Wszyscy chcemy dla naszych bliskich tego, co najlepsze. Troszczymy się o nasze dzieci jeszcze przed ich narodzinami, uczymy stawiać pierwsze kroki, towarzyszymy im w drodze ku dorosłości – i na tym się nie kończy, w końcu rodzicami jesteśmy przez całe życie. Ale przychodzi taki moment, gdy to dzieci zaczynają troszczyć się o swoich rodziców, dziadków. Chcemy, by jak najdłużej cieszyli się dobrym zdrowiem, sprawnością, by czuli się bezpiecznie pod każdym względem, również tym finansowym – mówi minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.
MINISTER RODZINY I POLITYKI SPOŁECZNEJ MARLENA MALĄG
„Budujemy odpowiedzialną politykę społeczną, a jej wspólnym mianownikiem jest solidarność międzypokoleniowa. Seniorzy po wielu latach pracy i wychowywania kolejnych pokoleń Polaków, zasługują na spokojną i bezpieczną jesień życia”
Finansowe wsparcie dla osób starszych
Rząd prowadzi szereg działań zapewniających naszym seniorom lepsze warunki życia. Emeryci i renciści mają co roku zapewnioną waloryzację świadczeń, aby zrekompensować rosnące ceny, każdy senior dostaje 13. emeryturę, a większość z nich także 14. emeryturę. Wprowadzono też rodzicielskie świadczenie uzupełniające – Mama 4+ – dla osób, które wychowały co najmniej czworo dzieci. Na poprawę sytuacji finansowej osób starszych ma też znaczący wpływ wprowadzona w 2022 r. emerytura bez podatku.
Rozumiemy, jakie są potrzeby Polaków na różnych etapach ich życia. I podobnie jak leży nam na sercu dobro naszych najbliższych, ważna jest dla nas sytuacja polskich rodzin, osób starszych, mniej samodzielnych – mówi minister Marlena Maląg.
W 2022 r. dodatkowe wsparcie skierowane do osób starszych wyniesie ok. 44mld zł, podczas gdy w 2015 r. były to niespełna 4 mld zł.
Coroczna waloryzacja wszystkich świadczeń
Jednym ze sposobów poprawy sytuacji materialnej osób starszych jest waloryzacja ich świadczeń. W marcu 2022 r. najniższa emerytura wzrosła (rok do roku) o 87,56 zł i wynosi teraz 1338,44 zł brutto. Dla przypomnienia – w 2015 r. najniższa emerytura wynosiła tylko 880,45zł brutto. Świadczenia emerytalno-rentowe – w porównaniu z rokiem 2015 – wzrosły więc o blisko 450 zł.
Od 2015 r. znacznie wzrosła również wysokość przeciętnej emerytury wypłacanej z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Na koniec czerwca 2022 r. było to 2904,31 zł, czyli o ponad 810 zł więcej niż w czerwcu 2015 r., kiedy przeciętna emerytura wynosiła 2093,84 zł.
Dodatkowe świadczenia dla emerytów i rencistów
Waloryzacja świadczeń emerytalnych i rentowych to nie wszystko. Rząd Zjednoczonej Prawicy wprowadził też dodatkowe świadczenia dla seniorów.
Od 2019 r. wszyscy emeryci i renciści otrzymują trzynastą emeryturę. Jest to dodatkowe świadczenie pieniężne dla ok. 9,7 mln polskich emerytów i rencistów, bez względu na ich dochody. Trzynastka wypłacana jest w wysokości najniższej emerytury, w tym roku było to 1338,44 zł. Od 2020 r. jest gwarantowana ustawą jako coroczne dodatkowe świadczenie. Od trzynastki nie jest pobierany podatek dochodowy od osób fizycznych, a jedynie składka zdrowotna. Świadczenie wypłacane jest „z urzędu”, zainteresowani nie muszą składać żadnych wniosków. Co ważne, 13. emerytura jest wolna od potrąceń i egzekucji, a jej pobranie nie ma wpływu na ubieganie się o inne dodatkowe wsparcie, takie jak zasiłki czy dodatki.
Kolejnym dodatkowym świadczeniem jest czternasta emerytura. Korzystają z niej seniorzy pobierający niższe świadczenia. Czternastka po raz pierwszy została wypłacona w 2021 r. Początkowo miało być to jednorazowe wsparcie, jednak decyzją rządu 14. emerytura została wypłacona również w 2022 r. Na taką decyzję wpłynął m.in. wzrost cen wywołany rosyjskim szantażem energetycznym i agresją Rosji na Ukrainę.
Reagujemy na sytuację i wspieramy Polaków m.in. poprzez zerowy VAT na żywność, obniżenie podatków, dodatek węglowy, wakacje kredytowe czy właśnie czternastą emeryturę. Jest ona elementem łagodzenia inflacji i dzięki niej staramy się neutralizować wzrost cen dla najbardziej potrzebujących seniorów – tłumaczy minister Marlena Maląg. Osoby, które pobierają świadczenia emerytalno-rentowe w wysokości nieprzekraczającej 2900 zł, otrzymały czternastkę w pełnej wysokości najniżej emerytury, czyli 1338,44 zł. Dla osób pobierających świadczenia wyższe niż 2900 zł czternasta emerytura została pomniejszona o kwotę tej nadwyżki. W 2022 r. ok. 7,7 mln osób otrzymało wypłatę w pełnej wysokości (czyli w kwocie najniższej emerytury), a ok. 1,3 mln osób w wysokości niższej, ze względu na wysokość otrzymywanego świadczenia powyżej 2900 zł miesięcznie.
Na świadczenie zostały przeznaczone środki w wysokości 11,4 mld zł, a łącznie z 13. emeryturą nakłady sięgnęły w tym roku 24,5mld zł. Od 2019 r. na dodatkowe świadczenia dla emerytów rząd przeznaczył ok. 70 mld zł.
Staramy się odpowiadać na potrzeby seniorów. Mamy nadzieję, że dodatkowe środki z 14. emerytury pomogą nie tylko uzupełnić braki w domowym budżecie, lecz także wzmocnią poczucie bezpieczeństwa ekonomicznego seniorów – dodaje minister.
Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej podczas Senioraliów 2022 r.
Większa aktywność seniorów
Wsparcie finansowe seniorów to jeden filar polityki senioralnej rządu. Drugim są programy aktywizujące osoby starsze – Senior+ i Aktywni+. To programy wieloletnie, do 2025 r. na ich realizację rząd przeznaczy w sumie pół miliarda złotych.
Program „Senior+” to wsparcie dla samorządów w tworzeniu i prowadzeniu dziennych domów i klubów dla osób starszych. Tam seniorzy mogą spotkać się z innymi, spędzić czas w przyjaznej atmosferze, a także uczestniczyć w różnego rodzaju warsztatach i zajęciach. W całej Polsce działa już 1068 placówek Senior+ oferujących miejsca dla ponad 25 tys. osób.
Z kolei dzięki dofinansowaniu z programu „Aktywni+” realizowane są projekty obejmujące cztery główne obszary: aktywność społeczną, partycypację społeczną, włączenie cyfrowe i przygotowanie do starości. Z dofinansowania skorzystać mogą organizacje pozarządowe prowadzące projekty skierowane do osób starszych.
Emerytura bez podatku
Na większe bezpieczeństwo ekonomiczne seniorów wpływ ma również reforma podatków. Od 2022 r. kwota wolna od podatku wynosi 30 tys. zł, co oznacza, że emeryci i renciści pobierający świadczenia do 2500 zł miesięcznie nie płacą w ogóle podatku. Ci, którzy dostają emerytury wyższe, płacą niższy podatek, ale tylko od kwoty przekraczającej ponad 2500 zł.
Uzupełnieniem finansowego wsparcia dla osób starszych jest program „Mama 4+”, który działa od marca 2019 r. Program uruchomiony został z myślą o osobach, które wychowały co najmniej czworo dzieci i nie „wypracowały” minimalnej emerytury. Dzięki programowi osoby takie, głównie kobiety, otrzymują rodzicielskie świadczenie uzupełniające wypłacane do kwoty minimalnej emerytury. Obecnie rodzicielskie świadczenie otrzymuje blisko 70 tys. osób.
Troska o osoby najstarsze i niesamodzielne
W katalogu programów senioralnych znajdują się jeszcze działania dedykowane osobom najstarszym. Jednym z takich działań jest program „Opieka 75+”. Program ma na celu rozwijanie i poprawę dostępności usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych usług opiekuńczych kierowanych do osób samotnych, jak i pozostających w rodzinach, które osiągnęły wiek 75 lat i więcej.
Program adresowany jest do gmin miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich do 60 tys. mieszkańców. Gmina może skorzystać z dofinansowania, jeżeli usługi opiekuńcze realizuje samodzielnie, zleca je organizacjom pozarządowym lub kupuje od podmiotów sektora prywatnego.
W 2021 r. w programie „Opieka 75+” uczestniczyły 583 gminy, niosąc pomoc 7465 seniorom. Koszt ubiegłorocznej edycji programu to prawie 28,5 mln zł. W tym roku budżet programu wzrósł do ponad 38 mln zł.
Korpus Wsparcia Seniorów
Z kolei ok. 61 mln zł trafiło do gmin w ramach tegorocznej edycji Korpusu Wsparcia Seniorów. Program powstał w październiku 2020 r., by wspierać osoby starsze w czasie pandemii. Ten program to m.in. pomoc w załatwieniu różnych spraw – od dostarczenia zakupów po umówienie się do lekarza online. W tym roku korpus został rozszerzony o tzw. opaski bezpieczeństwa. Ze wsparcia mogą korzystać osoby w wieku 65 lat i więcej, które mają problemy z samodzielnym funkcjonowaniem ze względu na stan zdrowia.
Budujemy odpowiedzialną politykę społeczną, a jej wspólnym mianownikiem jest solidarność międzypokoleniowa. Seniorzy – nasi rodzice i dziadkowie – po wielu latach pracy i wychowywania kolejnych pokoleń Polaków zasługują na spokojną i bezpieczną jesień życia – mówi minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.