Czeskie zamki, które nigdy nie zostały zdobyte

Pernštejn nie poddał się katolikom i Szwedom

Średniowieczny zamek Pernštejn wznosi się na marmurowej skale nad rzeką Svratką, w miejscowości Nedvědice, w pobliżu miasteczka Bystřice nad Pernštejnem. Budowany był od XIII do XVI wieku i z tamtego okresu zachował swój wygląd. Podczas wojen husyckich Pernstejnowie walczyli po stronie kalikstynów. Zamek bez sukcesu usiłował zdobyć biskup ołomuniecki.  

Właściciele Pernštejnu przygotowali dla swych wrogów wiele nieprzyjemnych niespodzianek – na przykład fosę z mostem zwodzonym i ukrytym pomieszczeniem, skąd ostrzeliwano nieprzyjaciół.  Jeśli wrogom udało się wtargnąć do wnętrza zamku, czekały na nich wąskie schody, kręcone w prawo. Podczas pokonywania takich schodów, osobom praworęcznym trudno było trzymać miecz w prawej ręce. Była to więc znakomita strategia obronna właścicieli zamku.

Pernštejn ucierpiał najbardziej podczas oblężenia przez Szwedów w roku 1645. Zburzona została wówczas górna część Wieży Graniastosłupowej przy bramie prowadzącej na drugie podgrodzie, znacznie uszkodzona została także dominująca nad zamkiem Wieża Czterech Pór Roku. Straciła najwyższe piętro, które nigdy już nie zostało odbudowane. Szwedzkie oblężenie paradoksalnie miało pozytywne znaczenie dla zamku. Miało ono miejsce w czasach, gdy nie inwestowano zbytnio w ten obiekt. Gdy okazało się, że dobrze spełnił swą obronną funkcję, został odnowiony i uznany za jedną z ważniejszych twierdz.  

Bezděz odparł koalicję antyhusycką

Średniowieczna twierdza Bezděz, wznosząca się na szczycie góry (około 70 km na południe od Liberca, został założony w roku 1264 przez Przemysła Ottokara II.  

Podczas wojen husyckich zamek był w rękach Jana z Michalovic, stanowił wówczas ważny punkt obronny wobec koalicji antyhusyckiej. Husyci, którzy opanowali pobliskie miasto i twierdzę Bělą, nie ośmielili się przypuścić ataku na świetnie obwarowany Bezděz.

W roku 1588 właścicielem zamku został Jan z Vartemberka, a po jego śmierci, z wdową ożenił się  Václav Berka z Dubé i z Lipé. W roku 1618 należał on do przywódców powstania stanowego. Po klęsce powstania, uciekł za granicę, a na zamku zaczęli ukrywać się okoliczni poddani przed wojskami Maxmiliána Bavorskiego, zwycięzcy pod Białą Górą. Zamek został wówczas zdewastowany i spalony. Odbudowę około roku 1628 dla celów wojskowych zawdzięcza Albrechtowi von Wallenstein.

 Hazmburk – bezpieczny sejf na skarby kościelne

Zamek Hazmburk, perła Średniogórza Czeskiego, dobrze widoczny ze wszystkich stron, uważany był za bezpieczne miejsce do przechowywania skarbów. Ukrywano tam między innymi cenne przedmioty z kościołów na Zamku Praskim. Do wszystkich budowli na terenie zamku można było wstąpić jedynie z wysokości pierwszego piętra.

 Zamek wyrósł na szczycie stromego masywu bazaltowego w drugiej połowie XIII wieku, na polecenie rodu Lichtenburków. Na początku XIV wieku Lichtenburkowie stracili zainteresowanie tutejszymi majątkami i razem z zamkiem oddali je królowi Janowi Luksemburskiemu, w zamian za inne posiadłości. Król w roku 1335 sprzedał zamek Zbyňkowi Zajícowi z Valdeka.

 W czasie wojen husyckich Zajícowie opowiadali się po stronie katolików. Husyci próbowali zdobyć zamek, jednak okazał się on przeszkodą nie do pokonania.  Ponieważ doskonale sprawdził się jako twierdza obronna, został uznany za bezpieczne miejsce do przechowywania skarbów z kościołów Zamku Praskiego. W roku 1440 ukryto tu cenne szaty liturgiczne. 

Hukvaldy odparły ataki Valachów, Duńczyków, Szwedów i Prusów

Hukvaldy, jeden z najpotężniejszych zamków na Morawach, został założony w połowie XIII wieku przez ród hrabiowski z Příboru. W roku 1316 znalazł się w rękach kanoników ołomunieckich. Jego główną funkcją była ochrona ważnego szlaku handlowego łączącego Ołomuniec z Krakowem przez Hranice, Nový Jičín, Místek (dawniej Friedeberk), Frýdek i Cieszyn.

Z czasem zamek stał się także więzieniem dla nieposłusznych księży z diecezji ołomunieckiej. Najsłynniejszym więźniem był ksiądz Filipín oskarżony o otrucie trzech biskupów ołomunieckich.

Zamek, dzięki swojemu położeniu w trudno dostępnym miejscu i potężnym murom obronnym, nie został nigdy zdobyty. Latem i jesienią 1621 roku Morawy plądrowali powstańcy stanowi. Nie udało się im jednak zdobyć Hukvaldów. W roku 1626 od Bohumína zbliżały się duńskie wojska protestanckie generała Mansfelda, który uciekał przed Wallensteinem. Duńczycy zdobyli Opawę, Cieszyn i Morawską Ostrawę, spalili Příbor i Brušperk, splądrowali także frýdecki pałac. Niemal cały rok oblegali Hukvaldy, lecz bez sukcesu.  

Kiedy w roku 1639 pojawiła się groźba szwedzkiego oblężenia, biskup ołomuniecki, książę Leopold Vilém, polecił przewieźć na Hukvaldy wszelkie kosztowności z ołomunieckich kościołów i cenne księgi. Na zamku ukrył się także z całym swym majątkiem hrabia Jiří z Oppersdorfu. Jakie było zaskoczenie obrońców, gdy Szwedzi, po zdobyciu Ołomuńca i Morawskiej Ostrawy, nawet nie spróbowali zdobyć zamku. W roku 1680 do Hukvaldów przybyli powstańcy węgierscy pod wodzą Emericha Thököly. Im również nie udało się zdobyć twierdzy, uszkodzili jedynie część murów obronnych. Jeszcze w latach  1742 i 1758 bezskuteczne próby opanowania zamku podjęli Prusowie.  

Kost – zamek ukryty w lasach

Zamek Kost,  ulokowany w malowniczym regionie Czeskiego Raju, założony został w połowie XIV wieku przez Beneša z Vartemberka. Dzięki znakomitemu położeniu w głębokich lasach, na styku trzech dolin, przez stulecia skutecznie ukrywał się przed nieprzyjaciółmi.  

Według najpopularniejszej legendy, nazwa Kost (po polsku Kość) pochodzi z czasów oblegania zamku przez Jana Žižkę, który po nieudanej próbie jego zdobycia, ogłosił, że jest on twardy jak kość.  Prawdą jednak jest, że założyciel zamku, hrabia Beneš, w dokumentach podpisywał się łacińskim nazwiskiem Benesius de Costy, które Czesi przekształcili w Beneša z Kosti.

W pobliżu zamku powstały trzy stawy Biały, Czarny i Łabędzi, które pełniły przede wszystkim funkcję obronną.

Zamek Křivoklát – więzienie z wieżą głodową

Zamek Křivoklát zaczął budować przed rokiem 1110 król Władysław I., ale największe znaczenie uzyskał zamek dopiero za panowania Przemysła Ottokara II., który stworzył tu reprezentacyjną siedzibę władców czeskich. Na Křivoklácie przebywał także Karol IV. oraz inni królowie czescy. Podczas wojen husyckich przechowywano tu klejnoty koronacyjne.

Ze względu na położenie wśród gęstych lasów i znakomity system obronny, zamek był także wykorzystywany jako więzienie z tak zwana głodomornią, czyli miejscem, w którym trzymano więźniów skazanych na śmierć głodową. Spośród znanych więźniów, najdłużej, bo aż 16 lat,  przebywał tu biskup Jednoty Braci Czeskich Jan August. Razem z nim więziony był jego adiutant  Jakub Bílek. Więzienie mieściło się także w wieży Huderce, gdzie za panowania cesarza Rudolfa II. przez kilka lat przebywał alchemik Edward Kelley.

Křivoklát kilkukrotnie uległ zniszczeniu przez pożar, największy miał miejsce w roku 1826. Zniszczony zamek został odbudowany przez Fürstenbergów. Do dziś zachował wygląd z tego okresu.

Nigdy nie zdobyte Trosky

Fundamenty zamku Trosky, pochodzącego z późnego średniowiecza (1380 – 1390), stanowią skały pochodzenia wulkanicznego. Właściciel tutejszych włości, Čeněk z Vartemberka, wykorzystał naturalne obronne właściwości skał bazaltowych i na grzbiecie górskim, pomiędzy dwiema skałami, założył twierdzę. Na szczytach obu skał polecił zbudować wieże obronne. Zamek posiadał własną studnię o głębokości około 30 metrów i zbiorniki na wodę deszczową. Pod zamkiem znajdują się podobno rozległe podziemia i jaskinie. W roku 1455 właścicielem budowli został Jan Zajíc z Hazmburka. Zamek nigdy nie został zdobyty. Ani w roku 1424, kiedy był krótko oblegany przez Žižkę, ani w roku 1428 podczas oblężenia przez taborytów.

Kašperk, strażnik Złotego Szlaku

Ochrona granicy z Bawarią, miejsc występowania złota oraz szlaku handlowego, tak zwanego Złotego Szlaku, to były powody zbudowania przez cesarza rzymskiego i czeskiego króla Karola IV w roku 1356 zamku Kašperk. Zamek nie został nigdy zdobyty, nawet podczas wojen husyckich. Jego obrońcy musieli odpierać nieprzyjacielskie ataki rycerza bawarskiego Martina Sattelbognera (około roku 1450) czy pasovskiego biskupa Oldřicha (1470).

Kašperk jest najwyżej położonym zamkiem królewskim w Czechach (886 m n.p.m.). Z obu wież rozciąga się malowniczy  widok na piękną, zalesioną krainę Szumawy.

Więcej informacji turystycznych w języku polskim o Czechach: www.visitczechrepublic.com

i