Zaparcia? Ratunku

U seniorów wydłuża się czas pasażu jelitowego, czyli przemieszczania się resztek pokarmowych w jelitach. Nie bez znaczenia pozostają również postępujące z wiekiem zmiany anatomiczne i fizjologiczne, obniżenie krocza oraz osłabienie mięśni odpowiedzialnych za wypróżnianie. Jednak w przypadku zaparć kluczowe znaczenie odgrywa dieta. A tę można zmienić.

Trzeba koniecznie więcej pić

Dieta u osoby, która ma zaparcia, zwykle jest uboga w produkty pełnoziarniste, warzywa i owoce, ale także niewystarczająca pod względem ilości przyjmowanych płynów. Zdrowy człowiek dziennie potrzebuje ok. 1,5-2,0 litrów płynów na dobę, a podczas upałów dużo więcej! – Zażywanie leków moczopędnych może również przyczyniać się do powstawania zaparć. Zaparcia u seniorów wynikają także z niepożądanych działań przyjmowanych leków, na przykład uspokajających, przeciwbólowych z grupy opioidów, przeciwzapalnych czy przeciwpadaczkowych – mówi Zofia Zarzycka, mgr farmacji. 

Kolejnym czynnikiem, który może powodować zaparcia, jest brak aktywności fizycznej oraz unieruchomienie. Ruch jest warunkiem niezbędnym do prawidłowego ukrwienia jelit i przemieszczania się treści pokarmowych!

Domowe sposoby na zaparcia u osób starszychPrzede wszystkim należy postawić na zdrową, wysokobłonnikową (bogatoresztkową) dietę. Błonnik znajdziemy w m.in.: produktach pełnoziarnistych np. pieczywie z pełnego ziarna (razowym) i kaszach gruboziarnistych (gryczanych, owsianych, pęczaku), ryżu brązowym, płatkach owsianych i jęczmiennych, orzechach oraz warzywach i owocach. – Należy pamiętać, aby produkty bogate w błonnik wprowadzać stopniowo – przewód pokarmowy musi się przyzwyczaić do nowej, wysokobłonnikowej diety. Równocześnie trzeba znacząco zwiększyć ilość przyjmowanych płynów do około 2,5 litra dziennie (łącznie z płynami z soków, kawy, herbaty, zup, produktów mlecznych, świeżych warzyw i owoców), ponieważ błonnik ma zdolność wiązania wody, pęcznienia. Zwiększenie ilości błonnika w diecie, bez zwiększenia ilości płynów, może dać efekt odwrotny od oczekiwanego – tłumaczy Kamila Chatys, mgr dietetyki klinicznej. Warto włączyć do menu również len mielony (najlepiej w postaci kisieli) oraz zdrowe tłuszcze, np. oliwę z oliwek, które wspomagają tzw. poślizg mas kałowych. Bardzo istotne jest wsparcie mikrobioty jelitowej poprzez spożywanie kiszonek, fermentowanych produktów mlecznych (jogurt, kefir, maślanka itd.), picie soków kiszonych (sok z kapusty i ogórków kiszonych) i zakwasów (szczególnie buraczanego!). Produkty te bardzo dobrze wpływają na zdrowie przewodu pokarmowego (pod warunkiem, że nie występują przeciwwskazania np. choroba refluksowa przełyku, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, czy inne stany zapalane przewodu pokarmowego). Wówczas dietę należy dobierać indywidualnie, najlepiej pod kontrolą dietetyka klinicznego.

Po pomoc można iść do aptekiW przypadku braku poprawy po zmianie trybu życia, czyli zmianie diety i wprowadzeniu aktywności fizycznej, można zacząć przyjmować środki wspomagające wypróżnianie:

środki zwiększające objętość mas kałowych – np. błonnik w tabletkach lub proszku, nasiona babki płesznik. Nie powodują rozleniwienia jelit, jednak do ich prawidłowego działania niezbędne jest wypijanie dużych ilości płynów, co stanowi często duży problem np. u pacjentów leżących,środki osmotyczne –zwiększają objętość treści jelitowej poprzez zatrzymywanie wody, co przyspiesza przemieszczanie się ich w jelitach. Są to dostępne w aptece bez recepty np. laktuloza i sól gorzka. Pamiętajmy jednak, że długotrwałe przyjmowanie medykamentów z tej grupy prowadzi do rozwoju tolerancji, czyli jeśli stosuje się je długo, stopniowo przestają działać,leki o działaniu drażniącym – przynoszą szybki efekt, ale równie szybko rozwija się tolerancja na nie, należy więc stosować je krótkotrwale lub sporadycznie. Są to również dostępne bez recepty w aptece leki zawierające np.: senes, bisakodyl, olej rycynowy, aloes, korę kruszyny czy korzeń rzewienia.Pamiętajmy, że stosowanie leków powinno odbywać się po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą. Również tych na zaparcia!

O tym jeszcze warto pamiętać

• Podczas stosowania substancji pęczniejących w jelitach np. nasion babki jajowatej lub siemienia lnianego, należy pamiętać, aby pić duże ilości wody.

• Ciekła parafina nie jest zalecana u osób starszych, ze względu na ryzyko zachłystowego zapalenia płuc oraz zmniejszania wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

MATERIAŁ PARTNERSKI POWSTAŁ DZIĘKI FUNDACJI BIEDRONKI, KTÓRA WSPIERA SENIORÓW