Wigilijne tradycje: Siano pod obrusem, 12 potraw, dodatkowy talerz, opłatek, pierwsza gwiazdka

Choć święta Bożego Narodzenia związane są z obrządkiem religijnym, z wigilijną kolacją wiąże się też wiele świeckich tradycji, które na stałe wpisały się w polską kulturę:

12 potraw, siano pod obrusem, talerz dla nieznajomego

Na wigilijnym stole powinno znaleźć dwanaście potraw. Każdej należy spróbować, co ma zapewnić szczęście przez cały rok. Te najbardziej tradycyjne, znane w całej Polsce to: barszcz z uszkami, karp smażony i w galarecie, kapusta z grochem, kapusta z grzybami, pierogi z kapustą, kluski z makiem, cukrem i miodem, makiełki czy kompot z suszonych owoców.

Przeczytaj koniecznie: Życzenia świąteczne składają: Bronisław Komorowski, Jarosław Kaczyński, Donald Tusk i inni politycy

Na wschodzie Polski na stole pojawia się również kulebiak, gołąbki i kutia. Na Śląsku potrawami wigilijnymi są moczka (piernik rozgotowany w mleku z miodem) i makówki.

Zgodnie z polskim zwyczajem potrawy wigilijne powinny być postne, czyli bezmięsne. Na stole zostawia się również dodatkowe nakrycie. Jest ono symbolicznie przeznaczone dla niezapowiedzianego gościa.

Zwyczaj wkładania siana pod obrus wywodzi natomiast jeszcze z czasów pogańskich. Ma związek z pradawnym świętem agrarnym. Wigilię pod obrusem umieszczano siano lub w rogu izby ustawiano snopek siana.

Ewangelia i opłatek

Kolejną tradycją jest odczytywanie fragmentu ewangelii Św. Łukasza, dotyczącego narodzin Jezusa:

„... Udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubioną sobie Maryją, która była brzemienna. Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie. W tej samej okolicy przebywali w polu pasterze i trzymali straż nocną nad swoim stadem. Naraz stanął przy nich anioł Pański i chwała Pańska zewsząd ich oświeciła...”

Patrz też: Doda, Piotr Rubik, Justyna Steczkowska, Krzysztof Ibisz: Tak świętują gwiazdy

Czysto polską tradycją jest opłatek. Nigdzie poza naszym krajem i niektórymi regionami Litwy nie ma zwyczaju dzielenia się opłatkiem przy składaniu życzeń

Kolędowanie

Polską tradycją są również kolędy. Te najbardziej znane to "Wśród nocnej ciszy”, „Cichą noc" (mimo, że nie jest to polska kolęda), "Bóg się rodzi", "Lulajże Jezuniu", "Przybieżeli do Betlejem", czy "Oj maluśki, maluśki", "Dzisiaj w Betlejem", "W żłobie leży", "Gdy się Chrystus rodzi" oraz "Jezus Malusieńki".

Pierwsza gwiazdka

Zgodnie z polską tradycją sygnałem do rozpoczęcia wigilijnej kolacji jest pierwsza gwiazdka. W tym roku pierwsze świecące obiekty będzie można zobaczyć już około godziny 16.00 – oczywiście jeśli chmury nie zasłonią nieba.

Astronomowie jako „pierwszą gwiazdkę” typują Wegę, najjaśniejsza gwiazdę konstelacji Lutni. Będzie ona widoczna wysoko nad zachodnim horyzontem już przed godziną 16.00.

Dla większości Polaków sygnałem do rozpoczęcia kolacji będzie jednak... pojawienie się Jowisza. Ta planeta jest najjaśniejszym obiektem na grudniowym niebie. Jowisz będzie widoczny godzinę po zachodzie słońca nad południowym horyzontem.