Wojna o Soplicowo

Tak opisywał Soplicowo Adam Mickiewicz w "Panu Tadeuszu". Gdzie to było?

Znalezienie prawdziwego Soplicowa sprawia duże kłopoty. Kilka miejscowości "przyznaje się" do pokrewieństwa z mickiewiczowskim dworem.

Było na Litwie!

W pierwszych księgach epopei można wyczytać informację, że Soplicowo leży kilkadziesiąt kilometrów na południe od Nowogródka. Opis precyzuje informacja z księgi XI, że Soplicowo znajduje się w pobliżu powiatowego miasta. Wszystko wskazuje, że tym miastem jest właśnie Nowogródek. Tam biegł trakt wiodący na północny wschód. To właśnie tą drogą posuwały się polskie oddziały Dąbrowskiego i Kniaziewicza, by trafić na zaręczynową ucztę.

Soplicowo powstało w umyśle Mickiewicza jako wspomnienie młodych lat na litewskiej prowincji. Jednak kiedy "Pan Tadeusz" stał się popularny, wielu zaczęło wskazywać różne dwory jako prototypy Soplicowa.

Leonard Podhorski-Okołów, wybitny znawca twórczości Mickiewicza, przekonywał, że Soplicowo to Tuhanowicze Wereszczaków. Inni wskazywali takie miejsca jak: Czombrów, Wołkowicze, Saplice, Horodziłówkę, Giejstuny, Rutę, Gojcieniszki.

Soplicowo możemy spotkać również w południowo-zachodniej Wielkopolsce, w gminie Krzywiń, a dokładnie w Cichowie. Kiedy ukończono prace nad filmem "Pan Tadeusz", władze gminy zwróciły się do producenta z prośbą o przekazanie dekoracji wykorzystanej w filmie. Dlaczego akurat tam? Otóż, jak przekonywały władze gminy, na jej terenie przebywał i tworzył Adam Mickiewicz. Być może również tutejsze krajobrazy inspirowały poetę.

Wielkopolska uczta

Słynna uczta opisana w XI i XII Księdze "Pana Tadeusza" to głośna niegdyś w Wielkopolsce uczta z doby napoleońskiej. Zgodnie z historycznymi przekazami niejaki Józef Chłapowski wydał ją w Turwi na cześć szwadronu polskiego pułku gwardii Napoleona w 1812 r.

Z kolei pierwowzorem sławnego sporu o Kusego i Sokoła była autentyczna awantura między braćmi Bojanowskimi. Mieszkali oni w Bielewie. Obie miejscowości znajdują się niedaleko Krzywinia.

Także podczas pobytu w Wielkopolsce w 1831 r. Adam Mickiewicz otrzymał w pałacu w Kopaszewie z rąk pani Skórzewskiej książkę kucharską, którą wymienia w "Panu Tadeuszu". Pałac istnieje do dziś i znajduje się niedaleko skansenu. Utworzono tam izbę pamięci poświęconą poecie.

W wielkopolskim Soplicowie można zobaczyć: lamus, wozownię, stajnię, spichlerz, kurnik, żuraw, studnię oraz płoty.

Było na Mazowszu!

W 1991 r. Andrzej Wajda przeniósł na ekran najsłynniejszy polski poemat, a dworek z Soplicowa odnalazł... pod Skierniewicami.

Dwór w Turowej Woli pochodzi z początku XIX wieku. Jednym z jego pierwszych właścicieli był uczestnik powstania styczniowego Józef Nikodem Popławski. W okresie międzywojennym dworek pełnił funkcję domku letniego pewnego węgierskiego ziemianina. Po wojnie niszczał, aż w 1979 r. znowu znalazł właściciela. I ten uroczy budynek zagrał w filmie Wajdy Soplicowo.

A gdzie zamek Horeszków?

Soplicowo to niejedyne miejsce, jakie pojawia się w utworze Mickiewicza. Równie ważny jest chociażby słynny zaścianek czy też zamek Horeszków.

Za pierwowzory zamku uchodziły: Gojcieniszki Adama Rymszy, neogotycki zameczek Zabiełłów w Czerwonym Dworze u ujścia Niewiaży do Niemna czy Mir należący do możnego rodu Radziwiłłów. Dlatego twórcom filmu tak trudno bylo znaleźć odpowiednie miejsce. Zamek "zagrały" aż trzy miejsca: ruiny spichlerza w Kazuniu niedaleko Warszawy, stołeczna Cytadela i Zamek Królewski w Warszawie.