Londyńczycy mogą dowiedzieć się, że nie tylko Oskar Schindler ratował Żydów

Wystawa Instytutu Pileckiego (od 8 grudnia do 28 stycznia 2022 r.) pokazuje czym była ta polsko-żydowska inicjatywa, zwana Grupą Ładosia. Tworzyli ją: Aleksander Ładoś (1891–1963), polski poseł w Bernie w latach 1940–1945 oraz:

• Abraham Silberschein (1881–1951), adwokat, działacz syjonistyczny, przedwojenny poseł na Sejm RP,

• Konstanty Rokicki (1899–1958), polski konsul w Bernie w latach 1939–1945,

• Chaim Eiss (1876–1943), przedsiębiorca, działacz Agudat Israel z Zurychu,

• Stefan Ryniewicz (1903–1987), radca poselstwa RP w latach 1938–1945, zastępca posła Ładosia,

• Juliusz Kühl 1913–1985), attache polskiego poselstwa, ekspert ds. kontaktów z organizacjami żydowskimi. Ci panowie wystawiali fałszywe paszporty państw z Ameryki Południowej i Środkowej (głównie Paragwaju) dla zamkniętych w gettach (i de facto skazanych na śmierć) Żydów. Historycy Instytutu Pileckiego sporządzili listę uratowanych. Udało się zidentyfikować ponad 3,2 tys. osób. Wystawa „Passports for Life” (Paszporty życia) dotychczas była prezentowana na Litwie, Łotwie, w Czechach oraz w Holocaust Museum w Los Angeles. Dodajmy, że 2 grudnia w londyńskim Teatrze Instytutu Królewskiego wystawiono spektakl „Paszporty życia”.

– Tuż przed pandemią COVID-19 prezentowaliśmy w Londynie książkę „The Ładoś List”, zawierającą nazwiska europejskich Żydów, których polscy dyplomaci i działacze żydowscy w szwajcarskiej stolicy Bernie próbowali ratować z Holokaustu wydając fałszywe paszporty krajów Ameryki Łacińskiej. Dziś Ocaleni i ich potomkowie mieszkają na całym świecie, w tym w Wielkiej Brytanii. Wielu z nich dowiaduje się o szczegółach funkcjonowania paszportu dzięki naszym badaniom. Inni pomagają nam uzupełniać wiedzę. Londyn to idealne miejsce do opowiedzenia historii Grupy Ładosia zarówno Brytyjczykom, jak i turystom z całego świata – wyjaśnia dr Wojciech Kozłowski, dyrektor Instytutu Pileckiego.

Instytut Pileckiego, porównywany przez wielu historyków do izraelskiego Instytutu Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaust (Jad Waszem), popularyzuje w świecie wiedzę m.in. o polskim wysiłku dla ratowania Żydów przed śmiercią w czasie II wojny światowej. Służą temu tematyczne wystawy, konferencje popularnonaukowe i wspomniana już Lista Ładosia. Można z nią zapoznać się (w trzech językach w portalu www.paszportyzacja.pl. „Publikacja Listy Ładosia pozwoliła ponadto dostrzec jej wyjątkowość. Ustalono bowiem, że ratowano nie tylko Żydów polskich, lecz także obywateli innych krajów, m.in. Niemiec, Austrii, Holandii czy Czechosłowacji. Tak wielki zasięg operacji nie byłby możliwy, gdyby nie ścisła współpraca polskich dyplomatów i środowisk żydowskich. To ostatnie zdecydowanie wyróżnia historię Grupy Ładosia na tle innych akcji pomocowych prowadzonych przez dyplomatów różnych państw w czasie Holokaustu” – komunikuje Instytut Pileckiego. Przypomnijmy, że uchwałą Sejmu RP rok 2021 został ustanowiony Rokiem Grupy Ładosia.