Przezroczyste urny wyborcze. Czy gwarantują tajne wybory?

Spis treści

1. Jakie powinny być wybory prezydenckie? Przymiotniki wyborcze
2. Co to znaczy, że wybory 2025 są tajne?
3. Dlaczego urny wyborcze są przezroczyste? Kiedyś były w barwach narodowych Polski
4. Przezroczyste urny wyborcze. Co z tajnością głosowania podczas wyborów 2025?
5. Jak prawidłowo wrzucić kartę do urny wyborczej, by zachować tajność głosowania?

Jakie powinny być wybory prezydenckie? Przymiotniki wyborcze

Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej są powszechne, równe i bezpośrednie oraz odbywają się w głosowaniu tajnym. Są więc czteroprzymiotnikowe. Oto co oznaczają poszczególne zasady głosowania w wyborach:

• zasada powszechności – prawo wyborcze posiada każda osoba spełniająca cenzus wiekowy, oraz cenzus obywatelstwa, a także, w przypadku biernego prawa wyborczego, osoba niebędąca skazana wyrokiem prawomocnym,
• zasada bezpośredniości – wyborcy osobiście biorą udział w głosowaniu i bezpośrednio wybierają określonego kandydata,
• zasada równości – każda osoba głosująca może oddać jeden głos,
• zasada tajności głosowania – głosujący nie podpisują się na kartach wyborczych.

Co to znaczy, że wybory 2025 są tajne?

Wybory 2025, czyli wybory prezydenckie, muszą więc być tajne. Eksperci ds. prawa wyborczego tłumaczą, że głosowanie tajne to takie, w którym wyborca ma możliwość oddania głosu bez konieczności zdradzania komukolwiek, jak głosował. Wyborca ma prawo do prywatności swoich poglądów, więc nie musi ujawniać swoich preferencji politycznych. Wyborca nie jest anonimowy, ponieważ przed oddaniem głosu w lokalu wyborczym musi potwierdzić swoją tożsamość i podpisać się na liście wyborców. Ale anonimowe są jego poglądy polityczne. Co ważne, tajność nie dotyczy procesu i procedur wyborczych, które powinny być jak najbardziej transparentne i zrozumiałe.

Dlaczego urny wyborcze są przezroczyste? Kiedyś były w barwach narodowych Polski

Warto wiedzieć, że urny do głosowania nie zawsze były przezroczyste. Jeszcze 10 czy 15 lat temu były w barwach narodowych Polski: biało-czerwone. Dopiero w 2015 roku ustawodawca, z inicjatywy ówczesnego prezydenta Bronisława Komorowskiego, wprowadził obowiązek stosowania we wszystkich wyborach, przeprowadzanych od dnia 1 lipca 2016 roku, przezroczystych urn wyborczych. Ówczesny parlament uchwalił zmiany po zamieszaniu z wyborami samorządowymi z jesieni 2014 roku. Teraz to Kodeks wyborczy mówi, że urna wyborcza musi być wykonana z przezroczystego materiału.

Przezroczyste urny wyborcze. Co z tajnością głosowania podczas wyborów 2025?

Wprowadzenie przezroczystej urny do głosowania wywołało sporo emocji. Kontrowersje budziły one nie tylko u polityków. Wątpliwości miał również m.in. ówczesny Rzecznik Praw Obywatelskich. - Zastosowanie urn wyborczych z przezroczystego materiału może naruszać zasadę tajności głosowania - pisał w 2017 roku Adam Bodnar do Państwowej Komisji Wyborczej. Jego zdaniem, korzystanie z urn wyborczych wykonanych z przezroczystego materiału stanowi także poważne wyzwanie z uwagi na konieczność zachowania gwarancji zasady tajności głosowania. Proponował, by poinformować wyborców, że karty do głosowania mogą wrzucać do takich urn w kopertach. 

Jak prawidłowo wrzucić kartę do urny wyborczej, by zachować tajność głosowania?

Co ważne, ostatecznie stanęło na tym, że wrzucanie kart do przezroczystej urny nie przeczy tajności głosowania, ponieważ to wyborca jest zobowiązany do tego, aby wrzucić kartę do urny w taki sposób, aby strona zadrukowana była niewidoczna. Ci wyborcy, którzy obawiają się, że przezroczysta urna nie zapewnia tajności głosowania, mogą pobrać kopertę u przewodniczącego komisji, a po skreśleniu znaku "x" przy nazwisku kandydata, włożyć kartę do koperty i kopertę wrzucić do urny wyborczej.