Na pomoc społeczną mogą liczyć seniorzy i ich rodziny, którzy są w trudnej sytuacji, w szczególności z powodu ubóstwa, niepełnosprawności czy długotrwałej lub ciężkiej choroby. Również zdarzenia losowe, klęski żywiołowe lub ekologiczne czy sytuacje kryzysowe mogą być podstawą do ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej.
Można starać się o pomoc zarówno w formie pieniężnej (zasiłek stały, okresowy, celowy), jak i pomoc w postaci schronienia, posiłku i odzieży.
Idź do ośrodka
Żeby uzyskać pomoc, powinieneś zgłosić się do ośrodka pomocy społecznej w miejscu zamieszkania (ośrodki takie znajdują się w każdej gminie). Zanim ośrodek zdecyduje o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia, pracownik socjalny ma obowiązek przeprowadzenia wywiadu rodzinnego (środowiskowego) w twoim miejscu zamieszkania. O decyzji ośrodka przysługuje ci prawo odwołania.
Oprócz informacji dotyczących źródeł dochodów, sytuacji zawodowej, zdrowotnej, rodzinnej, pracownik socjalny może zażądać złożenia oświadczenia o posiadanym majątku. Jeśli odmówisz, może to być powodem do wydania odmownej decyzji w sprawie przyznania świadczenia z pomocy społecznej.
Niezbędne dokumenty
Pracownik socjalny ustala te wszystkie informacje na podstawie aktualnych dokumentów świadczących o stanie twego zdrowia oraz sytuacji osobistej, rodzinnej i materialnej. Są to m.in.:
> dowód osobisty,
> orzeczenie komisji ds. inwalidztwa i zatrudnienia w przypadku osób, które uzyskały takie orzeczenie przed 31 sierpnia 1997 r., lub po tej dacie, decyzja organu rentowego przyznająca świadczenie z ubezpieczenia społecznego albo zaświadczenie o stopniu niepełnosprawności wydane na podstawie odrębnych przepisów,
> zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia,
> dowód otrzymania renty lub emerytury z miesiąca poprzedzającego datę złożenia wniosku,
> zaświadczenie z urzędu gminy o wielkości gospodarstwa rolnego w hektarach przeliczeniowych,
> decyzja urzędu pracy o prawie do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego.
Zasiłek stały
Jeśli twoje dochody nie wystarczają na utrzymanie, a jesteś całkowicie niezdolny do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, możesz w ośrodku pomocy społecznej dostać zasiłek stały. Jego wysokość zależy od tego, czy mieszkasz samotnie, czy z rodziną. Jeśli jesteś osobą samotnie gospodarującą, comiesięczny zasiłek przysługuje ci w wysokości różnicy pomiędzy kwotą 542 zł a twoim dochodem, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie. Gdy gospodarujesz razem z rodziną, masz prawo do zasiłku w wysokości różnicy między kwotą 456 zł a dochodem na osobę w rodzinie.
Kwota zasiłku nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie, natomiast maksymalnie może wynieść 529 zł.
Zasiłek okresowy
Jeśli przejściowo znalazłeś się w szczególnie trudnej sytuacji, możesz starać się w ośrodku pomocy społecznej o zasiłek okresowy. Przysługuje ci, gdy nie masz żadnych dochodów lub twoje dochody są bardzo niskie i nie wystarczają na zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych, zwłaszcza ze względu na długotrwałą chorobę czy niepełnosprawność albo gdy masz problemy z uzyskaniem prawa do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego.
Wysokość zasiłku okresowego wynosi:
> w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości nie niższej niż 50 proc. różnicy pomiędzy kwotą 542 zł a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie;
> w przypadku rodziny - do wysokości nie niższej niż 50 proc. różnicy pomiędzy kwotą 456 zł a dochodem tej rodziny.
Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł. Okres, na jaki przyznane zostanie to świadczenie, ustala ośrodek pomocy społecznej w zależności od sytuacji danej osoby.
Zasiłek celowy
Z ośrodka pomocy społecznej możesz też dostać zasiłek celowy na sfinansowanie określonych wydatków. Są to pieniądze, które możesz przeznaczyć na zakup żywności, leków, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu czy kosztów leczenia. Może to być:
> zasiłek celowy na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego
Jest to świadczenie, o które może się starać osoba albo rodzina, która poniosła straty wskutek jakiegoś zdarzenia losowego (np. ciężki wypadek). W takiej sytuacji pomoc może być przyznana niezależnie od dochodu i nie musisz jej zwracać.
> zasiłek celowy na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną
Jest to świadczenie, które przysługuje osobie albo rodzinie, która poniosła straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej (np. powódź). Przy jego przyznawaniu nie bierze się pod uwagę twoich dochodów, a otrzymanych pieniędzy nie musisz zwracać.
> specjalny zasiłek celowy
Jest świadczeniem z pomocy społecznej, które może być przyznane w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium ustawowe - w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny.
> zasiłek celowy na zasadach zwrotu
Świadczenie to może być przyznane w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe, ale pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku.
Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze
Jeśli jesteś osobą samotną i z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagasz pomocy innych osób, przysługuje ci pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. Możesz na nie liczyć również w sytuacji, gdy rodzina nie może ci takiej pomocy zapewnić.
Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację. Natomiast specjalistyczne usługi opiekuńcze są dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności i są świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.
Ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia, a rada gminy określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za te usługi.