TV
Pogoda
Wideo
Sprawa epidemii COVID-19 jest świeżą sprawą, trwa dopiero trzy miesiące, więc stuprocentowych danych jeszcze nie mamy. Z tego, co możemy wywnioskować z już opublikowanych danych przede wszystkim z Włoch i Chin, to to, że ryzyko zachorowania na COVID-19 przez chorych na cukrzycę jest identyczne jak w populacji ogólnej. Natomiast cukrzyca, ale tylko niewyrównana albo powikłana może powodować gorsze konsekwencje zachorowania. Nie mamy danych, które wskazywałyby na to, że cukrzyca wyrównana zwiększa ryzyko powikłań COVID-19. Dlatego pacjenci powinni dążyć do tego, by poziom glikemii był jak najbardziej wyrównany.
Tak, jest większe ryzyko. To wynika z faktu, że cukrzyca typu 2 to nie tylko zaburzenie gospodarki cukrowej. To także szereg chorób dodatkowych, a także powikłań samej choroby. Ogólnie już wiemy, że nadciśnienie tętnicze, uszkodzenie mięśnia sercowego, choroba niedokrwienna serca, często też schorzenia o charakterze nowotworowym, które u chorych na cukrzycę występują zdecydowanie częściej powodują gorszy przebieg COVID-19, zwiększają także ryzyko zgonu.
3. Jeśli chory z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym lub innymi chorobami układu sercowo-naczyniowego jest leczony sartanami (grupa leków – przy. red.) i został zakażony koronawirusem, to czy trzeba mu zmienić rodzaj terapii?
Prof. Leszek Czupryniak: W tej sprawie świat naukowy mówi jednym głosem: nie ma takiej potrzeby. Pojawiły się kontrowersje mówiące o tym, że te leki mogą ułatwiać wirusowi wniknięcie do komórek, które atakuje. Nie jest to jednak potwierdzone klinicznie. Nie mamy żadnych danych, które by to potwierdzały. W dodatku nagłe odstawienie tych leków może wywołać więcej szkody niż pożytku.
4. Jakie są kluczowe zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego dla chorych na ten czas?
Prof. Krzysztof Strojek: Częste, a nawet obsesyjne mycie rąk. Zakrywanie twarzy przy kaszlu. Unikanie zgromadzeń. Unikanie dotykania twarzy. Odkażanie telefonów komórkowych. Te zalecenia nie różnią się od zaleceń dla osób bez cukrzycy. Objawy, które powinny wzbudzić nasz niepokój to: duszność, ucisk w klatce piersiowej, trudności z obudzeniem się, zsinienie warg oraz twarzy, gorączka, kaszel, osłabienie.
5. Kiedy konsultować się z lekarzem?
Prof. Krzysztof Strojek: Zalecamy, by konsultować się z lekarzem (najlepiej telefonicznie) w następujących sytuacjach: gdy pacjent nie wie, jak często kontrolować cukier, czy kontrolować i jak często ketony w moczu, czy i jak stosować leki na przeziębienie, jak dostosować leczenie cukrzycy. Zanim skontaktujemy się z lekarzem, przygotujmy listę leków i dawki. Przygotujmy wyniki pomiarów cukru we krwi – data, godzina, wynik, odstęp od posiłku. Określmy, ile płynów pijemy. Dokładnie sprecyzujmy, dlaczego chcemy skontaktować się z lekarzem, co nas niepokoi. Koncentrujmy się na sprawach medycznych związanych ze zdrowiem, bo inni chorzy także czekają na kontakt z lekarzem.
6. Czy nie będzie problemów z dostępem do leków.
Prof. Krzysztof Strojek: Mamy zapewnienie producentów, że nie. Jednak warto, by pacjent przygotował sobie zapas pasków i leków na 2-3 miesiące. Nie dłużej, bo leki mają określoną ważność i się przeterminują. Poza tym, jak będziemy robić nadmierne zapasy, to dla innych chorych rzeczywiście może zabraknąć. Chory powinien też zaopatrzyć się w zapas produktów zawierających cukry proste. W przypadku hipoglikemii takie produkty niwelują objawy i zabezpieczają chorego przed konsekwencjami.
7. Jak pacjent, który rozpoczyna dopiero przyjmowanie insuliny, może ustalać dawki będąc pod zdalną opieką lekarza?
Prof. Janusz Gumprecht: Jesteśmy w stanie przy użyciu telemedycyny przeszkolić pacjenta w kwestii wykonywanej samokontroli. Możemy ustalić dawkę bazową i glikemię na czczo, do której powinien dążyć pacjent. Na przykład najczęstszy schemat to badanie glikemii na czczo przez trzy dni, a potem wyciąganie średniej. I zależności od wysokości tej glikemii pacjent może zwiększyć lub zmniejszyć dawkę insuliny o 2-3 jednostki. Jeśli oczywiście pacjent akceptuje formę samodzielnego dostosowania dawki. Mamy jednak wiele dowodów w publikacjach na to, że pacjent dobrze wyedukowany może bezpiecznie i efektywnie tego rodzaju dopasowywanie prowadzić samodzielnie. Tak postępujemy także w sytuacji normalnej.
8. Jaki rodzaj insuliny jest najbardziej wskazany dla chorego zakażonego koronawirusem?
Prof. Leszek Czupryniak: Wskazany jest ten rodzaj insuliny, który oferuje choremu właściwe wyrównanie. Infekcja zwiększa zapotrzebowanie na insulinę w ogóle, a nie na konkretny jej rodzaj. Dlatego chory widząc wzrost glikemii w przebiegu infekcji, powinien zwiększyć liczbę dawek. Błędem, który popełniają czasem chorzy, jest zmniejszanie dawek insuliny w czasie infekcji, bo zmniejsza się apetyt, pojawiają się wymioty lub biegunki. Tymczasem w infekcji, zwłaszcza przebiegającej z gorączką, nawet jak chory nic nie je, zapotrzebowanie na insulinę rośnie, bo insulina działa po prostu gorzej.
9. Jeśli u kogoś stwierdzono właśnie cukrzycę i powinien przejść badania glikemii z obciążeniem glukozą, to ryzykować zakażenie koronawirusem i udać się do punktu diagnostycznego czy czekać?
Prof. Krzysztof Strojek: W cukrzycy typu 1 poziom cukru rośnie gwałtownie, występuje pragnienie zmuszające do wypicia kilku czy kilkunastu nawet litrów wody w ciągu doby, suchość w ustach, częste oddawanie dużych ilości moczu, spadek masy ciała po kilka kilogramów w ciągu tygodnia. Jeśli tego rodzaju objawy się pojawią, niezbędny jest kontakt z lekarzem w poradni diabetologicznej, lekarzem rodzinnym, a jeśli nie ma dostępu – trzeba się udać do szpitala. Natomiast w cukrzycy typu 2, jeśli objawy nie są bardzo nasilone, możemy odczekać kilka tygodni.
10. Jak pacjent z cukrzycą powinien się zachować, gdy zauważy u siebie objawy zakażenia koronawirusem?
Prof. Leszek Czupryniak: Zalecamy, by nie biec natychmiast do szpitala. W tej chwili szpitale są oblegane, nie ma planowych przyjęć, trudno jest się dostać. Nie popadajmy w panikę. Jeśli są to objawy łagodnie nasilone, przypominające grypę - bo też 95 proc. osób przechodzi COVID-19 stosunkowo lekko – zostańmy w domu. Ewentualnie skontaktujmy się ze swoim lekarzem lub dzwońmy na numery alarmowe Sanepidu. Możemy przyjmować leki przeciw przeziębieniowe, zwłaszcza paracetamol. Jeśli jednak dynamika objawów jest duża, pacjent czuje się bardzo źle, dołącza duszność, trzeba jechać na izbę przyjęć do szpitala zakaźnego, a jeśli jest daleko – do jakiegokolwiek szpitala.
11. Jak postąpić przy zaostrzającym się stanie stopy cukrzycowej?
Prof. Krzysztof Strojek: Jeśli to jest czynne owrzodzenie lub martwica, rana, należy zgłosić się na ostry dyżur chirurgiczny. W innych sytuacjach można chwilę odczekać.
Prof. Krzysztof Strojek, prof. Leszek Czupryniak i prof. Janusz Gumprecht odpowiadali na pytania w drugim odcinku programu „Medexpressu”: „Pacjent a epidemia” - Interaktywny poradnik dla pacjentów z chorobami przewlekłymi - Diabetologia.
Partnerem Interaktywnego poradnika dla pacjentów z chorobami przewlekłymi – poświęconego diabetologii jest firma Sanofi
Podcasty
Playlisty tematyczne
