Jaskra. Sprawdź, jak rozpoznać i leczyć

Jaskra jest chorobą nieuleczalną i jej rozwój powstrzymuje się przez stosowanie odpowiednich kropli lub leczenie operacyjne. Głównym czynnikiem ryzyka jej rozwoju jest podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe. W Polsce na jaskrę choruje ok. 800 tys. osób, ale tylko połowa o tym wie.

Podstępna choroba

Jaskra przez wiele lat nie daje żadnych zauważalnych objawów, aż do wystąpienia poważnego uszkodzenia nerwów wzrokowych. Ograniczanie widzenia może się rozpoczynać na obwodzie pola widzenia i przez długi czas może być niezauważane. Gdy chory zorientuje się, że źle widzi, jaskra jest już w rozkwicie, a ubytki w polu widzenia są tak duże, że np. niewidoczny jest samochód nadjeżdżający z boku. W miarę postępu choroby obszar widzenia stale się zawęża, aż do zupełnej utraty widzenia. Chory nawet nie odróżnia światła od ciemności.

Nie lekceważ tych objawów:

* światłowstręt,

* łzawienie oczu,

* przy spoglądaniu na źródło światła widzi się tęczowe koła,

* brak skrajnych części obrazu,

* mroczki lub jasne obwódki wokół źródeł światła,

* bóle głowy,

* trudności do adaptacji widzenia w ciemności,

* poranne migreny,

* obijanie się o przedmioty,

* odczucie intensywnego bólu oka,

* mdłości,

* zawroty głowy.

Rodzaje jaskry

* Jaskra pierwotna występuje samoistnie, np. z powodu uwarunkowań genetycznych. Do uszkodzenia nerwu wzrokowego dochodzi w wyniku zmniejszonego odpływu cieczy wodnistej lub niewłaściwego zaopatrzenia narządu w tlen i składniki odżywcze.

* Jaskra wtórna jest spowodowana wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego w wyniku innej choroby, np. stanu zapalnego lub urazu mechanicznego.

Ostry atak jaskry

Jeśli silny ból oka pojawi się nagle i promieniuje do kości twarzy, a nawet na tył głowy, to znaczy, że wystąpił atak jaskry. Oko jest silnie czerwone, dochodzi do utraty ostrości widzenia, mogą się pojawić wymioty, obfite pocenie i zwolnienie akcji serca. W takim przypadku jest konieczna szybka pomoc okulistyczna.

Rozpoznanie

Konieczne jest regularne przeprowadzanie badań kontrolnych wzroku.

* Badanie dna oka

Jest bezbolesne i nieinwazyjne. Do wykonania badania jest potrzebny oftalmoskop, czyli wziernik okulistyczny. Lekarz bada dno oka, aby ocenić stan tarczy nerwu wzrokowego. Jej zniekształcone lub powiększone zagłębienie wskazuje na uszkodzenie jaskrowe.

* Badanie pola widzenia – perymetria

Pozwala określić istnienie ewentualnych ubytków w polu widzenia, jako następstwo uszkodzenia nerwu wzrokowego. Badanie jest bezbolesne, polega na sygnalizowaniu przez pacjenta pojawiania się punktu świetlnego, wędrującego po czaszy perymetru.

* Dodatkowe badania

Wykonuje się również badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego, badanie kąta przesączania, tonografię – pomiar zdolności odpływu cieczy wodnistej z gałki ocznej, oraz tomografię optyczną siatkówki (badanie OCT).

Co sprzyja jaskrze?

* cukrzyca, miażdżyca,

* niskie ciśnienie krwi (zwłaszcza ciśnienie rozkurczowe),

* krótkowzroczność większa niż 4 D,

* migreny,

* długotrwałe stosowanie sterydów,

* palenie papierosów,

* czynniki genetyczne,

* wiek powyżej 40. roku życia.

Jak leczyć?

Jaskra jest chorobą niewyleczalną. Terapia nie cofa istniejących już zmian, ale zapobiega ich rozwojowi. Głównym sposobem jest leczenie farmakologiczne, czyli podawanie kropli do worka spojówkowego. Krople obniżające ciśnienie zmniejszają produkcję i zwiększają odpływ cieczy wodnistej. Jeśli mimo stosowania leków stwierdza się stale podwyższone ciśnienie śródgałkowe lub ubytki w polu widzenia, należy podjąć leczenie operacyjne.

Ważne! Przy jaskrze należy unikać leków, które mogą podnosić ciśnienie wewnątrzgałkowe, a więc niektórych specyfików uspokajających i antyuczuleniowych. O tym jakich leków nie brać, pacjenta poinformuje okulista.

Warto wiedzieć: Wskazane jest spożywanie większych ilości porzeczek i czarnych jagód, zawierających substancje korzystnie działające na wzrok.

Zabiegi refundowane przez NFZ

* Terapia laserowa

– Trabekuloplastyka jest wykonywana w jaskrze otwartego kąta i ma poprawić odpływ cieczy wodnistej przez kąt przesączania. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym przy użyciu światła lasera.

– Irydotomia laserowa jest wykonywana w jaskrze zamkniętego kąta, po ostrym ataku jaskry. Polega ona na wykonaniu otworu w tęczówce, aby umożliwić przepływ płynu pomiędzy komorami oka.

* Leczenie chirurgiczne

Wykonuje się trabekulektomię. Celem operacji jest wytworzenie sztucznej przetoki, przez którą ciecz wodnista może wydostawać się z komory przedniej oka.