i chorób alergologicznych u dzieci. Od kilku lat władze Częstochowy dbają także o zdrowie i życie młodych dziewcząt zabezpieczając je przed groźnym wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), który może wywoływać raka szyjki macicy. W 2017 roku po raz kolejny Częstochowa zdecydowała się na uruchomienie programu profilaktyki przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) zarówno na poziomie miejskim, jak i powiatowym.
- Władze Powiatu Częstochowskiego w trosce o zdrowie mieszkanek opracowały pięcioletni program profilaktyczny obejmujący szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) – powiedział portalowi www.zaszczepsiewiedza.pl Jan Miarzyński – Członek Zarządu Powiatu Częstochowskiego. Wiemy, że HPV wywołuje między innymi raka szyjki macicy, dlatego zachęcam rodziców dziewczynek urodzonych w 2006 roku, zamieszkałych na terenie powiatu częstochowskiego do skorzystania z bezpłatnych szczepień przeciwko temu wirusowi. Szczepienia to jedna ze skutecznych metod zapobiegania tej strasznej chorobie – dodaje.
W Kielcach samorządowy program szczepień już od 12 lat realizowany jest z podobnym rozmachem i skutecznością. Anna Dusza-Ciechanowska z Referatu Promocji Zdrowia i Profilaktyki Urzędu Miasta wylicza:
- Z programu profilaktyki zakażeń pneumokokowych w latach 2006 – 2016 skorzystało 20.054 dzieci, z programu profilaktyki zakażeń meningokokowych od 2008 - 28.654 dzieci, z programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego HPV przez 4 lata - 2.388 dziewczynek w wieku 12 lat, a z programu szczepień przeciw grypie 110.360 dorosłych powyżej 55 roku życia. To jednak nie wszystko. Program prewencji ospy wietrznej, prowadzony od 2016 roku, objął 1.028 dzieci.
Efekty są imponujące
Szczepienia powszechne mają jeszcze jedną zaletę - chronią nie tylko zaszczepionych, ale także tych, którzy z różnych przyczyn nie mogą być poddani tej procedurze. Na podstawie zgromadzonej w Kielcach dokumentacji medycznej prowadzonej od 2007 roku, doktor Marian Patrzałek analizował na bieżąco wdrażane programy szczepień. Wyniki były jednoznacznie pozytywne: okazało się, że w grupie dzieci w wieku 0-1 lat liczba hospitalizacji obniżyła się ze 136 do 53. Nastąpił więc spadek o 60%, co jest porównywalne z wynikiem w krajach zachodnich, gdzie dzieci w wieku 1-2 lata poddano powszechnym szczepieniom. Objęcie szczepieniami dużej grupy dzieci uruchomiło zjawisko tak zwanej odporności populacyjnej, co w praktyce oznacza, iż na zapalenie płuc mniej chorują również szczególnie podatne osoby w grupie wiekowej powyżej 65 roku życia - spadek zachorowań wyniósł 45%. Pozytywne rezultaty widoczne są również tam, gdzie władze lokalne najchętniej inwestują w profilaktykę.
Najwięcej środków polskie samorządy przeznaczają na programy szczepień: szczepienia przeciwko HPV to ponad 34% samorządowych wydatków, szczepienia przeciwko grypie to 19,5%, rak piersi 16,8%, zdrowie psychiczne 15,8%, szczepienia przeciwko pneumokokom to 15,4%. Samorządy również inwestowały w programy zapobiegania próchnicy, rehabilitacji, ortopedii oraz kardiologii. Na szczepienia przeciwko meningokokom wydano 6,6% ogółu środków, jakimi dysponowały.
Zaszczepcie się wiedzą
Mimo wielu pozytywnych przykładów wpływu szczepień na całą populację, ciągle pojawiają się głosy nawołujące do rezygnacji z obowiązku szczepień powszechnych. Rodzice w trosce o zdrowie dzieci stoją więc przed dylematem: komu zaufać i gdzie szukać wiarygodnych informacji na temat szczepień? Wiele cennych i sprawdzonych danych opartych o najnowszą wiedzę medyczną można znaleźć na portalu Państwowego Zakładu Higieny www.szczepienia.info, Głównego Inspektora Sanitarnego www.gis.gov.pl oraz kampanii Zaszczep się wiedzą www.zaszczepsiewiedza.pl. W gąszczu internetowej dezinformacji zawsze należy sprawdzać źródło oraz czy za daną stroną stoją prawdziwe autorytety medyczne. Wtedy mamy pewność, że nie narażamy siebie i dzieci na niebezpieczeństwo i nie padamy ofiarą niepotwierdzonych mitów.