HIVotetycznie, gdyby chodziło o Ciebie? Perspektywa osób żyjących z HIV w Polsce będących na terapii antyretrowirusowej

Zmiana perspektywy

Pojawienie się skutecznej terapii antyretrowirusowej (ARV) zahamowało szerzącą się w latach 80-tych i 90-tych XX wieku epidemię zachorowań na AIDS i dało osobom żyjącym z wirusem HIV perspektywę długiego życia. Skuteczne leczenie zmieniło sposób myślenia o HIV/AIDS i sprawiło, że dziś zakażenie wirusem HIV uważa się za chorobę przewlekłą, która wymaga leczenia przez całe życie¹. Wieloletnia ekspozycja na terapie ARV i ich interakcje z lekami przyjmowanymi w związku z innymi schorzeniami negatywnie wpływają na stan zdrowia pacjentów².

Jak wynika z badań przeprowadzonych przez firmę badawczą IQS na grupie Polaków żyjących z HIV i będących na terapii ARV, aż 7 na 10 respondentów jest świadomych ryzyka związanego
z potencjalnymi skutkami ubocznymi ciągłej farmakoterapii ARV, a prawie 60% z nich obawia się długoterminowego wpływu leków ARV na swój organizm. 41% pacjentów oprócz leków ARV przyjmuje także inne leki na receptę, które są dodatkowym obciążeniem dla organizmu2.

- Przeprowadzone badanie opinii pacjentów pokazało, że osoby żyjące z HIV są świadome swojego stanu zdrowia i ograniczeń wynikających z pozytywnego statusu serologicznego, dlatego coraz ważniejsze jest dla nich ograniczenie liczby przyjmowanych leków, a tym samym zmniejszenie potencjalnych działań niepożądanych – powiedziała Beata Durka z firmy IQS.

Mniej znaczy więcej

- Istotą leczenia antyretrowirusowego infekcji HIV jest uzyskanie niewykrywalnej wiremii w surowicy
i poprawa wykładników odpornościowych, czyli immunologicznych. Ostatnia dekada dostarczyła nam wiele bardzo skutecznych leków, dzięki którym ten cel został osiągnięty. Po osiągnięciu supresji, głównym zadaniem stała się ochrona pacjenta przed niekorzystnymi skutkami wieloletniej terapii. Dostępne są już nowoczesne schematy leczenia składające się z dwóch leków, których skuteczność przeciwwirusowa jest taka sama, jak terapii trójlekowych. Efektywność terapii dwulekowej jest potwierdzona badaniami klinicznymi prowadzonymi zarówno wśród pacjentów dopiero rozpoczynających leczenie, jak i u pacjentów doświadczonych wieloletnim leczeniem, u których trzeba wprowadzić inny niż do tej pory schemat terapeutyczny – powiedziała dr n. med. Grażyna Cholewińska-Szymańska, konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób zakaźnych.

A92% uczestników badania zadeklarowało, że byliby skłonni zainicjować zmianę obecnej farmakoterapii na mniej szkodliwą w perspektywie długoterminowego leczenia. Dwie trzecie badanych (66%) deklaruje chęć zmiany obecnej terapii ARV na terapię składającą się z dwóch substancji aktywnych, gdyby była tak samo skuteczna, jak terapia trójskładnikowa lub w przypadku 59% gdyby zalecił ją lekarz2.

Równoważną skuteczność terapii dwulekowej wobec terapii trójlekowej, potwierdzają badania kliniczne oraz najnowsze rekomendacje ekspertów Europejskiego Stowarzyszenia na rzecz AIDS (EACS)³. Uproszczenie terapii i coraz powszechniejsze stosowanie schematów jednotabletkowych jest odpowiedzią na współczesne potrzeby pacjentów żyjących z HIV.

- Do tej pory używaliśmy do terapii schematów trójlekowych, ponieważ dowody naukowe potwierdzały, że takie skojarzenie, złożone z kilku leków było najbardziej skuteczne. Należy jednak uświadomić sobie, że wieloletnie przyjmowanie terapii przez pacjentów wiąże się z działaniami niepożądanymi. Dostępne terapie pozwalają nam opanować infekcje, umiemy skutecznie zahamować namnażanie wirusa, dlatego naszym celem jest stosowanie takiej medycyny, która pozwoli pacjentowi dożyć sędziwego wieku w jak najlepszej kondycji – podkreśliła dr n. med. Grażyna Cholewińska-Szymańska.

Analiza opinii pacjentów wskazuje, iż niemal wszyscy badani – aż 97% – chcieliby, aby lekarz informował ich o najnowszych opcjach terapeutycznych, które pojawiają się w Polsce. Wyniki badania pokazują także, na bardzo dużą potrzebę pacjentów do współdecydowania o swoim leczeniu – 9 na 10 pacjentów ma potrzebę wspólnego z lekarzem podejmowania decyzji na temat wyboru farmakoterapii ARV2.

Perspektywy na przyszłość

Wyleczenie zakażenia HIV przy pomocy obecnie dostępnych leków, nie jest możliwe. Dynamiczny rozwój medycyny, daje jednak wielu osobom zakażonym nadzieję, że w przyszłości powstanie lek umożliwiający całkowi wyleczenie. 97% pacjentów wierzy też, że nowoczesne leki poprawią jakość ich życia, a ponad 75% badanych ma nadzieję, że postęp w nauce doprowadzi do całkowitego wyleczenia z HIV2.

Dane epidemiologiczne

Na koniec 2018 roku na świecie żyło 37,9 mln ludzi z HIV/AIDS, z których 62% (23,3 mln ludzi) otrzymywało leczenie antyretrowirusowe. W 2018 roku zakażenie rozpoznano u 1,7 mln osób,
a 770 tys. ludzi zmarło z powodu HIV/AIDS⁴.  

W Polsce, od 1985 roku do kwietnia 2019 roku, żyło 24 303 osób zakażonych wirusem HIV. Każdego roku wykrywa się ponad 800 nowych przypadków zakażeń. Szacunkowo o swoim nosicielstwie dowiadują się codziennie 2-3 osoby⁵,⁸.

Dane z października 2019 roku pokazują, że leczeniem ARV objętych było około 12 252 Polaków,
w tym 98 dzieci. Leczenie jest prowadzone i finansowane w ramach programu zdrowotnego Ministerstwa Zdrowia „Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z wirusem HIV w Polsce na lata 2017 – 2021”⁶.

Informacja zawiera wyniki badania: „Perspektywa osób żyjących z HIV w Polsce będących na terapii antyretrowirusowej oraz ich podejście do farmakoterapii antyretrowirusowej”.

Badanie opinii przeprowadzone w Polsce, na 100-osobowej próbie osób żyjących z HIV, będących
na leczeniu antyretrowirusowym. Badanie na zlecenie GK zrealizowała firma IQS metodą CAWI⁷ w maju
2019 roku. Jego celem było uzyskanie wiedzy o jakości życia osób z HIV w Polsce, a także o perspektywie pacjentów będących na terapii antyretrowirusowej oraz ich podejściu do farmakoterapii antyretrowirusowej.

Pełna wersja raportu z badania jest dostępna stronie: pl.gsk.com/media/886385/raport_hiv.pdf

[1] Ankiersztejn-Bartczak M., Psychospołeczna sytuacja osób żyjących z HIV i chorych na AIDS w Polsce, Warszawa, 2013 r.
[2] Broncel M., Wójcik K., Jabłonowska E., Znaczenie złożonych schematów leczenia w jednej tabletce w wybranych dziedzinach terapeutycznych, Medycyna rodzinna 2/2015.
[3] Europejskie Stowarzyszenie na rzecz AIDS, Rekomendacje EACS, https://eacs.sanfordguide.com/references-1, (dostęp: 10.2019 r.).
[4] World Health Organization, HIV/AIDS – Key facts, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hiv-aids , (dostęp: 10.2019 r.).
[5] Rogowska-Szadkowska D., Fakty i mity, https://aids.gov.pl/kampanie/CWL/09.html, (dostęp: 10.2019 r.).
[6] Krajowe Centrum ds. AIDS, HIV/AIDS podstawowe informacje epidemiologiczne, https://aids.gov.pl/hiv_aids/450-2-2/,
(dostęp: 10.2019 r.).
[7] CAWI – Computer-Assisted Web Interview – wsp[omagany komputerowo wywiad przy pomocy strony WWW