Diagnostyka i leczenie raka prostaty – o czym należy pamiętać?

Tymczasem, choć mamy coraz więcej i coraz lepszych metod diagnostycznych, pojawiło się coraz więcej skuteczniejszych leków, ścieżka pacjenta w procesie diagnostycznym i procesie terapeutycznych wciąż nie wygląda dobrze. 

- Dlatego tak ważne jest, żeby pacjenci z podejrzeniem raka prostaty, a tym bardziej już z rozpoznaniem tego nowotworu, jak najszybciej trafiali do odpowiednich specjalistów, oczywiście poczynając od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Rola lekarza medycyny rodzinnej jest tu istotna, bo przecież to on kieruje pacjenta na podstawowe badanie PSA, które, co już dziś wiemy, nie jest badaniem idealnym w wykryciu raka stercza, ale może być sygnałem do dalszej diagnostyki. To lekarz rodzinny powinien przeprowadzić z mężczyzną wstępny wywiad, wypytać, czy w rodzinie nie było przypadków raka prostaty, raka piersi czy trzustki, bo one są ze sobą powiązane. I nawet jeśli PSA wyjdzie nieprawidłowo, należy badanie po kilku tygodniach zweryfikować. Rozpoznanie należy do urologa, bo to on w większości przypadków robi biopsję gruczołu krokowego. Czyli, urolog rozpoczyna ścieżkę diagnostyczną. To on jest najlepszym przyjacielem mężczyzny – mówi dr hab. n.med. Roman Sosnowski.

- I dlatego - proponuje Anna Kupiecka prezes Fundacji OnkoCafe. - Do tego specjalisty nie powinno być skierowań, jak to jest dotychczas. Zaś leczenia powinno się odbywać już pod kierunkiem onkologa, ale w porozumieniu z urologiem, ewentualnie, jeśli zajdzie taka potrzeba, jeszcze z lekarzami innych specjalności. Bo dziś pacjent z rakiem gruczołu krokowego to nie jest pacjentem wyłącznie urologicznym czy onkologicznym. To jest pacjent wspólny. Podstawą w onkologii, nie tylko w przypadku raka prostaty, jest współpraca w ramach zespołów interdyscyplinarnych. Myślenie, czy pacjentem ma zająć się urolog, czy onkolog, jest błędne. Oni muszą ze sobą współpracować. I już podczas pierwszej wizyty u urologa czy onkologa, kiedy zostanie postawiona diagnoza, pacjent powinien otrzymać klarowną informację, co dalej, jakie będzie dalsze postępowanie w jego przypadku, jak będzie wyglądać dalsza ścieżka diagnostyczna, jakie zastosować najskuteczniejsze leczenie. Ważne jest poczucie, że jako pacjent jest w dobrych rękach, że jest dobrze zaopiekowany.

Dziś lekarz ma wiele możliwości do zaproponowania pacjentowi z rakiem prostaty, bo takie pojawiły się w ostatnich latach. W ramach jednej linii leczenia można zastosować kilka różnych form terapii, ale nie wszystkie są dostępne dla polskich pacjentów. Najczęściej takie działania są ograniczane przez prawno-administracyjne rozporządzenia. Rozdźwięk między rekomendacjami towarzystw naukowych a zapisami refundacyjnymi to problem, wymagający szybkiego rozwiązania.

- Np., według kryteriów refundacyjnych określony lek możemy stosować we wskazaniu „low volume”, a według rejestracji produktu leczniczego także w „high volume”. Ta sytuacja u pacjenta z rakiem „high volume” wymusza zastosowanie chemioterapii, chociaż według Evidence Based Medicine moglibyśmy zastosować bardziej optymalną dla pacjenta formę leczenia – mówi dr hab., n. med. Jakub Żołnierek.

- Pacjenci z rakiem prostaty mogą być u nas coraz skuteczniej i bezpieczniej leczeni, ale w systemie jest jeszcze wiele do zrobienia, aby im to umożliwić – podkreśla Anna Kupiecka. – Bardzo dużo zależy też od nic samych, żeby się regularnie badali i współpracowali z lekarzem – niczego nie ukrywając, dopytując, kiedy coś jest dla nich niejasne. Bo w gruncie rzeczy to pacjent powinien podejmować decyzję, jak chce być leczony. A to jest możliwe pod warunkiem, że będzie miał zaufanie do lekarza i systemu opieki zdrowotnej.