Wywrotowe obroty sfer

Tu niemal każdy element ma swoje widzimisię, indywidualne nastawienie i nachylenie, nie mówiąc o odchyłkach. Od obrotów sfer niebieskich można dostać zawrotu głowy.

Rok na Merkurym, planecie leżącej najbliżej Słońca, trwa 88 ziemskich dni, a dzień merkuriański - 176. Długie dni na Merkurym to wynik bliskiego sąsiedztwa Słońca, które coraz bardziej spowalnia ruch planety. Między dwoma kolejnymi wschodami słońca upływają na Merkurym dwa lata.

Ze wschodem na zachodzie

Na Wenus, która obiega Słońce w ciągu około 225 dni, doba trwa dłużej niż jeden obieg. Ruch obrotowy Wenus jest nietypowy nie tylko z powodu ślamazarności, ale i kierunku. Planeta obraca się w stronę przeciwną niż reszta planet Układu Słonecznego (podobnie Uran). Słońce na Wenus wschodzi na zachodzie, a po długim dniu zachodzi na wschodzie.

Marsjański rok jest dwa razy dłuższy od ziemskiego, choć doba niewiele różni się od ziemskiej. Stateczny w ruchach, podobny do Ziemi Mars zdołał jednak przechwycić dwie przelatujące planetoidy, które dzisiaj, jako Fobos i Deimos, w kółko pracują jako marsjańskie księżyce.

Deimos, wyjątkowo lekki, ważący trzy razy mniej niż góra Giewont, obraca się wokół Marsa tak, jakby należał do największych księżyców w karuzeli Układu, tworzących ze swoimi planetami pary tańczące tak zgodnie, że ich obrót i obieg trwają równie długo. Ponieważ Deimos obiega pas wokół równika Marsa, nigdy nie widać tego księżyca z marsjańskich biegunów.

Nieziemska jazda na gazie

Jowisz jest w rodzinie słonecznych planet dyżurnym ochroniarzem. Ściąga na siebie wielkie komety, mogące zagrozić planetom takim jak Ziemia. Dla niego kolizje z kometami i dużymi asteroidami są jak draśnięcie kamieniem. Jowisz obraca się raz na 10 godzin, wirując z prędkością około 45 000 km/h! Obieg Słońca zajmuje Jowiszowi tylko 12 lat, a to oznacza, że gazowy olbrzym gna po swojej orbicie z prędkością o ponad 1000 km/h większą niż prędkość wirowania. Cztery największe księżyce Jowisza również są szybkie. Io, najbliższy Jowiszowi, potrzebuje na pełny obieg olbrzyma zaledwie 1,3 doby.

Saturn wiruje tak szybko, że wokół jego równika powstało wybrzuszenie. Jeden z licznych księżyców Saturna, Phoebe, krąży wokół planety w dużej odległości i w stronę przeciwną niż pozostałe księżyce. Prawdopodobnie jest planetoidą "schwytaną" przez Saturn w locie i ta znajomość zakończy się kiedyś wielką ucieczką w stronę Słońca.

Na krawędzi karuzeli

Podobnie jak Wenus, Uran wiruje wokół własnej osi ruchem wstecznym. Robi to tak szybko, że własny pęd spłaszczył mu bieguny o prawie 300 km.

Jeden z księżyców Neptuna, Proteus, jest sporą osobliwością Układu Słonecznego. To największy spośród księżyców mających nieregularny kształt. Obliczono, że gdyby Proteus był tylko minimalnie większy, własne przyciąganie zrobiłoby z niego kulę.

Inny księżyc Urana, Tryton, to największy księżyc poruszający się ruchem wstecznym. Kiedyś ten buntowniczy glob rozpadnie się na kawałki albo wpadnie w chmury Neptuna jak śliwka w kompot.

Pluton swoją wydłużoną orbitą naraził się Międzynarodowej Unii Astronomicznej, która odebrała mu status planety. Jedno okrążenie Plutona wokół Słońca trwa 248,6 ziemskiego roku, z czego 20 lat planetka spędza bliżej Słońca niż Neptun. Dopóki Pluton był planetą, było to wyjątkowe w Układzie Słonecznym skrzyżowanie orbit. U planetoidy to zwykły wybryk w biegu.

Spadanie z Księżyca

Księżyc obraca się wokół własnej osi w tym samym czasie, w którym robi pełny obrót wokół Ziemi. Stopniowo oddala się od Ziemi, na pewno więc nigdy się o nią nie rozbije. "Ucieczka" Księżyca spowoduje za to w dalekiej przyszłości, że Ziemia o wiele mocniej nachyli się do orbity, po której porusza się wokół Słońca. Słońce będzie wówczas silniej ogrzewać ziemskie bieguny niż równik.

Rekordziści i dziwacy

- Merkury ma najdłuższą dobę słoneczną spośród wszystkich planet, trwającą 4224 godziny. Na Ziemi mija w tym czasie prawie pół roku.

- Doba na Wenus jest dłuższa o 456 godzin niż wenusjański rok.

- Nereida, księżyc Neptuna, pokonuje wokół niego najdłuższą drogę spośród wszystkich księżyców Układu Słonecznego. Obieg Nereidy wokół Neptuna trwa 360 dni.

- Wenus i Uran wirują w przeciwną stronę niż reszta planet. Phoebe - księżyc Saturna, Tryton - księżyc Neptuna i cztery z małych księżyców Jowisza - Ananke, Carme, Pasiphae i Sinope - poruszają się wokół planet w kierunku przeciwnym niż reszta księżyców.