Badania dają szansę na wyleczenie

- Co przeciętny Polak powinien wiedzieć o prostacie?

- Każdy mężczyzna powinien być świadom tego, że posiada taki narząd (gruczoł krokowy - stercz - prostata) i gdzie jest on zlokalizowany. Jest on mu potrzebny do utrzymania płodności - jednej z funkcji życiowych, ponieważ wydzielina z gruczołu krokowego jest jednym ze składników nasienia. W związku z tym, jeśli chcemy mieć dzieci, to utrzymanie prawidłowej jakości wydzieliny z tego gruczołu jest niezbędne.

Inną sprawą jest to, że jeśli w wyniku procesu starzenia się dochodzi do powiększania się tego gruczołu, to pojawiają się wtedy rozmaite dolegliwości związane z oddawaniem moczu. Ta sytuacja powinna być od razu pierwszym sygnałem do tego, aby zbadać sobie prostatę. Chodzi o sprawdzenie, czy nie doszło do jej powiększenia i ucisku cewki moczowej.

Niezbędne kwantum wiedzy to to, że prostata u młodego mężczyzny jest narządem wielkości kasztana, znajduje się pod pęcherzem moczowym, obejmuje cewkę moczową i wytwarza gęstą wydzielinę, która wchodzi w skład spermy.

- Jak wygląda badanie prostaty?

- Jest to związane z wizytą u urologa. To badanie specjalistyczne, przeprowadzane przez odbytnicę. Tylko w ten sposób lekarz może wymacać i dokładnie ocenić na podstawie badania palcem gruczoł krokowy: czy jest on powiększony, bolesny, czy posiada stwardnienia i inne nieprawidłowości. W związku z tym urolog może określić, czy w prostacie występują stany zapalne czy też istnieje podejrzenie o zmiany nowotworowe łagodne lub złośliwe. Trudno jednak jest to zdiagnozować, jeżeli pacjent nie zostanie zbadany przez lekarza urologa.

Istnieje również badanie obrazowe tego narządu, którym jest ultrasonografia. Gruczoł krokowy może być zbadany np. przy okazji badania narządów jamy brzusznej.

Bardziej dokładnym i specjalistycznym badaniem jest ultrasonografia transrektalna, za pomocą specjalnych sond. Wtedy lekarz wykonujący to badanie potrafi bardziej precyzyjnie ocenić wielkość oraz strukturę budowy gruczołu. Dopiero jednak połączenie tych badań, a nie jedno z nich, może pomóc nam w pełnej ocenie istniejącego schorzenia w prostacie. Tak więc nie możemy powiedzieć, że "lekarz zbadał mnie palcem i nie mam raka". Te badania zawsze trzeba sumować.

- Jak często trzeba chodzić na profilaktyczne badania?

- Jeżeli nie ma dolegliwości, które naprowadzają nas na choroby układu moczowego, to przeciętny młody człowiek w wieku 25-30 lat nie musi chodzić do urologa. Jeżeli zaczyna mieć dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych lub podejrzenie niepłodności męskiej, to wtedy oczywiście powinien się zgłosić do urologa.

- Jakie to są dolegliwości?

- Częste oddawanie moczu, bolesne parcia na pęcherz, trudności z mikcją, bóle w kroczu, promieniujące od pęcherza i jąder. Wtedy wskazana jest nie tylko konsultacja urologiczna, ale i badania dodatkowe, takie jak: badanie moczu czy posiewu z moczu, badanie nasienia, morfologia krwi. I wówczas wizyta u urologa plus badanie ultrasonograficzne dają nam obraz choroby.

Trochę inaczej jest z mężczyznami starszymi. Współczesna medycyna za starszych mężczyzn uznaje tych, którzy przekroczyli 65. rok życia. Tutaj objawy, z jakimi do urologa najczęściej przychodzą mężczyźni, to problemy z oddawaniem moczu. Takie kłopoty zazwyczaj wiążą się z powiększeniem gruczołu krokowego. Może to być najczęściej łagodny rozrost. Wtedy w zależności od ustalonego rozpoznania i stanu zaawansowania choroby możemy np. wdrożyć leczenie farmakologiczne. Zapisuje się odpowiednie leki i kontroluje objawy choroby co trzy lub sześć miesięcy. Jeśli jednak pojawia się podejrzenie nowotworu złośliwego - raka, aby je potwierdzić, trzeba wykonać biopsję gruczołu krokowego.

Najczęściej podejrzenia raka stawiamy po otrzymaniu nieprawidłowego, podwyższonego wyniku badania poziomu antygenu sterczowego (PSA) we krwi. Przyjęta powszechnie norma w wieku 60 lat wynosi do 4 ng/ml. Fakt, że jest ona przekroczona, stawia nas w sytuacji podejrzenia raka i możemy je potwierdzić lub wykluczyć tylko po wykonaniu biopsji - tutaj należy podkreślić, że samo badanie palcem może nie wykazać zmian nowotworowych. Trzeba jednak zaznaczyć, że zmiany nowotworowe mogą zacząć się bez powiększenia prostaty i bezobjawowo. Dlatego wszyscy mężczyźni, którzy ukończyli 45. rok życia, powinni regularnie, przynajmniej raz w roku, badać stężenie antygenu sterczowego we krwi celem wykrycia wczesnej, uleczalnej postaci raka tego narządu.

- Czy w ostatnich latach więcej mężczyzn przychodzi na profilaktyczne badania?

- Tak. Przekłada się to też na większą wykrywalność wczesnego stadium nowotworu, co daje szanse na szybkie wyleczenie. W Polsce obecnie więcej leczymy tych początkowych postaci. Dużą rolę odgrywają tu media, które coraz częściej mówią o problemach związanych z prostatą. Dzięki temu wielu Polaków ma już świadomość tego, że muszą się regularnie badać.