WDROŻENIE DYREKTYWY NIS2 W POLSCE Kosztowny wpływ KSC na polską gospodarkę

Polski rząd konsultuje od kilku lat w niemal nie zmienionej wersji nowelizację ustawy KSC, mającą wdrożyć unijną dyrektywę NIS2, której termin implementacji minął 17 października. Zdaniem brytyjskiej firmy konsultingowej, Frontier Economics zaproponowane w niej rozwiązania dotyczące m.in. rygorystycznej kontroli dostawców, mogą mieć fatalny wpływ na gospodarkę krajową. Ucierpi polski import i eksport, a konsumenci odczują wzrost cen za towary i usługi.

DOSTAWCY WYSOKIEGO RYZYKA (DWR)

Proponowane przez Polskę wdrożenie dyrektywy NIS2 pod postacią KSC zakłada ścisłą kontrolę dostawców produktów i usług. Możliwość określenia dostawców wysokiego ryzyka została rozszerzona w polskiej wersji ustawy aż na 18 sektorów gospodarki m.in. energetyczny, bankowy i finansowy, dostawy i dystrybucji wody pitnej, produkcji wyrobów medycznych czy opiekę zdrowotną, produkcję żywności, dostawców usług cyfrowych i organizacje badawcze. Weryfikacja dostawców pod kątem DWR może generować koszty związane z przebudową istniejących łańcuchów dostaw w celu złagodzenia ryzyka i ograniczeniem importu zaawansowanych technologicznie produktów wykorzystywanych w polskim przemyśle. To z kolei będzie się wiązało z poszukiwaniem alternatywnych rozwiązań, które zwykle są droższe, a co za tym idzie – mogą obniżać rentowność firm i skutkować podniesieniem cen dla konsumentów(prądu, Internetu, usług telekomunikacyjnych). Wraz z importem może spaść również eksport do krajów spoza UE – łącznie nawet o 2,9 mld euro w ciągu dziesięciu lat!

NEGATYWNE SKUTKI KLASYFIKACJI DOSTAWCÓW

Dostawcy wysokiego ryzyka mogą być definiowani zarówno na podstawie dowodów ryzyka lub działań niezgodnych z prawem, jak i obaw związanych z ich pochodzeniem spoza UE lub NATO. Po zaklasyfikowaniu dostawcy jako DWR, polskie firmy są zobowiązane do natychmiastowego zaprzestania zakupów i wymiany sprzętu i oprogramowania od takiego dostawcy. Spowoduje to znaczny wzrost kosztów dla biznesu i wprowadzi znaczące bariery w handlu, zwłaszcza z największym partnerem biznesowym Polski – Chinami. Polska intensywnie importuje usługi cyfrowe oraz ICT (technologie informacyjne, komunikacyjne i telekomunikacyjne) z Chin, które do NATO nie należą. Nałożenie nagłych ograniczeń na import towarów z krajów i dostawców określonych jako DWR spowoduje wysokie koszty dostosowawcze dla polskiego przemysłu, a spadek importu spowoduje również ograniczenie eksportu. Polska przestanie być konkurencyjnym państwem na rynku, a dla obywateli oznacza to podniesienie cen towarów i usług, których jakość niekoniecznie będzie lepsza. Przepisy proponowane przez Polskę w projekcie ustawy KSC to najbardziej rygorystyczna implementacja NIS2 w całej Unii Europejskiej.

WPŁYW DWR NA PKB

Badania przeprowadzone przez Frontier Economics pokazują, że środki handlowe dotyczące kontroli sprzedawców mogą (łącznie w ciągu dekady), doprowadzić do zmniejszenia eksportu i importu poza UE. Dyskryminujące środki kontroli dostawców ograniczają zdolność firm do świadczenia usług, powodują niepewność wśród dostawców i zmniejszają przejrzystość w podejmowaniu decyzji regulacyjnych. Skutki handlowe wpłyną z kolei na PKB i produktywność. Szacuje się, że roczny PKB w Polsce będzie o 192 mln euro niższy z powodu dyskryminujących środków handlowych w zakresie cyberbezpieczeństwa.

KOSZTOWNE WDROŻENIE KSC

Wdrożenie nowych regulacji wygeneruje koszty związane z przestrzeganiem przepisów w 18 sektorach polskiej gospodarki. Firmy, ale także jednostki samorządu terytorialnego będą zobowiązane wdrożyć nowe środki m.in. na reagowania na incydenty i zarządzanie kryzysowe, obowiązkowe audyty co dwa lata, szkolenia z cyberbezpieczeństwa, szyfrowania czy bezpiecznego uwierzytelniania. Nowe usługi, więcej pracowników, nowe oprogramowanie, wdrażanie zaleceń audytów czy sprzęt – to wszystko kosztuje. Ile? To zależy od wielkości przedsiębiorstwa i poziomu ryzyka. Z raportu wynika, że najbardziej w wyniku wdrożenia KSC ucierpią takie sektory jak:

• produkcja żywności (470 mln euro kosztów przyrostowych),

• produkcja pojazdów silnikowych (170 mln euro),

• produkcja maszyn i urządzeń (160 mln euro)

MOŻLIWA ODWETOWA REAKCJA HANDLOWA

Wykluczenie chińskich dostawców może prowadzić do odwetowej reakcji handlowej. Polska ma głębokie powiązania handlowe z Chinami, do których w 2022 r. wyeksportowała towary o wartości 3,1 mld euro. Mogą one być zagrożone (do wartości utraconego przez Chiny eksportu), gdyby Chiny nałożyły na Polskę odwetowe reakcje handlowe, najprawdopodobniej w formie cła lub zawieszenia zobowiązań. Polska eksportuje do Chin (dane z Trade.gov.pl 2023 r.):

• maszyny i urządzenia (głównie: silniki turboodrzutowe, turbośmigłowe, pompy, sprężarki, transformatory, przekształtniki) – ok. 39 proc.,

• miedź rafinowana – ok. 23 proc.,

• pojazdy, statki powietrzne i jednostki pływające – ok. 7 proc.,

• produkty przemysłu chemicznego – ok. 4,8 proc.,

• artykuły rolno-spożywcze – ok. 5,4 proc.

Zaklasyfikowanie dostawców tych towarów jako DWR spowodowałoby koszty dla polskich importerów i trudności z szybkim znalezieniem alternatywnych dostawców. W efekcie pojawiłyby się trudności ze zrealizowaniem wymogów dotyczących transformacji energetycznej i cyfrowej. Wdrożenie bardziej rygorystycznych przepisów niż te określone w dyrektywie NIS2, może przynieść katastrofalne skutki dla polskiej gospodarki. Cyberbezpieczeństwo jest ważne, jednak– zdaniem ekspertów z Frontier Economics - decydenci powinni opracować politykę w sposób proporcjonalny do kosztów i ryzyka.

CHINY – NASZ NAJWIĘKSZY IMPORTER

Chiny dostarczają do Polski coraz więcej złożonych towarów. W 2020 r. całego importu z Chin do kraju stanowiły:

• panele fotowoltaiczne– 83 proc.,

• urządzenia półprzewodnikowe (używane do komputerów, przemysłowych urządzeń elektronicznych) – 61 proc.,

• elektroniczne obwody drukowane (wykorzystywane do urządzeń medycznych, elektroniki, części samochodowych) – 48 proc.,

• sprzęt do transmisji radiowo-telewizyjnej – 33 proc.,

• maszyny elektryczne i elektroniczne oraz maszyny –28 proc.,

• urządzenia mechaniczne i części –19 proc.

Raport Frontier Economics, przygotowany dla Polsko-Chińskiej Głównej Izby Gospodarczej SinoCham znajduje dostępny jest pod linkiem: Balancing cybersecurity measures with economic costs | Frontier Economics

MATERIAŁ SPONSOROWANY POLSKO-CHIŃSKIEJ GŁÓWNEJ IZBY GOSPODARCZEJ SINOCHAM