Ignorowana choroba

Bezsenność, zwana też insomnią (z języka łacińskiego), to subiektywne zaburzenia związane z trudnościami w zasypianiu, a także w kontynuowaniu snu, z wczesnym budzeniem się czy snem przerywanym. Zjawisko to obejmuje także swoim zasięgiem sen, który nie daje nam poczucia wyspania, kiedy rano budzimy się zmęczeni i niezregenerowani.

Jest wiele przyczyn występowania bezsenności. Może to być objaw chorób somatycznych i psychicznych. Przyczyna może też leżeć w czynnikach środowiskowych. Często bezsenność mogą powodować rzeczy, które wydają nam się jak najbardziej normalne, czyli picie alkoholu czy napojów zawierających kofeinę. W późnym wieku bezsenność ma już bardziej naturalne podłoże i związana jest ze zmniejszoną ilością produkowanej i uwalnianej melatoniny. U ludzi młodszych odpowiada za to przede wszystkim niewłaściwa higiena snu.

Jednak najczęstszymi powodami insomnii są czynniki psychiczne, czyli zaburzenia lękowe i depresje różnych typów.

Bezsenność bezsenności nierówna. W związku z czym możemy podzielić insomnię na trzy typy: przygodną, trwającą kilka dni; krótkotrwałą, do trzech tygodni; i najgroźniejszą - przewlekłą, która trwa dłużej niż trzy tygodnie. Wtedy zgodnie z wszelkimi definicjami medycznymi z racji swojej przewlekłości nazywana jest już nie przypadłością, lecz chorobą!

Znaczna część ludzi lekceważy swoje problemy ze snem i nie zgłasza się z tym problemem do lekarza. A może być to symptom jakiejś choroby. Stąd tak istotne jest, by to zdiagnozować. A kryterium diagnostycznym bezsenności jest skrócenie fazy snu połączone z obiektywną sennością lub subiektywnym poczuciem zmęczenia występującymi w ciągu dnia. Brak zmiany samopoczucia w ciągu dnia wskazuje na zmniejszone zapotrzebowanie na sen. Najwłaściwsze jest skoncentrowanie się na identyfikacji możliwych przyczyn wywołujących bezsenność. Jeśli bezsenność nie jest uwarunkowana stanem zdrowia, diagnozuje się bezsenność pierwotną.

Leczenie

Bezsenność można leczyć przyczynowo, objawowo i farmakologicznie. Leczenie przyczynowe polega na usunięciu przyczyny - leczeniu wywołujących ją schorzeń somatycznych i psychicznych.

Z kolei leczenie objawowe polega na właściwej higienie snu i stosowaniu metod niefarmakologicznych. Należą do nich metody relaksacyjne, behawioralne czy trening autogenny.

W końcu mamy leczenie farmakologiczne. Z tym trzeba jednak uważać. Zaleca się, żeby leczenie farmakologiczne nie trwało dłużej niż 2 do 4 tygodni.

Nie wolno tego robić samemu, tylko po wizycie u lekarza. Rodzaje leków to: selektywni agoniści receptora benzodiazepinowego, benzodiazepiny o działaniu ułatwiającym zasypianie oraz leki przeciwdepresyjne o działaniu nasennym i melatonina.

Skutki

Nieleczona bezsenność może być bardzo nieprzyjemna w skutkach. Chodzi tu o utrudnienia w codziennym życiu, takie jak utrzymujące się uczucie zmęczenia, chwiejność i upośledzenie nastroju, trudności w koncentracji, zaburzenia pamięci czy utrzymująca się senność w ciągu dnia.

Jednak skutki mogą też być bardziej poważne. Bezsenność może powodować nawet czterokrotne zwiększenie ryzyka choroby niedokrwiennej serca, zwiększenie ryzyka wystąpienia chorób psychosomatycznych, upośledzenia układu odpornościowego.

Przypadki bezsenności:

35 proc. - to zaburzenia psychiczne (depresje, psychozy, zaburzenia lękowe)

12 proc. - tzw. zespół niespokojnych nóg, okresowe ruchy kończyn

12 proc. - używanie różnych leków

6 proc. - bezdechy w czasie snu

5-10 proc. - zaburzenia rytmu snu i czuwania

4 proc. - choroby somatyczne (przerost prostaty)

15-25 proc. - nie można znaleźć przyczyn

ułamek procenta - to uwarunkowania genetyczne

Melatonina

Melatonina jest to pochodna tryptofanu. Jest to hormon syntetyzowany w pinealocytach szyszynki, mający odpowiadać za regulację dobowego cyklu snu i czuwania.

Wytwarzanie melatoniny pozostaje pod hamującym wpływem światła. Ekspozycja człowieka w porze snu na oświetlenie powoduje znaczne zmniejszenie syntezy i uwalniania melatoniny. Impulsy nerwowe przekazywane są drogą nerwową rozpoczynającą się w neuronach siatkówki i kończącą się w przestrzeniach okołonaczyniowych w pobliżu ciała pinealocytów. Receptory melatoniny występują już u płodów. Ciekawie sprawa przedstawia się z niemowlakami, które do 12. tygodnia nie mają ściśle określonego cyklu dobowego. Ich organizm prawie wcale nie produkuje melatoniny. Dziecko śpi, kiedy jest najedzone. Dopiero około 20. tygodnia pojawia się wyraźny zarys tego cyklu.

Starzenie się związane jest ze zwapnieniem szyszynki, co przekłada się na zmniejszenie produkcji melatoniny. Przeprowadzone badania potwierdziły, że niedobór witaminy B6 jest związany z wyraźną redukcją wytwarzania w organizmie melatoniny, zaś podawanie witaminy B6 jest czynnikiem pobudzającym wzrost wydzielania melatoniny.