Benedykt XVI, a właściwie Joseph Ratzinger, został następcą papieża Polaka Jana Pawła II 19 kwietnia 2005 r. W chwili wyboru był najstarszym papieżem od czasów Klemensa XII. Wstępując na tron Stolicy Apostolskiej, miał 78 lat.
Przed wyborem na głowę Stolicy Apostolskiej był prefektem watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary. Od lat należał do ścisłej czołówki współczesnych teologów. - Moim prawdziwym programem jest to, by nie realizować swojej własnej woli, nie kierować się swoimi ideami, ale wsłuchiwać się z całym Kościołem w słowo i w wolę Pana oraz pozwolić się Jemu kierować, aby On sam prowadził Kościół w tej godzinie naszej historii - mówił w homilii rozpoczynającej pontyfikat. Wspominał również swojego poprzednika Jana Pawła II. - W tej chwili powracam myślą do 16 października 1978 roku, kiedy to papież Jan Paweł II rozpoczynał swoją posługę tu, na placu Świętego Piotra. Wciąż na nowo brzmią mi w uszach jego słowa: "Nie lękajcie się!" - mówił.
Benedykt XVI przez lata należał do grona najbliższych współpracowników Jana Pawła II. W 1978 roku był jednym z głównych zwolenników wyboru Karola Wojtyły na papieża. Przed wyborem na zwierzchnika Kościoła katolickiego odwiedził ośmiokrotnie Polskę.
Będąc w Polsce w 2006 r., odwiedził obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau. W jego przemówieniu nie zabrakło ogromnych emocji. - W miejscu takim jak to brakuje słów, a w przerażającej ciszy serce woła do Boga: Panie, dlaczego milczałeś? Dlaczego na to przyzwoliłeś? W tej ciszy chylimy czoło przed niezliczoną rzeszą ludzi, którzy tu cierpieli i zostali zamordowani. Cisza ta jest jednak głośnym wołaniem o przebaczenie i pojednanie, modlitwą do żyjącego Boga, aby na to nie pozwolił nigdy więcej - mówił ze łzami w oczach papież.
Benedykt XVI był po Janie Pawle II drugim papieżem, do którego można wysłać wiadomość e-mailem. Korzystał również z Twittera - internetowego komunikatora. Jego profil obserwowały miliony użytkowników. A do papieża zaczęto wysyłać tysiące pytań i pozdrowień z całego świata.
Podczas pontyfikatu najważniejszym tematem dla następcy Jana Pawła II było przedstawienie Boga jako Miłości. Według badań rzeczownik "miłość" w dziełach Josepha Ratzingera wystąpił rekordowo - 2400 razy.
Oprócz ojczystego języka niemieckiego biegle posługuje się także językiem francuskim, angielskim, hiszpańskim, łacińskim i włoskim, ponadto płynnie czyta w języku starogreckim i biblijnym hebrajskim. Wielokrotnie pozdrawiał również pielgrzymów w języku polskim. Pod koniec stycznia w Watykanie wspominał zmarłego kardynała Józefa Glempa. - Niech Pan wynagrodzi jego pasterski trud w swojej chwale! Wszystkim z serca błogosławię - mówił Benedykt XVI.
Zapowiedziana na 28 lutego abdykacja Benedykta XVI to pierwsza taka sytuacja od ponad 700 lat. Jedynym, który do tej pory abdykował, był papież Celestyn V. Zasiadał na Tronie Piotrowym w 1294 roku.